Met de fiets

Nogal wat mensen zetten, nu de herfst er aan komt, de fiets op stal. Dat hoeft niet. Je kunt ook binnenshuis bijzonder fijne uitjes met de fiets maken (prentje). Maar het allerleukst blijft natuurlijk gezellig met de fiets naar buiten. Vooral, zoals Yves Montand in À Bicyclette verduidelijkt, als Paulette mee fietst (filmpje)..

Manifest

Mensen vragen wel eens: wat is dat toch met die Johnny Cash. Is dat niet gewoon altijd hetzelfde liedje? Altijd weer diezelfde twang-twang gitaar, die deng-deng bas, die tagadap-tagadap drum? En dan dat parlando gebrom. Wat is de clou? Wat is daar nu zo bijzonder aan?

Mensen die wel eens vragen wat dat toch is met die Johnny Cash: het is redelijk eenvoudig. Het doet je iets of het doet je niets.Veel meer valt daar niet over te zeggen. Dan maar een muziekje. Johnny's manifest van de alleenstaande man, Guess Things Happen That Way: (hier).

Heaven help me be a man
And have the strength to stand alone
I don't like it
But I guess things happen that way

Dat vat, inderdaad, de essentie der dingen samen.

Huwelijksaanzoek

"Emily, I have a little confession to make. I really am a horse doctor, but marry me and I'll never look at any other horse."

Groucho Marx, A Day at the Races, 1937.

Onbekend Indisch

Dingen waar een mens weemoedig van wordt. Dit prachtige achttiende-eeuwse schilderijtje, waarvan we vermoedelijk nooit meer zullen weten dan "Zittende Vrouw, onbekend Indisch". Zelden werd de onbarmhartigheid van de tijd en de geschiedenis treffender uitgedrukt. Wie was de onbekende meester of meesteres die dit kunstwerkje maakte? Hoe leefde hij of zij? Maakte hij of zij wel meer van deze prachtige prenten? Zijn ze allemaal verloren gegaan? Hoe was het om in de achttiende eeuw in India schilder te zijn? Wie kocht het schilderijtje? Waar hing het? Wie was de vrouw? De vrouw of vriendin van kunstenaar/kunstenares? Een familielid? Een buurvrouw? Een betalende klant? Wie liet zich destijds afbeelden? Hoeveel kostte toen zo'n schilderijtje? Konden schilders leven van hun werk? Hoe leerden ze de stiel? Waren er academies? Gingen ze bij meesters in de leer?

Onbarmhartig zijn tijd en geschiedenis. Op de meeste van die vragen zullen we nooit het antwoord weten.

Dingen waar een mens terug monter van wordt? Via de site van het onvolprezen Victoria en Albert-museum kom je al heel wat meer te weten over het schilderij: This is one of a series of paintings of the members of the household of William Fullerton, a British surgeon who lived in Patna. The style and colouring of the painting suggests that it was done by the Murshidabad artist Dip Chand while on a visit to Patna. The woman is show sitting on a western-style chair, which she would not normally have done in everyday life.

Vredestichter

Het valt te hopen dat ze er daar in Oslo, bij het comité dat de Nobelprijs voor de Vrede uitreikt, dit jaar een beetje hun hoofd bijhouden. De laatste jaren lieten ze vaak de jongste bediende of de enigszins leergestoorde kleinkinderen van de secretaris beslissen. De laureaten waren er dan ook naar: de Amerikaanse president Obama, dagelijks verwikkeld in een handjevol kleine en grote oorlogen, de EU, een orgaan dat tijdens de Koude Oorlog, toen het er op aankwam de vrede te bewaren, een grotendeels slapend bestaan leidde.

Nee, dan Kwatta. Leverancier van de legendarische Kwatta's Manoeuvre Chocolaad (Wacht U Voor Namaak). Welk West-Europees land slaagde er als enige in buiten de Eerste Wereldoorlog te blijven? Nederland. En welk land rustte zijn soldaten uit met de hogervermelde Manoeuvre Chocolaad? Inderdaad, Nederland: QED. Is er, nu we op het punt staan vier jaar lang de Eerste Wereldoorlog te herdenken, een betere laureaat denkbaar dan Kwatta?

