Neusschending

Altijd goed om de dingen na te trekken. Jaren geloofd en voor waarheid naverteld dat de sphinx van Giza haar neus verloor toen Napoleon's troepen er met de kanonnen hadden op gemikt.* Niet dus. De sphinx verloor haar prominentste gezichtsdeel vermoedelijk al in 1378, toen een militante soefi, Muhammad Sa'im al-Dahr, het maar niets vond dat de lokale bevolking dit afgodsbeeld bleek te aanbidden. De neusschender bekocht deze onterende daad vervolgens, aldus het alwetende wikipedia, zelf met zijn leven.

*. Uiteraard bestaat er ook een andere theorie, waarvoor trouwens getekend bewijs bestaat (filmpje) en volgens welke Obelix verantwoordelijk is voor de neusschending. Dat is ook zo, maar daarna zorgde een andere Galliër, Pattex, er voor dat het gezichtsdeel weer werd aangehecht.

Het prentje: Jean-Léon Gérome (1824-1904), Napoleon voor de de sphinx, 1868.

Gerald Nabarro

Wat ook één van de redenen is waarom mensen vandaag niet echt warm lopen voor politiek: er zitten geen kleurrijke figuren meer tussen. Gerald Nabarro -de meneer met de enigszins ongewone moustache- was Brits conservatief parlementslid in de jaren 1950 en 1960. Meneer Nabarro had niet alleen over alles een foute mening, bovendien deed hij ook steevast foute dingen. Maar wat je meneer Nabarro moest nageven, is dat het nooit saai was wanneer hij in de buurt was. Dat soort mensen heeft de politiek nodig: vriend en vijand hadden een mening over Nabarro en dus had je debat en dus liepen mensen warm voor de politiek.

Koester de Nabarro's, ook al vind je alles wat ze denken, zeggen en doen hartsgrondig fout.

(Voor de trivial pursuiters onder ons: Gerald Nabarro's kenmerkende snor duikt wel eens op in de Monty Python-sketchen, telkens wanneer een establishment-figuur dient te kakken te worden gezet. In de Fish License-sketch wordt even verwezen naar Gerald Nabarro's prawn called Simon. Maar hoewel kleurrijk, had Nabarro zijn garnalen vermoedelijk toch bij voorkeur verwerkt tot een smakelijk voorgerechtje.)

Freda Payne

Lamont Dozier en de broertjes Eddie en Brian Holland schreven zo ongeveer alle Motownhits. Nadat ze in 1967 op eigen beentjes wilden staan, begon het gedonder met hun vroegere platenlabel. En dus schreven ze een tijdje hits onder pseudoniem. Als Edithe Wayne en Ron Dunbar fabriceerden ze Band of Gold, dat in 1970 een wereldhit werd voor Freda Payne (filmpje: op de studioversie komt nog een aardige sitarsolo -dat hoorde zo in die tijd- maar daar werd hier in de live-versie op bespaard).

Freda Payne had in 1971 ook nog een hit met het anti-Vietnamlied, Bring The Boys Home. En omdat  het meestal geen goed idee is om andermans oorlog te voeren, laten we ook dat (muziekje) horen.

Bijtgraag

Er wordt wel eens geklaagd dat er zelden goed nieuws staat in de krant. Dat is dan alleszins niet altijd zo. Gisteren lazen we bijvoorbeeld dat onze vrienden de postbodes steeds minder belaagd worden door bijtgrage honden (meer hier).

Fido Vandeperre uit Holsbeek (prentje) wijt het minder bijtgraag zijn van hem en zijn collega's toch vooral aan de berichtgeving in de media: "Je hoort de hele tijd over vreemde dingen die in de voeding blijken te zitten. Denk je een smakelijk hapje postbode te verorberen, blijkt die postman genetisch gemodificeerde soja te hebben gegeten of kippenfilets vol dioxine. Neen, steeds meer collega's bijten voorlopig nog alleen naar wat zich voedt met wat werd geproduceerd in kleinschalige en diervriendelijke omstandigheden. De EU mag overigens wel eens werk maken van labels voor postbodes. Dan weet je als waakhond waar je je tanden in zet."

Het prentje: via sctatepdx.

