Uitverkoren

Er is een reden waarom men in katholieke streken de Bijbel onvertaald liet. Voor je het weet gaan anders mensen dat boek zelf lezen en beginnen ze vreemde dingen te doen.

Wat lees je in Marcus 16:17-18?  'Degenen die tot geloof zijn gekomen, zullen herkenbaar zijn aan de volgende tekenen: in mijn naam zullen ze demonen uitdrijven, ze zullen spreken in onbekende talen, met hun handen zullen ze slangen oppakken en als ze een dodelijk gif drinken zal dat hun niet deren, en ze zullen zieken weer gezond maken door hun de handen op te leggen.’ 

En, inderdaad, dan krijg je idioten die nog nooit van beeldspraak hebben gehoord en die, als teken van uitverkiezing, met hun blote handen met giftige slagen beginnen te goochelen (meer hier). Natuurlijk vallen er jaarlijks slachtoffers. Maar dat kan de pret van de ware gelovigen niet drukken. Uitverkoren!

Burengerucht

In de top vijf van de alledaagse ergernissen: luidruchtige buren. Niet nieuw, want van alle tijden. Proust had luidruchtige bovenburen. Als het de spuigaten uitliep, schreef hij ze een brief. Die brieven werden vorig jaar uitgegeven: Lettres à sa voisine. Meer daarover hier.

(Luidruchtige buren zijn vermoedelijk voor niemand prettig, maar voor wie tot het veeleer introverte bevolkingsdeel behoort, zijn ze de hel. Extraverte mensen putten energie uit het dagelijkse sociale leven. Voor introverte mensen is het net omgekeerd: het put ze uit. Daarom hebben ze hun eigen ruimte nodig om de reserves weer aan te vullen. Als die eigen ruimte verstoord wordt door lawaai van buitenaf, dan is dat voor introverte mensen als een aanslag op hun meest intieme zelf.)

Het prentje: de grote man in zijn eigen ruimte, van de weldadige stilte genietend.

Gele maan

My brother Art, My brother Aaron, My brother Cyril, Mr. Herbie Hancock and another gentleman...

The Neville Brothers, in Yellow Moon (filmpje).

(Met dank aan Evert Asselman De Cock)

Te veel ritme

Heel moeilijk om als lid van één cultuur je een afstandelijk oordeel te vormen over de muziek van andere culturen? Onoplosbare kwestie dus, want je kunt nooit onbevooroordeelde waarnemers vinden die, los van hun eigen culturele achtergrond, muziek geworteld in andere culturen kunnen beoordelen?

Toch niet. Het is zelfs redelijk eenvoudig, zo blijkt. We kunnen het gewoon onze naaste verwanten, de chimpansees, vragen. Bioloog Frans de Waal en zijn team lieten chimpansees muziek uit verschillende culturen horen (meer hier) en wat blijkt?

While preferring silence to music from the West, chimpanzees apparently like to listen to the different rhythms of music from Africa and India, according to new research published by the American Psychological Association.

Waarom houden chimpansees niet van westerse popmuziek? Veel te veel ritme, gek genoeg:

"Chimpanzees may perceive the strong, predictable rhythmic patterns as threatening, as chimpanzee dominance displays commonly incorporate repeated rhythmic sounds such as stomping, clapping and banging objects," said de Waal.

Het prentje: wat niet zoveel mensen weten. Geweldig goede pianospelers, die eenden. En niet te veel ritme in die eendenmuziek.

Borges is tegen

Onze vriend Borges, hier plaatsnemend voor het graf van Edgar Allan Poe, was geen fan van het nobele voetbalspel. Een fijne teaser uit een voor voetbalhaters vermoedelijk hartverwarmend stuk (meer hier):

"Soccer is popular,” Jorge Luis Borges observed, “because stupidity is popular.”

Laten we het diplomatisch formuleren: het is wellicht toch net iets complexer dan dat.

