In drie regels

Félix Fénéon (1861-1944) leidde drie leven die hij strikt gescheiden hield: overdag verdiende hij de kost als bediende op het ministerie van landsverdediging, 's avonds verkeerde hij als criticus in artistieke kringen, 's nachts schreef hij opruiende stukjes in anarchistische blaadjes. Toen die drie levens met elkaar verstrengeld raakten, liep het fout: de politie vond bij Fénéon in de kast een fles kwikzilver en een doosje met daarin elf bomontstekers. Fénéon de gevangenis in en daarna op zoek naar een andere baan. Die vond hij als journalist, onder meer bij Le Matin, waar hij de rubriek gebroken armen en benen tot kunst verhief. Fénéon maakte poëzie van de dagelijkse berichtjes over ongelukken, zelfmoorden, passionele drama's en verdrinkingen. Gedichten van twee, drie regels die de hele condition humaine omvatten:

In Le Havre wierp de varensgezel Scouarnec zich voor een rijdende locomotief. Men borg zijn ingewanden in een zijden doek.

Zittend in de vensterbank van het open raam, reeg G. Laniel, negen, uit Meaux haar laarsjes dicht. Bijna. Tot zij achterover op de keien smakte.

Mle Marin en M. Rougeon zullen geen nageslacht verwekken nu zij in Clamart door een sneltrein zijn overreden. De huwelijksdatum was al vastgesteld.

Een selectie werd gebundeld in Het nieuw in drie regels. Twee jaar geleden moedig door uitgeverij Vrijdag in vertaling uitgebracht, nu in stapeltjes bij De Slegte. Het leven.

Vakidioten

Er valt ook veel goeds te zeggen over vakidioten en monomanen. Vakidioten en monomanen bereiken -en het mooie is: zonder dat ze daar bewust naar streven- een niveau van onthechting dat alleen voor mystici lijkt weggelegd. Ze weten bijvoorbeeld zoveel van de installatie van warmwaterketels, de wet op de handelsondernemingen, de locomotieven die tussen 1925 en 1935 dienst deden op de lijn 82 van Aalst naar Burst of de geluidsingenieurs op de platen van het Blue Note-label, dat er alleen nog dat is en niets anders meer. Onbedoeld verdwijnen ze zelf uit beeld: ze worden één met vak of interesse. Ze hechten niet meer aan aardse beloningen. Ze leggen zich neer bij de relativiteit der dingen: er is altijd wel iets dat je nooit helemaal met zekerheid zult weten over de installatie van warmwaterketels, de wet op de handelsondernemingen, de locomotieven die tussen 1925 en 1935 dienst deden op de lijn 82 van Aalst naar Burst of de geluidsingenieurs op de platen van het Blue Note-label.

Vakidiotie en monomanie vormen de moderne westerse wegen naar de verlichting. En zoals alle wegen naar de verlichting lokken ook die gelach en misprijzen uit bij de nog niet verlichten. Vakidoten en monomanen trekken zich daar gelukkig niets van aan: zij hebben wel betere dingen te doen. Nog meer te weten komen bijvoorbeeld over de installatie van warmwaterketels, de wet op de handelsondernemingen, de locomotieven die tussen 1925 en 1935 dienst deden op de lijn 82 van Aalst naar Burst of de geluidsingenieurs op de platen van het Blue Note-label.

Het prentje: de enige echte Rudy Van Gelder, de meest legendarische der geluidsingenieurs op de platen van het Blue Note-label.

Meerdere peren

In de Reeks Fijne Dingen Des Herfsts: vandaag, de peer. Meerdere peren zelfs. Op het prentje: Manet's Deux Poires (1864). En om te beluisteren: Satie's Trois Morceaux en Forme de Poire (muziekje) (1903).

Peren: toch eigenlijk ook weer geweldig goed gevonden van de natuur.

Vijf jaar

De tijd gaat, het is geweten, snel. Vijf jaar geleden, op 26 oktober 2007, verscheen het eerste stukje op almaar kleiner groeien. Toen nog zonder prentjes, omdat de daartoe verantwoordelijke eindredactrice Irma Delafortrie (links op het prentje) zich nog niet helemaal vertrouwd had gemaakt met de fotofunctie op Blogger. Vijf jaar, het is niet niets. Dat was ook het unanieme oordeel van de drie andere overlevende pioniers van het eerste uur: Rosa Verdonck, Julien Kneepkens en Annick Collet. Ere wie ere toekomt: de mensen zonder wie almaar kleiner groeien het in die eerste moeilijke jaren nooit had overleefd.