Goed gevuld

In de reeks Voor De Allerbelangrijke Economische Inzichten Heb Je Geen Wiskundige Formules Nodig, vandaag de voordelen van een goed gevulde portemonnee:

"I've been rich and I've been poor. Rich is better"

Beatrice Kaufman (1895-1945) - op het prentje afgebeeld.

Duivenmelker

duivenmelker m., nabootsing van geitenmelker = die geiten kweekt om van de opbrengst te leven. Uit:  J. Vercoullie (1925), Beknopt etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal. 

Bron: etymologiebank.nl

Het prentje: de eerste Nederlandse tourwinnaar ooit, Jan Janssen, was bijzonder onpopulair in Vlaanderen. Dat kwam omdat hij onze gouwgenoot Herman Van Springel nipt versloeg in de afsluitende tijdrit van de Tour van 1968. Dat was opmerkelijk en in de ogen van de Vlamingen verdacht: immers, Janssen die -aldus wikipedia- nog nooit een belangrijke tijdrit had gewonnen- bleek die dag boven zich uit te stijgen en zo in één beweging de rit én de Ronde te winnen. Dat kon niet kunnen, oordeelden ze in Vlaanderen. Bedrog. Een complot. Een vuile streek. Jan Janssen was echter, zoals het prentje illustreert, duivenmelker. Dat pleit voor hem en voor zijn onschuld. Duivenmelkers doen dat soort dingen niet.

Schoeiselloos

Niet veel meer dan twee luttele weekjes en de ultieme Sandie Shaw-verzamelaar ligt in de winkels: Long Live Love. Zesentwintig klassiekers van de chanteuse die schoeiselloos popgeschiedenis schreef.

Dat vraagt uiteraard om een liedje: Sandie Shaw (op hoge hakken!) en de Smiths (blootsvoets!) in Hand in Glove (filmpje).

Overigens: Sandie Shaw -die na haar popcarrière academische diploma's psychologie behaalde- is al enkele decennia boeddhist en beklaagt zich dat geen moment. Eén keer per maand kan je er haar in Londen over aan het woord horen. Iedereen is welkom (hier meer).

Fietsmonarchie

"Dat ik tegenwoordig voor de monarchie ben, heeft te maken met de angst dat mensen als Blair president kunnen worden. Maar dan wel een monarchie op de fiets, zoals bij jullie."

John Le Carré, in de Volkskrant, 20 april 2013.

Het prentje: Juliana der Nederlanden (1909-2004).

Op het terras

Het prentje: Nola Hatterman, Op het terras, 1930. En de man op het prentje is Jimmy van der Lak, alias Jimmy Lucky, een in die dagen bekende Nederlandse danser. Volgens de overlevering was het schilderij in eerste instantie bedoeld om gebruikt te worden in een reclamecampagne voor Amstel Bier. Toen de bierbrouwers zich echter realiseerden dat Hatterman een zwarte man had afgebeeld, werd de opdracht ingetrokken. Awoert, Amstel Bier.

Jos Smolders

Het goede nieuws is dat Jos Smolders (prentje) het gelukkig allemaal niet meer hoefde mee te maken. Vorige week overleed de man die van 1959 tot 1970, als de spreekwoordelijk rots in de branding, het Beerschot-doel verdedigde..

De favoriete voetbalclub speelt dus volgend jaar minstens al één afdeling lager. Tenzij de voetbalbond alsnog besluit dat het dit jaar eigenlijk om ter minste punten ging en de favoriete club plots met flink wat voorsprong kampioen blijkt te zijn geworden. Hadden we die andere ploegen dit jaar wel even liggen, ja.

Abstract woord

"Een abstract woord is als een doos met een dubbele bodem: men stopt er de ideeën in die men wil en men haalt ze eruit zonder dat iemand het ziet."

Alexis de Tocqueville, Over de Democratie in Amerika, boek 2, 1840.

Het prentje: Jan Matulka (1890-1972), Arrangement with phonograph, mask and shell, 1938.

Dansen met olifanten

Niet voor mensen met lange en/of gevoelige tenen: dansen met olifanten. Wel eens iets anders dan altijd weer dat zwemmen met dolfijnen. En vermoedelijk ook geestverruimend en dat soort dingen. Op voorwaarde natuurlijk dat de olifant goed oplet waar hij zijn voeten zet. In dat geval dreig je dan weer net iets meer één met de natuur te worden dan de bedoeling is.