Jon Gnarr

Een bijzonder interessant interview (hier) met onze favoriete politicus: de als gevolg van een uit de hand gelopen grap tot burgemeester van Reykjavik verkozen Jon Gnarr (prentje). En tegen alle verwachtingen in bleek hij vervolgens ook nog eens een uiterst geschikt burgervader. En weer tegen de verwachtingen in houdt hij er na de eerste termijn -zoals oorspronkelijk beloofd- ook weer mee op. Tussen de vele slimme inzichten, deze: 

One of the most valuable lessons that I have learned is that ideas are dangerous, especially good ones [laughs]. Because it is almost certain that some halfwit will pick them up and misinterpret them and misuse them. And this is why it was so important that the Best Party presented no ideology, no solution. No theory. Nothing that some idiot could then adopt and develop and use as a basis for something horrible, making us the ideologues behind some atrocity. And this is why it was so important that the Best Party remain blank, that it stood for no idea or theory other than impotence and powerlessness. And the will to collaborate, to seek help. 

There are lots of great ideas out there. But they get misunderstood. And the cause is more often than not simple human frailty, which the theories don’t account for, because they exist solely on the ideological plane, without taking into account emotions and error. Just look at our best thinkers over the past few centuries. From Schopenhauer and Nietzsche to Marx and Engels. Their ideas led to a lot of misunderstanding, a lot of horror. Schopenhauer was Hitler’s favourite philosopher. Karl Marx created communism because he was outraged by how the underclass was being treated. But then, their theories eventually inspired all sorts of atrocities, events and ideas that in no way reflect their intentions.

We thus figured that the best ideology would be no ideology, save for the one espoused by the AA: Powerlessness, humility, frailty. To realise that we don’t have all the solutions.

And Taoism. Taoism has definitely been an influence.

Beperking

Alle Beschränkung beglückt. Je enger unser Gesichts-, Wirkungs- und Berührungskreis, desto glücklicher sind wir: je weiter, desto öfter fühlen wir uns gequält, oder geängstigt. Denn mit ihm vermehren und vergrößern sich die Sorgen, Wünsche und Schrecknisse.

Arthur Schopenhauer, Aphorismen zur Lebensweisheit, 1851.

Handmatig

Net omdat het er hier ter redactie (zie prentje) behoorlijk hi-tech aan toegaat, blijven we natuurlijk ook de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen op de voet volgen. Groot is dan ook de verbazing nu blijkt dat onderzoek leert dat we eigenlijk al dat elektronisch gedoe bij het oud vuil kunnen zetten. Je memoriseert nog het best wat je gewoon ouderwets met de hand hebt opgeschreven: noteren met laptop of pc is eigenlijk bijzonder onproductief (meer hier).

Voorouders

Dus: je hebt Jezus en die is is god. En je hebt God en die is god-de-vader. En Maria is god-de-moeder. Maar waarom spreken ze dan nooit over Anna en Joachim, de ouders van Maria, als god-de-grootmoeder en god-de-grootvader? Maria was enig kind, dat weten we. Maar misschien hadden Anna en Joachim wel broers en zussen en dan is er misschien sprake van de groottantes- of grootooms-van-god. En dan zijn er mogelijk zelfs achterneefjes- en achternichtjes-van-god. Over de voorouders van Jozef, toch minstens de stiefvader-van-god, horen we nog minder. Jozef zou een afstammeling van Koning David zijn. Dat is het zo wat.

Voor een traditie die zich voortdurend op de familiewaarden beroept, is het christendom wel erg zuinig ten aanzien van Jezus' familie. Niet echt christelijk.

Het prentje: Joachim (rechts) en Anna (links) presenteren de kleine Maria. Uit: gebroeders van Limburg, Les Très Riches Heures du duc de Berry, 1485-86.

Terug, Jack

In the mornin' you go gunnin'
For the man who stole your water
And you fire till he is done in
But they catch you at the border
And the mourners are all singin'
As they drag you by your feet
But the hangman isn't hangin'
So they put you on the street

You go back, Jack, do it again
Wheels turnin' 'round and 'round
You go back, Jack, do it again

Uit: Steely Dan, Do It Again, 1973 (filmpje).