Hopelijk houden ze er dit jaar in Oslo hun hoofd bij.

Het prentje: "Kwatta's Manoeuvre chocolaad. De beste vredestichter." Advertentie uit de Eerste Wereldoorlog.

Wilko Johnson

Er zeer binnenkort niet meer, wegens terminaal kanker: Wilko Johnson. Wilko is evenwel van plan in stijl dood te gaan en blijft tot het bittere eind toeren én ook nog eens een plaat opnemen met Roger Daltrey.

Voor jongere en dus onschuldige lezertjes: Wilko Johnson is de legendarische, altijd lichtjes sociopatisch kijkende gitarist van Dr. Feelgood. En om die lezertjes meteen maar een les voor het leven te leren: alles wat ze je vertelden over de geschiedenis van de punk is verkeerd. Punk begon halverwege de jaren 1970 in Britse pubs en werd toen ook gewoon pub rock genoemd. Als je toen naar Londen trok -het pond was niets meer waard en met de boot was je er weliswaar niet onmiddellijk, maar wel voor een redelijke prijs- deed je twee dingen. Eén, elpees kopen. Die kostten ongeveer een tiende van wat ze destijds in België kostten. Tel uit je winst. Twee, je ging overdag langs de pubs en probeerde te weten te komen wie er die avond speelde. En als je geluk had stond er een leuke band geprogrammeerd. Pub rock was nadrukkelijk anti-stadionrock. Op dat moment waren de gevestigde rockers het noorden en het zuiden kwijt - al dat coke-snuiven en modellen versieren kruipt niet in je koude kleren. Gevestigde rock was pompeus: opgevoerd in mega-stadions, met belachelijke lichtshows en bespottelijke kostuums en absurde gitaarsolo's. In de pubs ontstond de tegenbeweging: liedjes duurden maximum drie minuten en hadden een herkenbare melodielijn en gingen van rechttoe naar rechtaan. Eén, twee, drie. Hup, volgende liedje. Uit die stal komen Dr. Feelgood en Wilko Johnson. De latere punks, toen -net als steller dezes- tieners en dus vruchteloos op zoek naar sex, drugs en rock 'n roll, vonden na al dat vruchteloos zoeken een grote pint, goedkope sigaretten en pub rock al heel wat. Johnny Rotten en andere Ian Dury's gaven ogen en oren de kost en speelden na veel oefenen iets dat op pub rock leek en noemden het punk.

En dat, jonge lezertjes, was de geschiedenisles voor vandaag. Toch weer ongelofelijk interessant en wetenswaardig allemaal. En nu een liedje: Dr. Feelgood met Roxette. Wilko Johnson teistert de gitaar (filmpje).

(Overigens, die lezertjes die in Wilko -prentje- de beul Ilyn Payne uit Game of Thrones herkennen, hebben gelijk. Wilko is, na de uren, ook nog eens Ilyn Payne. Een man van vele talenten.)

Schrijven

“Composition is for the most part an effort of slow diligence and steady perseverance, to which the mind is dragged by necessity or resolution, and from which the attention is every moment starting to more delightful amusements.”

Dr. Samuel Johnson (1709-1784).

Het prentje: Dr. Johnson, links vooraan, onderhoudt het gezelschap. Iemand moet het doen.

Varkens vliegen

Minder gekende feiten uit de luchtvaartgeschiedenis. Wanneer kreeg het eerste varken zijn luchtdoop? Dat weten we redelijk precies: op 4 november 1909 nam de Britse luchtvaartpionier John Moore-Brabazon, aka. de eerste baron Brabazon of Tara, een varken mee in zijn vliegmachine. Waarom? Naar eigen zeggen om te bewijzen dat pigs could fly.