Dat heb je wel vaker met natuur: geweldig fijn, maar je blijft best wel de hele tijd alert.

Hoekigheid

Een ontboezeming: van niet zoveel muziek kunnen we ons precies herinneren waar we ze de eerste keer hebben gehoord en wat dat teweegbracht. Van die van Thelonius Monk (prentje) wel. De plaats: de ouderlijke keuken, borden afdrogend. (Voor wie even op het verkeerde been werd gezet: het gebeurde niet zo vaak dat jazzmuzikanten de ouderlijke keuken frequenteerden. Eigenlijk nooit. Ook in dit geval niet. Monk werd op de radio gedraaid. Vandaar.)

De teweegbrenging: een bizar en ook nu niet helemaal verklaarbaar soort herkenning. Hoewel we nog nooit iets hadden gehoord dat vergelijkbaar was met wat Monk met dat onschuldig standaardmuziekje aanrichtte, leek het alsof je, door wat hij deed, voor het eerst hoorde wat eigenlijk altijd al de bedoeling was geweest van het muziekje in kwestie. Monk maakte hoekig wat rond is. En misschien was dat de openbaring: dingen horen niet noodzakelijk rond te zijn. Pas door ook de hoekigheid toe te laten, zie je de dingen zoals ze zijn.

Thelonius Monk Epistrophy (filmpje).

Batgordel

Dingen om jaloers op te zijn: de uitermate handige broeksriemen waarmee Batman en Robin door het leven gaan. De broeksriemen in kwestie zijn strikt genomen niet nodig: de kousenbroeken waarmee onze superhelden onder de mensen komen houden zichzelf ook wel op zonder bovenvermeld hulpmiddel. Beide modelletjes zijn echter voorzien van een heel assortiment capsules, die stoffen bevatten waarmee je boeven voor korte of langere tijd kunt uitschakelen of alleszins op een dwaalspoor brengen. En voor die momenten waarop het boevenvangen sleur dreigt te worden, is er het letterlijke en figuurlijke sluitstuk: met de gesp kun je radio spelen.

En als het wat meezit, vang je dan wel eens dit liedje op: filmpje.

Vliegtuigtennis

Mensen vragen wel eens waarom er zoveel voetbal is op televisie. Dat heeft te maken met dat het nooit iets is geworden met vliegtuigtennis. Op papier leek vliegtuigtennis nochtans alles te hebben: spanning, sensatie, gevaar. Maar wat vliegtuigtennis de das omdeed, was dat het ondanks dat alles geen goede televisie oplevert. Telkens wanneer er een bal wordt buiten geslagen: landen, balletje zoeken, weer opstijgen. Tegen die tijd ben je zelfs de meest overtuigde kijkers kwijt. Dan zit je beter met voetbal. Vandaar dus al dat voetbal op televisie. 

Niet dood

Vorige week was Cher dood. Omdat mensen niet slim zijn. Allerhande rondtwitterende pipo's sloten hun berichtjes over het afsterven van een Britse conservatieve politica af met, wat in het jargon blijkt te heten, de hashtag #thatcherisdead. En omdat mensen niet slim zijn, concludeerden andere pipo's daar uit: that cher is dead, verwijzend naar de immer jong blijvende actrice en chansonnière.

Laten we dat nog even scherp stellen: Cher is niet dood. Liberace, met wie ze hier het prentje deelt, wel. Cher niet. Zoals Cher honderd jaar geleden, toen in het gezelschap van Sonny Bono, al zong: The Beat Goes On (filmpje).

En dat doet hij. Net als Cher. Niet dood dus. Thatcher wel. Liberace en Sonny Bono ook. Cher niet.

Toekomstmachine

Een bericht dat niet genoeg media-aandacht kreeg: een Iraanse geleerde is er in geslaagd een machine uit te vinden die de toekomst voorspelt. Ali Razeghi, van het Iraanse Centre for Strategic Inventions, schreef eerder al een slordige 179 uitvindingen op zijn naam, maar is begrijpelijk toch wel het meest trots op zijn meest recente, waar hij, naar eigen zeggen, wel liefst tien jaar aan heeft gewerkt (meer hier).

