Er is geen reden waarom clichés niet zouden kunnen kloppen: Duitse geleerden schrijven gewoon dikkere en meer doorwrochte boeken. De historicus Jürgen Osterhammel publiceerde in 1998 Die Entzauberung Asiens. Europa und die Asiatischen Reiche im 18. Jahrhundert, een turf van een slordige zeshonderd bladzijden. En geen enkele daarvan verveelt: alles wat je wou weten over de omgang van de Verlichtingsdenkers met Azië staat er in.
Ergens halverwege een opmerkelijk inzicht. Er is één niet-Europese samenleving waarover onze voorouders nooit in termen van barbarendom hebben gedacht: de Japanse. En als je daar over nadenkt relativeert dat al dat hedendaagse gebazel over het zogezegde ingebakken racisme of alleszins cultureel superioriteitsgevoel van het westen. Er was dus altijd minstens één niet-westerse samenleving die als gelijkwaardig werd ervaren.
Er zijn niet zoveel culturen of samenlevingen die dat op hun palmares kunnen schrijven: het gegeven dat je altijd minstens één andere cultuur of samenleving als gelijkwaardig hebt beschouwd. Een voorzichtig hoera voor het westen. Hup, westen!
Het prentje: Tokiyuki Hokkei (1781-1850), Slang, twee pompoenen en houten doos, 1815-25.
2 opmerkingen:
Zelfkritiek is zoals liefde: ze moet spontaan komen, en ook weer geen sleur of fetisj worden. Daarom denk ik ook af en toe stilletjes: Hup westen. Ik zou nergens anders kunnen aarden.
Dat is mooi geformuleerd en heel erg waar. Helemaal akkoord.
Een reactie posten