Alles voor de wetenschap, natuurlijk.

(Via Futility Closet)

Mme. de Pompadour

Mme. de Pompadour (1721-1764), de meest tot de verbeelding sprekende favoriete van de Franse koning Lodewijk XV, werd zeer regelmatig op het doek vastgelegd. Wat je Mme. de Pompadour moet nageven is dat ze een excellente smaak had als het ging over literatuur en filosofie. En van die voorkeuren maakte ze geen geheim.

Op het beroemde portret geschilderd door Maurice Quentin de la Tour (1704-1788), laat ze zich portretteren te midden van haar lievelingsboeken. Meteen maakt ze een politiek statement. Wat ligt er immers bij Mme. de Pompadour op de leestafel? Op de site van het Louvre leggen ze het uit:

Placés sur la table où elle s’appuie, des ouvrages ont valeur de manifeste. Le premier d’entre eux,Pastor Fido, tragi-comédie de Guarini, renvoie au goût de la marquise pour le théâtre qu’elle aimait à jouer. Les auteurs des livres suivants, philosophes parfois chassés de France, répondent au nom de Voltaire, auteur de La Henriade (1728), ou de Montesquieu, condamné pour son Esprit des lois (1749) mis à l'Index par l’Eglise en 1751. A côté d’un ouvrage dont le titre est en partie effacé, apparaît le tome IV de L’Encyclopédie qui marque la reprise de cette publication interdite en France depuis 1752. Il fallait de l’audace à madame de Pompadour pour s’afficher protectrice d’auteurs récusant le principe de la monarchie absolue, alors incarnée par Louis XV dont elle était la favorite .

Het staat de lezer vrij stil te staan a) bij de iconen van deze tijd en b) hùn favoriete literatuur. Waarschuwing: van dat soort overpeinzingen word je niet vrolijk. Neen, dan liever terug naar het Louvre waar de vriendelijke mevrouw van dienst nog veel meer vertelt over dit schilderij (hier).

Billy Boy Arnold

In regel kan je niet leven van een bestaan als blueszanger/-harmonicaspeler. Billy Boy Arnold verdiende de kost als buschauffeur en reclasseringsambtenaar. En op een bepaalde manier maakte hem dat geloofwaardiger dan wanneer hij de meer romantische piste had gekozen en zich van de ene drank- naar de andere drugsverslaving had gesleept.

De blues horen bij het echte leven. In het echte leven verdienen mensen de kost als buschauffeur en reclasseringsambtenaar. En loopt hun lief weg. Zoals Billy Boy Arnold ten gehore brengt: I Wish You Would, hier de originele singleversie (muziekje) en hier een langere liveversie (filmpje).

Met macaroni

Generaties kindjes kregen de boodschap mee: niet met je eten spelen. Ja en neen. Aan tafel wordt niet gekliederd of gejengeld: daarover bestaat geen discussie. Maar de aloude kinderkunstvorm waarbij droge stukjes macaroni, al dan niet gewaterverfd, aan een snoer worden geregen en vervolgens trots aan mama als hanger of halsketting worden aangeboden: die mag niet verloren gaan.

Minder ipads in de klaslokalen, meer knutselen met macaroni. Lijkt geen onbelangrijk thema voor de volgende parlementsverkiezingen.

Verplichte legerdienst

In de reeks Opmerkelijk Sterke Openingszinnen, vandaag de openingszin van de column van Harry Pearson in het altijd van het eerste tot het laatste blad uitermate leesbare When Saturday Comes:

"In recent years football at the highest level has become so bombastic a Champions League full-back can't blow snot out of a nostril without the accompaniment of Wagner."

Het prentje: vroeger werd als oplossing voor ongeveer alle problemen met de Jeugd Van Tegenwoordig gesuggereerd dat ze wel anders zouden piepen eens ze in het leger waren geweest. Geconfronteerd met de huidige generatie topvoetballers zou een mens een warm voorstander worden van de herinvoering van de verplichte legerdienst.