Razeghi blijft een beetje vaag over het wat en hoe van de toekomstmachine, maar laat alleszins het volgende weten: "My invention easily fits into the size of a personal computer case and can predict details of the next 5-8 years of the life of its users. It will not take you into the future, it will bring the future to you."

Dankzij Razeghi's uitvinding kan de Iraanse overheid binnenkort "predict the possibility of a military confrontation with a foreign country, and forecast the fluctuation in the value of foreign currencies and oil prices". Maar op termijn ligt de machine -vermoedelijk voorziet de machine dat al- binnen ieders bereik: "we expect to market this invention among states as well as individuals once we reach a mass production stage."

Problemen evenwel. Met het geloof en met de Chinezen. Dat, zoals pilarenbijters hem verwijten, een toekomstmachine haaks zou staan op de waarden van de islam, bestrijdt Razeghi. De Chinezen, dat is echter andere koek: "The reason that we are not launching our prototype at this stage is that the Chinese will steal the idea and produce it in millions overnight." En vermoedelijk heeft de machine ook dat voorspeld.

Het prentje: vroeger nam een beetje toekomstmachine toch al gauw een volledige kamerwand in beslag, wat niet zo makkelijk was als je wat kleiner behuisd bent. Dankzij Ali Razeghi heb je ze binnenkort in laptopformaat. Toch wel een vooruitgang.

Argument

‎"Sir, I have found you an argument; but I am not obliged to find you an understanding."

James Boswell, Life of Samuel Johnson, 1791.

Het prentje: de olijke mopperkont (rechts) en zijn biograaf (links) op stap.

Schooldieren

Zullen we de bevoegde minister en de pedagogen vandaag een gouden tip geven? Schoolmoeheid, vandalisme, spijbelen, en wat er allemaal nog niet mis is in het onderwijs: er bestaat een probaat middel. Huisdieren, of in dit geval: schooldieren.

Zorg dat elke klas minstens één huisdier heeft. Dat maakt klassen gezelliger en scholieren betrokken. Niemand hangt de idioot uit als er een vriendelijke kat ligt te snorren op chauffage. Niemand voelt de behoefte de juf te jennen, als er vooraan een brave labrador aandachtig meekijkt. Wie zich anders elke morgen weer met tegenzin door de schoolpoort sleept, maakt nu dat hij of zij een halfuurtje vroeger aanwezig is: leuk kippen voeren of de ezel borstelen.

Het kan zo eenvoudig zijn. Even kijken hoe dat in de praktijk werkt? Een filmpje van een Amerikaanse high school met schoolkat Simba. Uitstekende kattennaam, overigens.

Magenta

Magenta is één van die woorden die er tijdens de lessen fysica werden ingehamerd en die je weliswaar nooit meer vergeet, maar waarvan je ook geen idee meer hebt waar het ook weer over gaat. Magenta, om maar met de deur in huis te vallen, is een primaire kleur in het subtractieve kleursysteem en een secundaire kleur in het additieve kleursysteem.

Magenta verscheen in het dagelijkse leven nadat aniline, één van de eerste kunstmatige kleurstoffen, uit indigo werd geïsoleerd, door een geleerde met een naam die je veeleer in stripverhalen verwacht: Otto Unverdorben. De commerciële toepassing kwam op de markt net na de Slag bij Magenta, waar in 1859, in de Tweede Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlog, Frankrijk en Sardinië het opnamen tegen Oostenrijk (prentje). Je leest wel eens dat magenta, de naam van de kleurstof, een verwijzing was naar de bloederigheid van de veldslag. Dat komt dan wel van historici die vermoedelijk niet geweldig goed opletten in de fysicalessen. Magenta situeert zich op het kleurspectrum namelijk in de buurt van roze, fuchsia en paars. Niet echt slagveldkleuren.

Oebychs

De Laatste Man Die Oebychs Sprak

Soms, tijdens die laatste maanden,

dacht hij aan een woord
en probeerde zich de boom of de kikkersoort
te herinneren die ermee werd aangeduid:

de werkelijke boom, kikker of stemming
en niet het synoniem in een andere taal,
de spraak die zijn zonen en het berglicht had weggenomen,
de graven die hij veegde en aanharkte, de bruiloftsliedjes.