Wat ze zelf vinden van de vandaag bestaande almaar kleiner groeien? "Het is toch meer iets geworden voor de jonge mensen", laat Julien zich diplomatisch ontvallen. "Wel goed dat er nog regelmatig mooie stukjes verschijnen over dieren. Die lees ik graag", aldus Rosa. "Maar wat ik wel mis zijn de gerechten. Die knipte ik vroeger uit en die maakte ik dan als de kleinkinderen op bezoek kwamen", voegt Irma er aan toe. "En die blote vrouwen tegenwoordig... Ik weet het niet", besluit Annick. "Dat is modern zeker?"

De tijd gaat, het is geweten, snel. Vijf jaar.

Wat is kunst?

Wat is kunst? Een baard laten groeien is op zich -althans voor de mannelijke helft van de bevolking- hooguit een kunstje. Een baard laten groeien van 3,55 meter komt al enigszins in de buurt. Een baard laten groeien van 3,55 meter en daar vervolgens dan vrolijk een poezennest van maken is het zonder de minste twijfel helemaal.

Jan Fabre: sukkelaar. Louis Coulon: respect.

Werkloos

Het blijft rommelen op de arbeidsmarkt. Nu blijkt ook Superman werkloos. Hij heeft, vernemen we, zelf ontslag genomen, uit onvrede met de redactionele koers van The Daily Planet, het blad waar hij al die jaren voor werkte (prentje). Superman vindt dat de krant haar integriteit te grabbel gooit en steeds meer entertainment publiceert in plaats van echte journalistiek. Uitleg ter zake in dit filmpje.

Heel erg nobel Superman, maar in dit economisch klimaat? En zelf ontslag nemen? Dan heb je niet eens recht op een werkloosheidsuitkering. Als dat allemaal maar goed komt.

Niet persoonlijk

Wat het leven er niet gemakkelijker op maakt: de gewoonte dingen persoonlijk te nemen. Hoeft niet, zegt Surya Das:

That which we call "I" is just impermanent, ownerless karma rolling along. Don't take it personally.

Goed plan.

Het prentje: een zeldzame snapshot van impermanent, ownerless karma rolling along.

David A. Noebel

Een onderwerp dat veel te weinig aan bod komt in de politieke wetenschappen: de relatie tussen communisme, hypnotisme en de Beatles. Ene David A. Noebel blijkt zich alleszins in het thema te hebben vastgebeten want naast dit in 1965 gepubliceerde werkje tref je in zijn bibliografie nog tot de verbeelding sprekende titels aan als: Rhythm, riots, and revolution;: An analysis of the Communist use of music, the Communist master music plan (1966), The Beatles: A Study in Drugs, Sex, & Revolution (1969), The Marxist Minstrels: A Handbook on Communist Subversion of Music (1974) en The Legacy of John Lennon: Charming or Harming a Generation? (1982).

Herfstdansje

Ongeveer het meest zinvolle wat een mens op een prachtige nazomerdag als deze kan doen: een vrolijk herfstdansje maken. Van ons moet men vandaag dan ook geen redelijkheid verwachten.

Lachen met honden

Eigenlijk te gemakkelijk, omdat ze er altijd weer intrappen: grappen uithalen met honden. Maar, kun je ook concluderen, als honden er altijd weer intrappen, dan betekent dat niet noodzakelijk dat ze dom zijn of goedgelovig. Misschien vinden honden een goede grap gewoon leuk en kunnen ze er niet genoeg van krijgen.

Eigenlijk weten we niet geweldig veel van wat er in honden omgaat. Misschien maar best ook.

Debbie demonstreert

Ten behoeve van jongere lezertjes die a) niet weten wat de pogo is en b) hoe je pogoot: Debbie Harry (prentje) demonstreert (filmpje)! Goed dat we Debbie hebben.

En omdat het zonde is haar helemaal naar hier te laten komen voor zo'n kort optreden, nog een keer Debbie. Deze keer legt ze uit, weerom tot lering en vermaak van de jongere lezertjes, wat punk ook weer precies was (filmpje). En ja lieve kleinen, Debbie is onverbiddelijk: dat is leerstof voor het examen, laat ze weten. Jammer, maar daar word je groot van en dat soort dingen.

Lucia van Syracuse

Het katholieke geloof is altijd wat grafischer ingesteld geweest dan bijvoorbeeld het protestantse. Daarom heb je veel meer katholieke dan protestantse schilders. Protestanten schrijven dan weer makkelijker een boek. Ook leuk hoor boeken, maar soms heb je toch meer aan prentjes.