RIP, Daisy

OBITUARY

Daisy (“Black Watch* Debatable”) died December 22, 1931, when she was hit by a Yellow Cab in University Place. At the moment of her death she was smelling the front of a florist’s shop. It was a wet day, and the cab skidded up over the curb — just the sort of excitement that would have amused her, had she been at a safe distance. She is survived by her mother, Jeannie; a brother, Abner; her father, whom she never knew; and two sisters, whom she never liked. She was three years old.

Daisy was born at 65 West Eleventh Street in a clothes closet at two o’clock of a December morning in 1928. She came, as did her sisters and brothers, as an unqualified surprise to her mother, who had for several days previously looked with a low-grade suspicion on the box of bedding that had been set out for the delivery, and who had gone into the clothes closet merely because she had felt funny and wanted a dark, awkward place to feel funny in. Daisy was the smallest of the litter of seven, and the oddest.

Her life was full of incident but not of accomplishment. Persons who knew her only slightly regarded her as an opinionated little bitch, and said so; but she had a small circle of friends who saw through her, cost what it did. At Speyer hospital, where she used to go when she was indisposed, she was known as “Whitey,” because, the man told me, she was black. All her life she was subject to moods, and her feeling about horses laid her sanity open to question. Once she slipped her leash and chased a horse for three blocks through heavy traffic, in the carking belief that she was an effective agent against horses. Drivers of teams, seeing her only in the moments of her delirium, invariably leaned far out of their seats and gave tongue, mocking her; and thus made themselves even more ridiculous, for the moment, than Daisy.

She had a stoical nature, and spent the latter part of her life an invalid, owing to an injury to her right hind leg. Like many invalids, she developed a rather objectionable cheerfulness, as though to deny that she had cause for rancor. She also developed, without instruction or encouragement, a curious habit of holding people firmly by the ankle without actually biting them — a habit that gave her an immense personal advantage and won her many enemies. As far as I know, she never even broke the thread of a sock, so delicate was her grasp (like a retriever’s), but her point of view was questionable, and her attitude was beyond explaining to the person whose ankle was at stake. For my own amusement, I often tried to diagnose this quirkish temper, and I think I understand it: she suffered from a chronic perplexity, and it relieved her to take hold of something.

She was arrested once, by Patrolman Porco. She enjoyed practically everything in life except motoring, an exigency to which she submitted silently, without joy, and without nausea. She never grew up, and she never took pains to discover, conclusively, the things that might have diminished her curiosity and spoiled her taste. She died sniffing life, and enjoying it.

*.De Black Watch is een aanduiding voor de volledig zwarte variant van de Lakeland terrier.

Het prentje: de dierbare afgestorvene, Daisy, op wandel met Mevr. Katherine S. White. Uit: E.B. Wite on Dogs. 

Equatoriaal-Guinea

Nu iedereen weer aan de slag is, begint het dromen van de volgende vakantie. Op reis naar een exotische bestemming waarvan je zeker bent dat er vrijwel niemand van je kennissen ooit is geweest?

Een tip: Equatoriaal-Guinea. Vorig jaar slechts zesduizend bezoekers.

Acknowledgedly a very beautiful country, the low tourism volumes are due to a combination of factors among them tourist ignorance (blame its marketers) and poor infrastructure. Getting a tourist visa to the west African country is a bureaucratic nightmare, unless you're American. The industry is however growing, even if still underdeveloped. What's to see you ask? Malabo's striking colonial architecture built by the Spanish, the Pico Malabo volcano, the Monte Alen National Park and Bata's beautiful undeveloped beaches. (Meer hier.)

Batstress

Wat Batman wel eens op de zenuwen werkt is dat na al die jaren Robin nog altijd niet in staat is zich zelfstandig aan te kleden. Telkens wanneer het batalarm afgaat en er boeven moeten worden gevangen is het weer van dat: Robin die vruchteloos zijn linkerschoen aan zijn rechtervoet probeert te passen of die zijn kousenbroek achterstevoren aanheeft. Batman heeft nu een mannetje in dienst dat Robin op de cruciale momenten moet bijstaan. Zelf krijgt Batman dan een kopje relaxerende batthee aangereikt.