Het prentje: Walter Becker en Donald Fagen, aka. Steely Dan.

Opsomming

Voor een tot de verbeelding sprekende opsomming ben je bij Gogol altijd aan het goede adres. In dit geval, een opsomming van wat er zoal allemaal op een bureau rondzwerft:

"...een stapel priegelig volgeschreven papiertjes onder een groen uitgeslagen marmerenpresse-papier met een eitje bovenop, een antiek boek in een leren kaft, rood op snee, een uitgedroogde citroen niet groter dan een hazelnoot, een afgebroken stoelleuning, een glaasje met een of andere vloeistof en drie vliegen, toegedekt met een brief, een stukje zegellak, een flard van een ergens gevonden lap, twee met inkt besmeurde pennen, uitgedroogd als van de tering, een volkomen geel uitgeslagen tandenstoker waarmee de bezitter wellicht nog vóór de Franse invasie van Moskou tussen zijn tanden had gepeuterd." 

Uit de -hoera- binnenkort in de winkels liggende nieuwe vertaling van Aai Prins van de Dode Zielen (meer hier).

Het prentje: ook al kijkt onze held op de afbeelding een beetje droef, toch wel attent van de Poolse posterijen om Gogol op een zegel te zetten. Goede punten voor Polen.

Pladijsmiddens

Het nieuws kwam hard aan in pladijsmiddens: niet de pladijs, maar de zeetong bleek verkozen te zijn tot vis van het jaar (hier). Hoewel de pladijs al in 2011 en 2013 op het hoogste podiumtrapje mocht plaatsnemen, was de vissoort in kwestie er op gebrand om ook dit jaar met de lauwerkrans huiswaarts te kunnen keren. Het mocht niet zijn.

Het was al meer dan twintig jaar geleden dat de zeetong nog eens als winnaar uit de bus kwam. Gewone stervelingen laten dan de schouders hangen en denken: wat heeft het allemaal voor zin, gewoon een bestaan als onbekend visje, ver van de schijnwerpers is ook wel prettig. Echte kampioenen zitten anders in elkaar.Vermoedelijk ligt het geheim van de terugkeer van de zeetong dan ook in een spartaanse levensstijl, doorgedreven trainingen en, vooral natuurlijk, een niet te breken vertrouwen in eigen kunnen.

Daar moeten we ons aan optrekken.

Het prentje: Stilleven met pladijs en krant, 1946. Schilder onbekend, Duitsland.

Oekraïens

Het ziet er middeleeuws uit, maar het is gewoon Tolkien in het Oekraïens. Ene Sergei Iukhimov illustreerde The Lord of The Rings en putte daarbij uit de orthodoxe iconografie. Weliswaar een beetje kitsch maar ze hebben dezer dagen in Oekraïne mogelijk andere zorgen aan hun hoofd.  Meer prentjes? Hier, in overvloed.

Elegie

Elegie van de varkens

Er is zoiets droefs in de wijze ogen van varkens
dat zij wel profeten lijken voor de slachttijd.
(Ik heb het niet erg op profeten en jij? Nee
meer houd ik van het klimop dat omhoog klimt)
Hun slagtand uitgerukt als zij op de lopende band
het moederlijf uittrekken, exodus uit heet Egypte,
de rode zee door van hun verlossing, stro tegemoet
en de messenrijke afgodsbeelden van de mens.
Soms staat er een, een oude beer onder de oude
boom van de kennis, oud uitstervend appelras,
doodstil en kijkt naar de wind op de horizon,
door inzicht blinder dan van nature bijna.

Bijna zie je, in de bruidsachtige herfstsluiers
in de lispelende wind, in de kruidigheid, de gedachte-
wolk op zijn topzware kop: Gestreept rende ik, ever
eenmaal, en wat ben ik nu! O jammer van de getemde
varkens, zij zijn de dichters onder de dieren,
melancholiek en van weinig nut totdat aan de muur
afgebrand, hun speklaag openklapt als een elegie.

