Een niet zo fraaie bladzijde uit de geschiedenis van de Verlichting. Descartes en andere Malebranches die, in hun ijver om het universum begrijpelijk te maken, argumenteerden dat de natuur een kwestie was van raderwerken en mechaniekjes. Dieren? Niet meer dan gesofistikeerde automaten. Een hond die jankt als je hem een trap geeft? Niet meer dan een in het mechaniekje ingebouwde reactie, net zoals je ook lawaai krijgt als je in een toeter knijpt.
En het gekke is: eens je zo denkt, ga je er ook naar handelen, lees je in de voortreffelijke wetenschapsgeschiedenis Science Deified & Science Defied (California U.P., 1990) van Richard Olson. Perfect beschaafde, voor de rest voortreffelijke mensen stonden zich voor op hun ongevoeligheid voor dierenleed. Zo gaf je aan dat je verlicht was. Want, alleen kinderen en sentimentele oude vrijsters geloofden dat zo'n dier gevoelens had, pijn kon hebben en je bijvoorbeeld begreep als je er tegen sprak. Mannen van de moderne wetenschap wisten wel beter: automaten, niets meer.
Het hoogtepunt: vivisectie als erudiet vermaak. Je verlichte inborst bewijzen door levende honden open te snijden: zie daar, waarde collega's, zo pompt het hart en zo bewegen de longen. Een automaat, niet meer dan dat.
Niet zo best allemaal.
Het prentje: Blackie Vermeulen uit Rumst is er helemaal niet gerust in. "Aan mijn lijf geen Verlichting", laat hij nog weten. "Grrrrr..." (via Woof Nanny).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten