Diep in het Amazonewoud wonen de Pirahas. Ze zijn met ongeveer vierhonderd en leven verspreid over enkele tientallen nederzettingen aan de oevers van de Madeira, een zijstroom van de Amazone. De Pirahas zijn het minst metafysische volk ter wereld. Hun taal kent nauwelijks abstracties. Piraha geloven alleen in de dingen die ze zien. Dus niet in goden. Maar ook bijvoorbeeld niet in telwoorden of in termen voor kleuren. Immers, geen twee dingen zijn identiek. Hoe kun je die dan optellen of zeggen dat ze hetzelfde zijn? De Piraha kennen de algemene termen links en rechts niet. Wel iets als "stroomopwaarts" en "stroomafwaarts". Die termen gebruiken ze in het dagelijkse leven waar wij links en rechts zouden gebruiken. Maar die terminologie geldt alleen met hun specifieke rivier als referentiepunt. Neem een Piraha weg uit zijn wereld en hij is niet alleen zijn weg kwijt, maar zelfs de woorden om die weg te vragen.
En zonder al die metafysica, met alleen oog en oor voor wat concreet is, blijkt het ook te gaan. In driehonderd jaar hebben ze geen Piraha kunnen bekeren of blijvend uit zijn dorp weten te halen. Dat is, alleszins in het wereldbeeld van de Piraha's, een bewijs dat hun manier van leven de beste is. Waar is wat werkt. Meer uitleg behoeft dat niet.
Een fascinerend volk. Daniel Everett bracht een groot deel van zijn leven bij de Piraha door. Eerst als missionaris, tot hij zijn geloof verloor toen hij merkte dat je, zoals de Pirahas, gerust kon leven zonder hel en vagevuur. Vervolgens als linguïst. En daarover gaat Don't Sleep There Are Snakes. Life and Language in the Amazonian Jungle. Een fijn boek.
Het prentje: fotograaf Martin Schoeller maakte voor The New Yorker bovenstaande portretten van enkele Piraha-mannen.
1 opmerking:
veel variatie in mansvolk hebben die precies ook niet.
Een reactie posten