Al dat gestress altijd. Nergens goed voor.

IJzeren Gordijn

Eén van de meer opmerkelijke gevolgen van de koude oorlog: Tsjechische herten blijken nog steeds het IJzeren Gordijn in hun hoofd te hebben. Biologen ontdekten dat, hoewel er geen fysieke barrières meer zijn die de Tsjechische van de Duitse bossen scheiden, Tsjechische bambi's toch spontaan halt houden en op hun passen terugkeren wanneer ze in het bos de plaats naderen waar vroeger de grens liep. En het gekke is natuurlijk dat het voormalige IJzeren Gordijn inmiddels alweer enkele decennia geschiedenis is en geen van de nu nog levende herten ooit daadwerkelijk dat Gordijn heeft weten staan. Een raadsel.

Herten leren van elkaar, denken biologen. De ene generatie geeft aan de andere door hoe de bospaden lopen. En die nieuwe generatie houdt zich aan wat ze door de voorgangers werd ingeprent. Maar ziet, onder de nieuwste generatie vindt men een paar pioniers die, schoorvoetend, de platgetreden paden verlaten en zich voorzichtig in de Duitse bossen wagen.

Herten blijken, als je het zo leest, niet zo gek verschillend te zijn van mensen. Of, zo je wil, mensen zijn niet zo gek verschillend van herten. (Meer hier.)

Het prentje, Frida Kahlo (1907-1954), El Venado Herido, 1946.

Theologie

Het is op de levensbeschouwelijke markt niet anders dan op andere markten: monopolisten worden lui en verwaarlozen hun klanten. Dat is dan ook wat er mis is met het monotheïsme. Eén god trekt zich na verloop van tijd niets meer aan van wat de gelovigen van Hem denken. Hij spreekt redeloze straffen uit en blijft doof voor onze gebeden. Neen, dan veel beter meer goden. Als de ene god het laat afweten, zoek je als gelovige je heil bij een andere. Voor je het weet werken die goden zich in het zweet om het ons gelovigen naar onze zin te maken. Alleen moet je vermijden dat die goden dat na verloop door hebben en samenspannen en een kartel vormen. Daarom heb je ook altijd flink wat ongelovigen nodig. Om dat kartel het vuur aan de schenen te leggen en duidelijk te maken dat we desnoods ook zonder ze kunnen.

Theologie is niet zo'n moeilijk vak, althans voor wie de moeite neemt zelf na te denken.

Kleine incidenten

Achter belangrijke gebeurtenissen gaan grote oorzaken schuil, denken mensen wel eens. En daardoor zien ze de kracht van kleine incidenten over het hoofd. Constantin-François Chasseboeuf, alias Volney (1757-1820), vertelt over de beruchte bijeenroeping van de Staten-Generaal, de eerste stap in het proces dat we naderhand de Franse Revolutie hebben genoemd. Volney was verkozen als afgevaardigde. Hij beschrijft hoe de vertegenwoordigers van de zogeheten Derde Stand, die allemaal zeer vol van zichzelf waren en zich heel erg belangrijk achtten, dagelijks werden vernederd door de vertegenwoordigers van de twee andere standen, weliswaar zonder dat die andere standen zich daar van bewust waren.

De drie standen werden geacht aan de besprekingen deel te nemen in het galakostuum dat bij hun maatschappelijke status behoorde. Terwijl de adel zich in reglementair beschreven sierlijk paars fluweel kon uitdossen, met kanten cravate en hoed met pluimen, was de burgerij verplicht zich een kostuum aan te passen "ressemblant à celui des rôles qu'on appele au théâtre rôles à manteau: vêtement tout noir, manteau de même couleur, grande cravatte blanche, comme celui des Frères des écoles chrétiennes. C'est d'après La Révellière, le costume de 'M. Orgon dans Tartuffe' ou celui 'de Sganarelle dans le Mariage forcé, d'après le marquis de Ferrières qui ajoute avec la légèreté d'un grand seigneur: 'Cela n'est il pas drôle?'".