Zo bijvoorbeeld: als een katholiek je wil laten kennismaken met het ongetwijfeld trieste maar ook uitermate wonderbaarlijke leven van de Heilige Lucia, dat laat zo'n katholiek je meteen ook maar even zien hoe dat allemaal in zijn werk ging. Voor wie zedenleer volgde en dus vooralsnog onwetend is: Lucia van Syracuse was de wereldkampioene deugdzaamheid van haar tijd. Toen één of andere gladde jongen haar complimenteerde met haar mooie ogen, besloot ze die uit te steken als signaal aan het mansvolk om haar voortaan met rust te laten; al dat geflikflooi stond de godsvrucht in de weg. Maar de Allerhoogste, die blijkbaar het zaakje van nabij had gevolgd, besloot daarop dat Lucia, weliswaar zonder ogen, toch in staat bleef te zien. Mirakel!

En om dat enigszins aanschouwelijk te maken wordt Lucia sindsdien altijd afgebeeld met de ogen op een schoteltje (prentje). Maar hoe beeld je dan af dat Lucia, ondanks die uitgestoken ogen, toch nog bleef zien? Door ze een nieuw paar ogen te geven. Theologisch betwistbaar, maar grafisch goed gevonden. Katholieken: nooit onderschatten.

Wondersloffen

Waar de opgroeiende jeugd -in het bijzonder de mannelijke helft, maar meisjes worden op geen enkele manier uitgesloten- veel zou aan hebben, is de heruitgave van de volledige reeks van Sjakie's Wondersloffen. Wie het leven wil leren kennen, leest Sjakie. Maar misschien behoeft die boude stelling enige toelichting.

Sjakie's Wondersloffen is de Nederlandse vertaling van Billy's Boots, een stripverhaal dat zich in het milieu van de jonge voetballertjes situeert. Billy Dane/Sjakie Meulemans is een niet zo getalenteerd spelertje dat door een wonderlijk toeval in het bezit komt van een uitzonderlijk paar oude voetbalschoenen, dat ooit toebehoorde aan de legendarische Charles "Dead Shot" Keen (zie prentje). Van zodra Billy/Sjakie de voetbalschoenen aantrekt, ontpopt hij zich tot een uitzonderlijk talent. De rest voel je komen: de ene keer verliest Sjakie de schoenen, de andere keer worden ze door booswichten gestolen, dan weer wordt hij omwille van zijn oude trappers uitgelachen, maar steevast eindigt het verhaal met Sjakie die de tegenstanders op een hoopje speelt.

En wat leert de jeugd daar dan wel van? Talent, hard je best doen, ambitie: allemaal bijzonder goed. Maar af en toe moet je ook gewoon geluk hebben. Die les is belangrijk voor het leven. Als alles een zaak is van talent, je best doen en ambitie, dan is falen bijzonder hard, want je eigen schuld. Als je daarentegen van jongsaf meekrijgt dat lukken of mislukken soms ook gewoon een kwestie is van stom toeval, dan wordt het leven een stuk draaglijker. Sjakie's Wondersloffen zou verplichte lectuur moeten zijn.

Dr. Pam Grier

Minder gekende feiten over Pam Grier (prentje): She received an Honorary Doctorate of Humane Letters from the University of Maryland Eastern Shore in 2011. That same year, she received an Honorary Doctorate of Science from Langston University in 2011.

En hoeveel Vlaamse universiteiten hebben er al aan gedacht Pam met een eredoctoraat te honoreren? Inderdaad. En dan maar klagen dat het niet vooruitgaat in de university rankings.

De film was beter

In de reeks De Film Was Beter Dan Het Boek, vandaag... Tja, dit spreekt voor zich, nemen we aan.

Het prentje: Hitchcock te gast in de New Yorkse boekhandel Rizzoli, 1963.

Gasfabriek

Het kunnen niet alle dagen zonnebloemen zijn, dat besefte ook Vincent Van Gogh. En in die gevallen teken je bijvoorbeeld de gasfabriek. Niets mee mis, zeker nu de dagen korter worden en het bij momenten al bijzonder fris is. Goede uitvinding, zo'n gasfabriek. En eigenlijk net zo schilderachtig als die eeuwige zonnebloemen.

Het prentje: Vincent Van Gogh, De Gasfabriek te Den Haag, 1882.

Gemeenteraadslid

Gisteren nog verkozen tot gemeenteraadslid te Brakel, vandaag hier één van zijn grootste hits ten gehore brengend: dames en heren, jongens en meisjes: Marino Falco met Les Beatniks (muziekje)!