Terwijl jaren van stilte samenschoolden in de hitte

stond hij op zijn erf
en fluisterde de naam van een vogel
in zijn moedertaal,

terwijl herinneringen van sneeuw en marktdagen,
de handen van zijn vader, de geur van tamarinde
zich terugtrokken in uitgediende namen:

het blauw van de kindertijd opgevouwen als een laken
en opgeborgen.

Niets van wat hij zei werd herinnerd; niets van wat hij deed
was feit of legende
op het dorpsplein.

Toch zouden ze later het woord onthouden
dat hij die ochtend sprak, vlak voordat hij stierf:
een naam voor de dood, misschien,
of weidegras,

of, opgedoken aan de rand van zijn denken,
een ander woord dat ze hadden toen hij jong was,
een woord dat ze zelden gebruikten, hoewel het bestond
voor alles wat niemand zich wist te herinneren.

John Burnside, 'The Last Man To Speak Ubykh', vertaald door Ingmar Heytze, in: Ademhalen onder de maan, Uitgeverij Podium, Amsterdam 2012.

Het prentje: de man in kwestie, Tevfik Esenç, de laatste spreker van het Oebychs. Hier hoor je hem aan het woord, in het, jawel, Oebychs.

Cruyff heeft ongelijk

Het is niet niets: het oneens zijn met wat vermoedelijk de beste Europese voetballer ooit is geweest. En toch heeft Johan Cruyff ongelijk (hier). Cruyff denkt dat je door één of ander prestatiemodel in te voeren een betere arbitrage krijgt. Dat is het punt niet, Johan. Arbitrage mag en moet feilbaar zijn, want net dat feilbare is heel erg belangrijk. Dat geeft ons iets om over te zeuren. Zeuren over de arbitrage hoort bij het voetbal. Net als zeuren over trainers, keepers, spitsen, middenvelders en verdedigers. Voetbal is in belangrijke mate zeuren.

Men heeft het er wel eens over dat voetbal mensen samen brengt. Dat is zo en dat gebeurt in belangrijke mate via het zeuren. Als je het op de tribunes eens kunt zijn over vaststaande en onweerlegbare feiten als dat a) de scheidsrechter een blinde kip is, b) de lijnrechter prut in zijn ogen heeft, c) onze keeper wel een oud mannetje lijkt, d) de verdedigers vandaag echt hun dagje niet hebben, e) de middenvelders werkelijk knoeiers zijn, f) de spitsen maar beter terug mee gaan trainen bij de jeugd en g) de trainer dringend aan vervanging toe is, dan heb je behoorlijk wat gerealiseerd. Dan heerst, weliswaar tijdelijk en lokaal, eenheid en broederschap tussen althans een klein deel van de mensheid. En dat is al heel wat in deze barre tijden.

Dus: laat ons de feilbare arbiters en feilbare voetballers. Laat ons zeuren. Cruyff heeft ongelijk.

Lokale noir

Wat ook een mooie verzameling en, op basis daarvan, een mooi boek zou opleveren: noir uit verschillende landen. Noir, is een subgenre binnen de misdaadliteratuur waarin, zoals wiki dat omschrijft: "de hoofdfiguren in een existentieel bedreigende en nihilistische wereld leven". En wiki somt vervolgens nog wat kenmerken op: "overheersende stemmingen van melancholie, vervreemding, somberheid, teleurstelling, ontgoocheling, pessimisme, ambiguïteit, morele corruptie, schuld en paranoia. Typische, vaak optredende personages zijn de cynische, eenzame held (antiheld) en de femme fatale, waartussen zich allerlei intriges afspelen tegen de achtergrond van een louche grote stad".