Uit H.H. ter Balkt, De gloeilampen / De varkens, 1972.

Congreslogo

En de prijs voor het leukste congreslogo gaat naar ... de 41ste Hume Conferentie die later dit jaar in Portland, Oregon, wordt georganiseerd.
.
Gefeliciteerd, 41ste Hume Conferentie die later dit jaar in Portland, Oregon, wordt georganiseerd.

Het prentje: David Hume op de fiets. Het bekroonde logo van 41ste Hume Conferentie die later dit jaar in Portland, Oregon, wordt georganiseerd

Mill leest

Slim inzicht van John Stuart Mill: wie een uitgesproken mening heeft, kan maar beter hopen dat hij intelligente tegenstanders vindt, die zijn zekerheden op de proef stellen. Alleen zo kan je je meningen steviger grond onder de voeten geven:

“Lord, enlighten thou our enemies,” should be the prayer of every true Reformer; sharpen their wits, give acuteness to their perceptions, and consecutiveness and clearness to their reasoning powers. We are in danger from their folly, not from their wisdom; their weakness is what fills us with apprehension, not their strength.

John Stuart Mill, Coleridge, 1840.

Het prentje: uit het spannende leven der filosofen. Mill leest. Wow! En zonder zijn lippen te bewegen.

Standaarden

Wie er niet bij was kan er zich geen voorstelling van maken hoe het er in de jaren zeventig aan toe ging. Er was een kort moment waarop alle standaarden zoek waren en dus alles kon. Alles? Werkelijk alles. Het prentje illustreert dat op een manier die verdere uitleg overbodig maakt. Het is 1976 en couturier Frans Molenaar presenteert, met behulp van scheidsrechter Frans Derks, de nieuwe pakjes waarin dat jaar de referees de velden zullen betreden. En het gekke is: die scheidsrechters vonden dat op dat moment, net als iedereen, gewoon normaal. Boterhammen-met-kaas-doe-maar-gewoon-dat-is-al-gek-genoeg heteromannen die zich gewillig een outfit lieten aanpassen waarmee je ongetwijfeld in de homobars furore maakte.

Wie er niet bij was kan er zich geen voorstelling van maken hoe het er in de jaren zeventig aan toe ging.

Rekenwerk

Je hoopt wel eens dat jonge mensen vragen: hoe ging dat vroeger zo zonder computers. Dan kon je bovenstaand prentje bovenhalen: zo ging dat vroeger, jonge mensen, zonder computers. Op een groot bord, gewoon met krijt en met verenigd denkwerk. En zo zijn we op de maan geraakt. En ook weer terug. En hebben we die computers gemaakt.

Het prentje: J. R. Eyerman (1906-1985), NASA, z.j.

(Morgen verschijnen we niet. We zijn nog op zoek goed naar een goed excuus.)

De status

Wat is in zijn wereld de status van de god die ons heelal heeft geschapen? Vinden de andere goden dat een hele prestatie? Komt hij daar regelmatig op talkshows om nog eens te vertellen hoe hij dat kunstje heeft geflikt? Mag hij bij de koning komen en krijgt hij een lintje? Of is het scheppen van hemel en aarde in zijn wereld kinderspel? Het equivalent van tijdens saaie lessen of lange vergaderingen tekeningetjes maken in de marge van je kladschrift? Is ons universum het equivalent van een achteloos weggeworpen kladje? Een eerste versie van iets dat daarna veel mooier is geworden?

Als onze god, tussen al die talkshows door of als de vergadering straks is gedaan, even contact op kan nemen met dit heelal en enige toelichting geven? Alvast bedankt.

Gelijk waardig

"Wij waren allemaal ambachtslieden en gelijkwaardig aan elkaar.