De burgers vonden dat geenszins grappig. Die kleine dagelijkse vernedering maakte, aldus Volney, dat de afgevaardigden van de Derde Stand radicaliseerden en zich steeds onverzoenlijker opstelden, met de gekende gevolgen. De kracht van kleine incidenten.

Uit: Jean Gaulmier, Volney. Un grand témoin de la Révolution et de l'Empire, Hachette, Parijs, 1959.

Het prentje: een 19de eeuwse uitbeelding van M.Orgon uit Molière's Tartuffe.

Archibald Ormsby-Gore

“Childhood is measured out by sounds and smells and sights, before the dark hour of reason grows” — John Betjeman (via The Paris Review).

Het prentje: John Betjeman (1906-1984) met één van de beroemdste Britse teddyberen, niemand minder dan Archibald Ormsby-Gore, Betjeman's metgezel toen die destijds in Oxford studeerde. En dat was het model voor teddybeer Aloysius uit Evelyn Waugh 's Brideshead Revisited.

Hoge gebouwen

Wel opmerkelijk dat de mensheid zich zowel via het optrekken als via het vernietigen van heel hoge gebouwen op de kaart wil zetten. Ooit kregen we les van een filosoof die ons er van probeerde te overtuigen dat je al die hoge gebouwen -kathedralen, belforten, wolkenkrabbers- toch vooral als fallische symbolen moest zien. Soms denkt een mens wel eens: daar is iets van.

Borges spreekt

Helemaal uit het hiernamaals, Borges (prentje) over hoe je zijn werk moet lezen:

INTERVIEWER
You like jokes very much, don't you?
BORGES
Yes, I do, yes.
INTERVIEWER
But the people who write about your books, your fiction in particular . . .
BORGES
No, no—they write far too seriously.
INTERVIEWER
They seldom seem to recognize that some of them are very funny.
BORGES
They are meant to be funny.

Borges bleek de spraakzaamheid zelve die dag: het volledige interview hier.

Redelijk accuraat

Eentje ter aanmoediging van al die jongelui die hun eerste schoolweek overleefden en dit heuglijke feit het voorbije weekeinde enthousiast vierden, maar die zich nu, bij het ontwaken deze morgen, realiseren dat er al weer een tweede schoolweek aankomt: The Jam in voorhistorische tijden, 1979 om precies te zijn, When You're Young (filmpje).

It's so hard to understand / Why the world is your oyster but your future's a clam. Redelijk accuraat als de beschrijving van de condition humaine. Als je jong bent, uiteraard. Daarna wordt het veel leuker.

Meningen

"Dans les sciences physiques, on convient sans peine de son ignorance; on avoue que pour les entendre on a besoin de les étudier; on connaît ceux qui passent pour être instruits, on s'en rapporte à eux; et il suffit que les gens éclairés conviennent d'une vérité pour que le reste la croie et la professe. Il n'en est pas de même dans l'économie politique. Chacun s'y croit juge; on n'imagine pas qu'une science qui n'emploie que des mots de la langue universelle ait besoin d'être apprise; on confond le droit social d'avoir un avis sur ce qui interesse la société, avec celui de prononcer sur la vérité d'une proposition, droit que les lumières seules peuvent donner. On veut juger et on se trompe."

Marie Jean Antoine Nicolas de Caritat, markies de Condorcet (1743-1794), 'Vie de Monsieur Turgot' (1786); Oeuvres (1847-1849), V, p. 224.