Dit duidelijk gemaakt zijnde, terug naar het te maken punt. Het boeiende is dat je blijkbaar in elk land op een bepaald moment variaties op dat thema vindt. Soms worden gewoon de aan Raymond Chandler en Dashiell Hammett ontleende stijlelementen getransponeerd. Maar soms wordt het veel meer dan dat en ontstaat uit de variatie, om nog even in de muzikale metaforen te blijven, een nieuwe melodie. Denk aan de Scandinavische thrillers waarin de noir-elementen manieren werden om uit te drukken wat eigen wordt geacht voor de Scandinavische cultuur. En zo heb je bijvoorbeeld ook Italiaanse, Franse, Spaanse, Duitse en Latijns-Amerikaanse noir. Nergens vind je bijvoorbeeld treffender beelden van de uitzichtloosheid van de uitgewoonde oude industriestadjes dan in de Britse representanten van het genre. Wie Ted Lewis' Get Carter leest (ook magistraal verfilmd met Michael Caine, zie prentje), zal daarna wellicht voor geen geld een voet in het daarin geportretteerde Scunthorpe zetten.

(Binnenkort iets over wat er op vergelijkbare momenten leefde in de Vlaamse en Nederlandse misdaadliteratuur.)

Wapenbestand

Als de geschiedenis van de reggae wordt geschreven: niet leukerds vergeten als Millie, Desmond Dekker of Althea en Donna. Dat laatste olijke tweetal voerde in 1978 de hitparade aan met Uptown Top Ranking. En dat gaf op fuiven aanleiding tot de meest merkwaardige verbroedering der volkeren ooit: als het orgelriedeltje waarmee het nummer begint door de boxen klonk, zag je zowel punks als hitparademeisjes en -jongens  -in regel elkaar met enige vijandschap bejegenende stammen- de dansvloer betreden. Ieder weliswaar in zijn eigen hoekje, maar wie danst vecht niet, zullen we maar denken.

Ter ere van dat en alle andere wapenbestanden: Althea en Donna, Uptown Top Ranking: (muziekje). Hier zie je de dames hetzelfde nummer enigszins live brengen, maar het orgelriedeltje ontbreekt. Zonde.

Brief aan Bentham

John Stuart Mill was vermoedelijk het slimste jongetje van de negentiende eeuw. Papa Mill was erg onder de indruk van de leer van Jeremy Bentham (prentje) en besloot zoon John Stuart op te voeden als geestelijke erfgenaam van de de filosoof en maatschappijhervormer. Dat betekende Grieks, Latijn, wiskunde en economie blokken op de leeftijd dat andere kindertjes hooguit creatief weten om te springen met het prakje dat mama liefdevol op hun bordje serveert. Noch Bentham, noch John Stuart Mill vonden deze opvoedmethode blijkbaar opmerkelijk, getuige deze brief:

TO JEREMY BENTHAM

My dear Sir,

Mr. Walker is a very intimate friend of mine, who lives at No. 31 in Berkeley Square. I have engaged him, as he is soon coming here, first to go to your house, and get for me the 3.d and 4.th volumes of Hooke’s Roman history. But I am recapitulating the 1.st and 2.d volumes, having finished them all except a few pages of the 2.d. I will be glad if you will let him have the 3.d and 4.th volumes.

I am yours sincerely

John Stuart Mill.

Newington Green, Tuesday 1812.

Mill was zes op dat moment. Zes.

(via Marginal Revolution)

Geen goed oog

Viviane Hollebeeckx uit Temse (prentje) heeft er geen goed oog in. "Als die Noord-Koreanen willen, dan leggen ze heel Europa plat". Maar zo ver reiken de Noord-Koreaanse raketten toch niet, Viviane? "Ze hebben geen raketten nodig. Herinnert ge U wat er op het nieuws was over die computers waar ze waren in binnengeraakt en waarmee ze deden wat ze wilden? En wat als ze nu eens massaal valse euro's beginnen uitgeven? Wie zal dat merken? Ge krijgt alle dagen van die euro's in uw handen gestopt uit landen die ge niet kent en niemand slaat daar acht op. Stel dat ze er nieuwe maken met weer een ander symbool op? Wie gaat dat zien? En voor ge het weet zit uw portemonnee vol met Noord-Koreaanse euro's en is ons geld niets meer waard. Het zou mij niet verwonderen als die Noord-Koreanen daar al een tijdje mee bezig zijn. Ineens was het crisis en vielen al die banken om in Griekenland en Spanje en Portugal. Hoe kwam dat? Heeft er iemand al eens goed gekeken wat er daar op die euro's staat? Ha, neen. Daar denken ze niet aan."