Maar sommigen van ons konden meer. Ook zaken die geen economische waarde vertegenwoordigden. Bijvoorbeeld het verleiden van vrouwen. Zij konden dat heel goed, omdat ze een natuurlijke aantrekkelijkheid bezaten.

Zo waren er vrouwen die bijzonder aantrekkelijk waren, en anderen die bijvoorbeeld een deel van hun gebit misten of geen borsten hadden wat wij mannen een beetje vervelend vonden.

De Aantrekkelijken hadden in alles een voordeel en waren absoluut niet gelijkwaardig aan ons. (Uit deze zin moge blijken tot welke groep ik behoorde.)

Het viel ons trouwens op dat De Lelijken van veel zaken de schuld kregen waarvoor nou net De Aantrekkelijken verantwoordelijkheid droegen.

Zonder het ooit uit te spreken voelden we dat er sprake was van onrechtvaardigheid. Wie mooi was, kreeg meer kansen dan wie lelijk was.

Omdat er over Schoonheid niet te twisten viel, beseften we destijds al dat we met de situatie en onze onaantrekkelijke lichamen genoegen moesten nemen. De Mooisten zwermden om de Leider heen die om ons eronder te houden grossierde in marxistische oneliners waarbij je alleen maar kon knikken.

Het voordeel van de aantrekkelijkheid zal altijd een gegeven zijn waar je economisch niets voor kunt bedenken."

Uit: Opheffer, Gelijk waardig, De Groene Amsterdammer, 4.06.2014.

Het prentje: Raquel Welch, poserend op de kast. Lelijke mensen op de kast poserend heet gewoon belachelijk. Mooie mensen op de kast niet. Weinig aan te doen.

Zonder vrees

Life doesn't frighten me at all

Not at all
Not at all.

Life doesn't frighten me at all.

Uit: Maya Angelou (1928-2014), Life Doesn't Frighten Me, 1993 (meer hier)

Het prentje: één van de illustraties van Jean-Michel Basquiat bij het gedicht van Maya Angelou.

(PS: hagelbollen als eieren zo groot, in het midden van de nacht? Een beetje toch wel.)

Gouden stad

Populair waar men Russisch verstaat:  "Gouden stad" van Boris Grebenshchikov, de grootvader van de Russische rock: muziekje. Komt uit Assa, een Russische cultfilm uit 1987. Cult, onder meer omdat zelfs in de nadagen van de Sovjet-Unie een film met op de soundtrack Russische rockers niet vanzelfsprekend was. Een klein stukje er uit: hier (filmpje).

Voor de nerds: het muziekje in kwestie gaat terug op een zestiende-eeuwse Italiaanse melodie die in de USSR populair werd, omdat ze prijkte op een door roemruchte Melodiya uitgebrachte verzamelaar met zestiende-eeuwse luitmuziek (meer hierover en ook het oorspronkelijke muziekje: hier).

Het prentje: een still uit de film, het oude Jalta, vanuit de kabelbaan gezien.

Troonopvolgertjes

Twee kleine Kennedy's. Voorbestemd tot grootse dingen. Of ze dat leuk vinden of niet. Of ze daartoe geschikt zijn of niet. Omdat het Kennedy's zijn. Kleine troonopvolgers.

Het prentje: Ted en Bobby Kennedy. Let ook op de hand die de olifant aan de oren trekt. Wel bij de les blijven, Jumbo. Olifanten hebben immers niet altijd door dat ze met troonopvolgertjes hebben te maken.

Halve finales

Op het andere WK-voetbal, dat van de niet als dusdanig erkende naties in Östersund, Lapland, Zweden, zitten de voorrondes en de kwartfinales er al op. Vier teams spelen nu de halve finales: het graafschap Nice, Zuid-Ossetië, de Aramese Syriërs en het eiland Man. Op 8 juni vindt de finale plaats. Als de livestream werkt, kun je die op de speciaal daartoe door de ConIFA, de wereldvoetbalorganisatie van de niet-erkende naties, opgezette website volgen : hier.