Aan de kiezers

Eentje om vandaag in gedachten te houden:

"Het algemene belang van een partij is er dikwijls mee gediend dat de afgevaardigde die er lid van is, nooit het woord voert over belangrijke dingen die hij nauwelijks begrijpt, dat hij weinig spreekt over kleinigheden die het succes van belangrijke zaken in de weg kunnen staan, en meestal ten slotte dat hij er helemaal het zwijgen toe doet. Het stilzwijgen bewaren is de nuttigste dienst die een middelmatig redenaar de publieke zaak kan bewijzen. Maar zo zien de kiezers dat niet."

Alexis de Tocqueville, Over de democratie in Amerika, boek 2, 1840.

Het prentje: toch wel een troef daarentegen is dat een kandidaat het accordeonspelen beheerst, zoals in dit geval Giscard d' Estaing, hier geportretteerd in de presidentiële campagne van 1973 in het gezelschap van niemand minder dan Yvette Horner. Hier hoor en zie je Giscard spelen: filmpje! Moet het nog worden gezegd dat Giscard deze verkiezingen won?

Mannenvriendschap

Nog een raadsel. In de hogere literatuur vormt het huwelijk het dominante relatiepatroon. Mensen proberen aan een man/vrouw te geraken of er vanaf te geraken, zitten vast in de sleur of begrijpen elkaar niet meer, zweren eeuwige trouw en worden vervolgens verliefd op een ander. Dat soort dingen.

In de lagere literatuur vormt de mannenvriendschap het dominante relatiepatroon. Holmes en Watson, Jeeves en Wooster, Hercule Poirot en Captain Hastings, Asterix en Obelix, Blake en Mortimer, Robbedoes en Kwabbernoot, Batman en Robin.

Iemand een idee waarom dat zo is?

Grote vraagstukken

Zullen we nog snel wat grote maatschappelijke vraagstukken oplossen? Waar mensen te weinig aan denken is dat je de verzuring, de mobiliteitsproblematiek en de bescherming van bedreigde diersoorten best tezelfdertijd aanpakt. Door, bij wijze van voorbeeld, de zebra in te schakelen als trek- en lastdier, wordt a) het straatbeeld vrolijker, b) de vrachtwagen overbodig en c) de zebra voortaan op grote schaal gekweekt en dus niet meer zeldzaam. Tel uit je winst.

Zo, laat het weekend nu maar beginnen.

Het prentje: Londen, 1914.

Jeugdfoto

Door onze collega Michael Donovan uit de archieven opgediept: een bijzonder zeldzame jeugdfoto van niemand minder dan Satan. Onwillekeurig vraag je je dan af hoe God er in zijn jonge jaren heeft uitgezien. Misschien duikt er nog wel ergens een klasfoto op of zo. (Vroegere klasgenoten van God mogen zich overigens altijd melden. Discretie verzekerd.)

De trein

De wereld van de letteren is een onrechtvaardige wereld. Omdat Simenon een paar honderd Maigrets schreef, wordt hem zijn rechtmatige positie in de literatuurgeschiedenis ontzegd: veelschrijverij is immers per definitie verdacht. Wie Le Train leest kan evenwel alleen maar concluderen: de literatuurgeschiedenis kent er niets van. Schitterend boek: liefde, oorlog, de grote existentiële thema's.

Naar men zegt ook bijzonder aardig verfilmd, met Jean-Louis Trintignant en, tadaaah, Romy Schneider in de hoofdrollen (prentje).

Django schildert

Op het einde van zijn veel te korte maar ongetwijfeld bewogen leven zette Django Reinhardt zich wel eens achter de schildersezel (prentje). Begin dit jaar liep er een kleine tentoonstelling waar je Django's geschilderde oeuvre kon bekijken.

Wat zullen we zeggen? Opmerkelijk veel naakte dames. Belangrijk onderwerp natuurlijk, daar niet van. Meer? Hier.

Oude berenjagers

Dat is dan één van die dingen -naast dobbelen en mede drinken- waarin de Oude Belgen blijkbaar bijzonder goed waren: de berenjacht. Aantal beren vandaag nog actief op Belgisch grondgebied? Inderdaad.

Behoorlijk indrukwekkende berenjagers, die Oude Belgen.