Een nieuwe dag

Wat je ontegensprekelijk van deze zaterdag 7 september 2013 kunt zeggen: het is een nieuwe dag. Uiteraard hebben we al massa's dagen gehad die ooit ook als nieuwe dag begonnen, maar toch blijft het telkens weer spannend: wat wordt het vandaag? En de altijd troost brengende zekerheid: wat er ook gebeurt, morgen weer een nieuwe dag. En dat gaat zo nog wel enkele miljarden of misschien zelfs biljoenen jaren door, tot het universum er, wellicht moe maar hopelijk niet helemaal ontevreden, een punt achter zet.

Hoe komt dat universum eigenlijk aan zijn einde? Wordt het de Big Rip, de Big Freeze of de Big Crunch? Toch wel iets om naar uit te kijken. (Meer hier.)

Het prentje: William Henry Margetson (1860-1940), A New Day, ca. 1900.

Jonge dichters

Friendly Advice To A Lot Of Young Men

Go to Tibet
Ride a camel.
Dye your shoes blue.
Grow a beard.
Circle the world in a paper canoe.
Subscribe to The Saturday Evening Post.
Chew on the left side of your mouth only.
Marry a woman with one leg and shave with a straight razor.
And carve her name in her arm.

Brush your teeth with gasoline.
Sleep all day and climb trees at night.
Hold your head under water and play the violin.
Do a belly dance before pink candles.
Kill your dog.
Run for mayor.
Live in a barrel.
Break your head with a hatchet.
Plant tulips in the rain.

But don’t write poetry.

Uit: Charles Bukowski, The Roominghouse Madrigals: Early Selected Poems 1946-1966.

Noord en zuid

Voetbal is in essentie lokaal, territoriaal. Wie dat helemaal begrijpt is de materiaalmeester van de favoriete club:

‘‘Ik amuseer me weer’, zegt Jos. Ons voetbal nu is beter dan ons voetbal vorig seizoen in eerste klasse. Die verwende vedetten zijn vertrokken en zijn vervangen door jongens die zich echt inzetten voor de ploeg. De fusie met Wilrijk was een goede zaak. Dat is een ploeg uit het zuiden van de stad, hé. In het noorden heerst toch een andere mentaliteit.’ (De Standaard, 31.08.2013)

Het noorden van de stad of het zuiden van de stad: een wereld van verschil. QED: voetbal is in essentie lokaal, territoriaal.

Het prentje: het elftal dat in het seizoen 1938-39 voor de tweede opeenvolgende keer kampioen werd in de toenmalige Eerste Klasse.

Maten en gewichten

Er wordt steeds weer gejeremieerd dat het van kwaad naar erger gaat met de mensheid. Vroeger waren we blijkbaar allemaal slimmer, zelfstandiger, vriendelijker, beter opgevoed, harder werkend, meer geneigd tot echtelijke trouw en wat voor fraais al niet meer (De Standaard, 4.09.2013).

Alsof het met de andere dieren zoveel beter gaat. Vroeger had elke zichzelf respecterende hond een baan. De ene bewaakte het erf, de andere hoedde de schapen, een derde trok de kar, terwijl een vierde in de tredmolen liep om een machine aan de gang te houden. En wat doen honden vandaag? Dat ligt ganser dagen in de zetel en betoont zich kieskeurig als het niet het juiste merk van hondenbrokken krijgt voorgeschoteld.

En het allerergste: er worden voortdurend plannen gemaakt om de jeugd van tegenwoordig slimmer, zelfstandiger, vriendelijker, beter opgevoed, harder werkend, meer geneigd tot echtelijke trouw en wat nog al niet te maken, maar je hoort nooit eens iemand opperen dat het wel eens tijd wordt om al die honden te activeren en aan een voltijdse betrekking te helpen. Twee maten en gewichten!

Het prentje: vroeger de normaalste zaak van de wereld, een hond die de kost verdient. In dit geval achter het stuur van het bootje van Gloria Swanson. En het prentje maakt ook duidelijk dat er toen geen sprake was van brugpensioen of één of andere voordelige uitstapregeling. Deze hond lijkt redelijk geavanceerd in jaren en houdt zich toch nog beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Een voorbeeld voor die luie donders van tegenwoordig.