Interessant detail: in het Aramees-Syrische team doet ook een oudgediende van die andere wereldvoetbalmacht, het favoriete team, zijn opwachting: niemand minder dan Sanharib Malki. Vroeger vlot scorend op het Kiel, daarna onder meer bij het Nederlandse Roda JC en nu -iets minder vlot- bij het Turkse Kasimpasa.

Het prentje: het nationale team van de jammer genoeg in de voorronde puntenloos gebleven natie, Sapmi, oftewel Lapland.

Andy geeft raad

People’s fantasies are what give them problems. If you didn’t have fantasies you wouldn’t have problems because you’d just take whatever was there.

Andy Warhol, The Philosophy of Andy Warhol. From A to B and Back Again, 1975.

Het prentje: Andy Warhol, Self Portrait in Drag, 1981.

Relativiteit

Marsch van de relativiteit

Kijk naar de sterren kameraden!
Kijk naar het vier mament
Kijk naar de bloemen in de weiden
en zing dan met ons mee:

Alles is relatief
Alles is relatief
Ook het Evangelie
wordt ooit eens apokrief
alles is 1, 2
alles is 3, 4
Relatief!

Kijk naar die hond daar kameraden
Hij denkt er tzijne van
Zen zit hij naar tverkeer te kijken
en zingt dan met ons mee

Alles is relatief
Alles is relatief
Want iedere gendarm
is ook een beetje dief
alles is 1, 2
alles is 3, 4
Relatief!

Guido Van Meir, De eerste Wonderboy peperbak (1967/1983).

Het prentje: René Magritte (1898-1967), Le Régard Intérieur, 1942.

Hansken

Dit, beste vrienden, is Hansken. Hansken werd in 1630 op Ceylon, het huidige Sri Lanka, geboren. Op haar derde werd ze naar Amsterdam verscheept, als cadeautje voor stadhouder Frederik Hendrik. En die verkocht haar vervolgens aan de kermis. Hansken reisde, als kermisattractie, heel Europa af. Rembrandt, en zo komen we bij het prentje, zag destijds ook niet dagelijks een olifant, dus portretteerde hij Hansken wanneer hij daartoe de kans kreeg. Zes tekeningen bleven over, waaronder bovenstaande uit 1637.

Vermits een olifant op de kermis voor onze voorouders zowat het equivalent was van de koning op bezoek, bleven er behoorlijk wat verhalen en anekdotes over Hansken bewaard. Allemaal te lezen op Hanskens' website (meer hier).

Dubliners

Veel mooier kunnen ze het vermoedelijk niet maken. Penguin brengt, naar aanleiding van de honderdste verjaardag van James Joyce's Dubliners, een deluxe edition uit met daarop een prachtige coverillustratie van Roman Muradov. Pas in augustus evenwel; Tot dan: karaktersterkte tonen, jongens en meisjes. (Meer: hier.)

Dankzij Cher

Minder gekende feiten uit de geschiedenis van de Koude Oorlog: waarom plots in de nazomer van 1989 het ene Oostblokregime na het andere in elkaar stuikte. Het reëel bestaande socialisme lag al lang op apegapen; waarom ging het dan ineens zo snel? Het antwoord, jonge vrienden, vertellen ze je niet op school. Het antwoord is eenvoudig: Cher. In juni 1989 verscheen Cher's If I Could Turn Back Time. En daar hoorde een clipje bij, waarop Cher, in haar ondergoed, op een kanonneerboot, een paar honderd matrozen helemaal kierewiet maakt (filmpje). Toen hadden ze het door achter het IJzeren Gordijn: daar kunnen we niet tegen op. Dat is een nieuwe etappe in de bewapeningswedloop, die we onmogelijk tot een goede einde kunnen brengen. Als onze troepen dit zien, is het einde zoek. En dus besloten al die Sovjetregimes de handdoek in de ring te gooien.

Op 9 november 1989 viel de Muur van Berlijn. Dankzij Cher.