Op het dertiende

Veel groter naderhand dan destijds: The 13th Floor Elevators. Nu bejubeld als de feitelijke uitvinders van punk en garagerock, toen gewoon rare kwieten. Opmerkelijk: de grote rol die was weggelegd voor electric jug-speler Tommy Hall (zie helemaal links op het prentje). Electric jug? In die jaren had je wel vaker groepjes waarin iemand, onder verwijzing naar de gelijksoortige praktijk in oude bluesbands, rare geluidjes uit een lege kruik toverde. Moest kunnen.

Dus: The 13th Floor Elevators en You're Gonna Miss Me Baby (filmpje). Het beeld is wat wobbly en het geluid is evenmin stereofonisch verantwoord, maar hey, als dat alles is wat je aan de jaren zestig hebt overgehouden mag je niet klagen.

Gordijnstof

Ja, prachtige gordijnen natuurlijk. Opmerkelijk zebramotiefje. En merk hoe de flatbewoonster de gordijnstof gebruikte om ook de rugleuning van de fauteuil aan te kleden. Subtiel! Je ziet het: met een beetje geld en veel goede smaak kom je al een heel eind.

Het prentje: via The Nite Tripper.

Plattegrond

Toch wel bijzonder handig: iemand heeft zich onledig gehouden met het uittekenen van de plattegrond van 221b, Baker Street. Het hoofdkwartier van, inderdaad. Meer hier.

Debardeur

Wat ook goed nieuws is: de debardeur is helemaal terug. Mooi moment om eer te bewijzen aan één van de grootste debardeurdragers ooit: Paul McCartney. Paul's exemplaar (prentje) -kenners hebben dat al lang opgemerkt- is een heuse Fair Isle technique sweater. Paul droeg de debardeur ten tijde van de Magical Mystery Tour en -nog meer goed nieuws- binnenkort komt er een volledig geremasterde versie uit van die legendarische Beatlesfilm (meer: hier).

Het mag dan een hard day's night geweest zijn tijdens dewelke we werkten gelijk a dog, maar uiteindelijk comes alles dan toch weer together, right now. Let it be. Genoeg gezeverd: filmpje! (De debardeur in kwestie is een eerste maal in beeld omstreeks 2:27 in beeld en steelt vanaf 4:22 de show.)

Goed geprobeerd

We hebben het op deze pagina's al wel eens eerder gehad over de rage onder écht hippe mensen om gewoon weer terug over te schakelen naar de vaste telefoon. Jammer genoeg is niet elke hipster meteen mee: steeds vaker kom je in modieuze cafés en discotheken taferelen tegen als deze die je op het prentje ziet. Daar, hippe mensen, dient je vaste telefoon dus niet voor. Goed geprobeerd evenwel. Close, but no cigar.

Meer goeds

Het zat er natuurlijk al een tijdje aan te komen en 95 is niet helemaal piepjong, maar toch blijft het sneu dat Eric Hobsbawm er ineens niet meer is. Tot heel recent kwam je nog her en der ongelooflijk heldere en erudiete essays en boekbesprekingen van hem tegen en voor interviews met hem ging je nog altijd recht zitten: hier was een mens aan het woord die iets te vertellen had. Nu niet meer dus. Overleden, Eric Hobsbawm.

Voor sommigen een te weinig berouwvol communist. Iemand die moreel gesproken fout was omdat hij, tot het bittere einde, het experiment van het zogeheten reëel bestaande socialisme bleef verdedigen. Ja, wellicht. Maar wie ook maar een beetje de moeite deed om Hobsbawm's magistrale geschiedenisboeken te lezen, ontdekte dat Hobsbawm bovenal een uitermate knap historicus was. Een historicus van de grote lijnen, van de samenhangen, van het brede perspectief. En inderdaad marxistisch georiënteerd. Maar geen ideoloog. Geen dogmaticus. Geen man die de feiten aanpaste aan de partijlijn.

En bovendien ook nog eens een groot kenner en liefhebber van de klassieke jazz. Jarenlang schreef hij besprekingen van optredens en nieuwe elpees in allerhande blaadjes. Fan van Ellington en van Monk. Ook geen slechte keuze.

Neen, er valt, als je eerlijk bent, veel meer goeds dan kwaads te zeggen over Eric Hobsbawm.

Het prentje: Hobsbawm's werkkamer. Voortaan zonder hem. (Bemerk tegen de muur rechts de Billie Holiday-poster.)

Grapjas

“Nothing is funnier than unhappiness” - Samuel Beckett.

Het prentje: Samuel Beckett (1906-1989) probeert zijn nieuwste stuk uit op een onwennig publiek. "Moeten we nog lang wachten op die Godot, baas?".