Neen, Viviane Hollebeeckx heeft er geen goed oog in.

Openingsregel

In de reeks Openingsregels Die Meteen De Toon Zetten, vandaag George Orwell's 1984:

"It was a bright cold day in April, and the clocks were striking thirteen."

(En inderdaad: 4 april 1984, om precies te zijn. Hoewel Winston Smith niet helemaal zeker meer is van de datum, omdat de officiële geschiedschrijvers voortdurend het verleden herschrijven.)

Het prentje: De pocketversie uit 1962. Op de Book Design Blog kan je een filmpje -filmpje? een heuse film- bekijken over de evolutie van de boekcovers. Met bijzondere aandacht voor 1984 (hier).

Gestolen kaas

Goud? Diamanten? Juwelen? Aandelen? Computers? Vergeet het. Het wereldwijd vaakst gestolen product blijkt kaas te zijn. Kaas. En het hoeft niet altijd zo spectaculair te zijn als de man die deze week in New Jersey werd aangehouden met 42 ton stinkende kaas in zijn laadbak (meer hier). Het zijn veeleer de kleine dagelijkse diefstallen die het hem doen: een brokje hier, een paar sneetjes daar. Allemaal samen zorgt dat er voor dat jaarlijks maar liefst vier procent van de wereldwijde kaasproductie in de illegaliteit verdwijnt (meer hier). Dat is een hoger percentage dan het geval is voor bijvoorbeeld alcohol of tabak.

Kaas, verdorie. Wie had dat gedacht.

Het prentje: George Smith (1714-1776), The Cat's Dream, achttiende eeuw.

Monsterlijk

William Thomas Stead (1849-1912) was de perfecte Victoriaan. Een onvermoeibare wereldverbeteraar en strijder tegen onrecht, altijd weer op de bres voor één of andere moreel hoogstaande zaak: de uitroeiing van besmettelijke ziekten, van de prostitutie, de armoede, de misdaad.* Esperanto, spiritualisme, wereldvrede? Geen moderne, de mensheid tot zedelijke verlichting brengende zaak, of Stead (prentje) deed mee. Bijzonder passend was dan ook dat Stead de dood vond bij de ramp met de Titanic, een ander symbool van het Victoriaanse vooruitgangsgeloof.

En achter die onvoorstelbare, zichzelf volledig wegcijferende dadendrang, zat, zoals  bij wel meer Victorianen, een mens die met zijn eigen lichaam en gevoelens geen blijf wist. Toen Stead, die bijzonder lang onwetend was gebleven, op volwassen leeftijd te horen kreeg hoe de menselijke voortplanting in zijn werk ging, riep hij verontwaardigd uit: "It is monstrously indecent. One wonders how two self-respecting people could face each other after performing it.”**

Het verklaart mogelijk enigszins dat onvermoeibare wereldverbeteren.

* Stead (prentje) voerde zijn campagnes in de pers en zijn uitermate beeldrijke en op saillante details de nadruk leggende reportagestijl wordt wel eens beschouwd als aan de basis liggend van de latere tabloids.
**. Blijkbaar kwam Stead later wel tot nieuwe inzichten. Op foto's zie je hem wel eens afgebeeld samen met een mevrouw Stead en met een stuk of zes nakomelingen. Een mens went aan alles, wellicht.

Crimplene

Crimplene - dat zijn naam ontleent aan Crimple Valley in North Yorkshire- was het stofje met behulp waarvan, als althans de vooruitgang zijn normale gang was gegaan, in de toekomst alle kledij zou worden gemaakt. Wie in de jaren 1960 blitse hemdjes en broeken van Britse makelij kocht, hulde zich in regel in crimplene. Dat je je in zo'n kunstofhemd of -broek te pletter zweette was bijzaak: vooruitgang hou je niet tegen.

Maar toen kwamen er een nieuwe generatie polyesters, die merkelijk lichter was en wel leek te kunnen ademen als wol en katoen. En crimplene was plots geschiedenis. En iets later ook de scheikundige reus Imperial Chemical Industries, die zijn toekomst op crimplene had verwed. Pech.

Bij wijze van huldebetoon: toen crimplene het nog helemaal ging maken (filmpje).