Swahililand

Om onduidelijke redenen vind je nauwelijks werk van Ahmad Jamal uit de jaren 1970 op CD. Wie thuis nog ergens de elpees van die jaren heeft: koesteren. Wordt Jamal liever niet geassocieerd met de jazz rock die toen de toon zette? Is het iets met ruziënde platenfirma's? Bassisten die achterstallige royalties opeisen? Er worden voor minder parlementaire onderzoekscommissies in het leven geroepen.

Wie de volledige en breed uitgesponnen versie van Swahililand zoekt, blijft voorlopig op zijn honger. Op CD vind je op het uit 1987 stammende, van beroerde geluidskwaliteit zijnde en ook nog van één van de lelijkste hoezen uit de jazzgeschiedenis voorziene Crystal, de korte versie. De oorspronkelijke lange versie, die op Jamal plays Jamal (prentje) stond en die je ook op youtube kunt beluisteren (hier), niet. Onrecht!

Twee september

Elk jaar toch weer een fijn moment: het schooljaar begint en zelf ben je al lang niet meer schoolplichtig. Pech jongelui, noch zo'n maandje of tien en het is weer grote vakantie. Aftellen maar!

Eentje voor de al iets grotere schoolgaande jeugd: een handig geheugensteuntje voor de lessen Latijn. Jacques Brel legt uit hoe je Rosa verbuigt (filmpje).

Geen kunstje

Een figuratief schilderij geeft onwillekeurig zelf de criteria aan waarmee het kan worden beoordeeld. Eén, is wat de schilder/schilderes heeft afgebeeld ook gelijkend. Twee, is die gelijkenis gelukt: benadert het hoe we ons het af te beelden onderwerp voorstellen. Als het figuratief schilderen zich daartoe beperkt is het evenwel meer een kunstje dan kunst: wie heel erg goed met lucifers de kathedraal van Antwerpen nabouwt, voldoet ook aan bovenstaande criteria.

En zo begeef je je in het domein van het onuitsprekelijke, van het alleen maar in omcirkelende woorden uitdrukbare, van datgene dat zich grotendeels aan consistente redeneringen onttrekt. Waarom zeggen we van één foto dat die geslaagd is en van een andere niet. Dat heeft niet zozeer met de twee bovenstaande tastbare criteria te maken. De ene foto drukt iets uit, vangt iets wat de andere blijkbaar heeft gemist. Wat? Dat. Ah, dàt.

Haley Hasler -hierboven beeldde ze zichzelf af met dochter (2009)- schildert figuratief en raakt moeiteloos over de gelijkend en gelukt-hordes. Ze maakt haar prentjes ook altijd lekker vol: goed veel om naar te kijken. Hier krijg je er bijvoorbeeld naast twee portretten ook een landschap bij, met wolken en struiken en sneeuw en lucht die nog meer sneeuw lijkt te beloven. Er is een rok met flink wat plooien in prettig glanzende en van kleur veranderende stof en een gewatteerde jas waar je ook even mee aan de slag kunt. En die rare strook camouflage-behangpapier, die je het signaal geeft: geen gewoon dagelijks tafereel. Al dat soort dingen vinden ogen leuk: dat houdt ze bezig.

Maar hier raakt Hasley daarenboven ook aan het onuitsprekelijke: zo vangt ze hier bijvoorbeeld die typisch altijd een beetje vermoeide en alerte oogopslag van jonge moeders. Hoezeer zo'n moeder zich ook inspant om jolig en vrolijk en de beste vriend van de kleintjes te zijn,  moeders stapelen ook slaaptekort op en vrezen dat elk moment weer één van de koters zich een buil valt of iets in de oren van een broertje propt dat er niet meer kan worden uitgepulkt en waarmee je dan hals over kop, de armen nog onder het cakebeslag, naar de spoed moet. Dat soort dingen weet Haley Hasler te vangen. Geen kunstje dus.