Honky Tonk

Country-mannen zouden, al dan niet s' avonds voor het slapen gaan, best af en toe in eigen hart kijken. Als in zoveel country-songs hun vrouwen de hele tijd hetzij met andere mannen gaan lopen, hetzij bezwijken voor de verlokkingen van het woeste uitgaansleven, dan kan dat toch niet allemaal gewoon toeval zijn. Ofwel kiezen de country-mannen systematisch de verkeerde vrouwen, ofwel zijn ze zelf zo weinig tot de verbeelding sprekend dat die vrouwen begrijpelijk hun gerief elders gaan zoeken.

Buck Owens (prentje) meent dat het allemaal de schuld is van de honky tonks. Meteen roept hij maar op om ze allemaal te sluiten, zodat mevrouw Owens terug naar huis komt (muziekje). Buck, beste vriend: zo werkt het niet. Probeer gewoon thuis iets swingender en onderhoudender te zijn, ga al eens mee naar de honky tonk. Doe verdorie zelf ook een beetje moeite, jong.

Country-mannen. Niet simpel.

Het µ-teken

De dagelijkse wereld zit vol dingen waar je eigenlijk nooit acht op slaat. Op je toetsenbord vind je -althans de azertyklaviergebruiker- op het rijtje dat begint met de q, helemaal op het einde, naast het teken voor percentages en op dezelfde toets waar het symbool voor het Britse pond staat, het µ-teken. Inderdaad: het µ-teken (zie prentje). En dat stond er al heel die hele tijd. Gek dat je dat nu pas opmerkt. Maar waar staat het voor en waarom staat het er? Op zo'n moment schiet wikipedia ter hulp:

"Opmerkelijk op het AZERTY-toetsenbord is de aparte toets voor het letterteken "µ" (Griekse letter Mu). Vele andere toetsenbordindelingen bevatten het teken ook, maar slechts als toetsencombinatie, in Windows meestal AltGr+M.

Ten tijde van de opkomst van de pc werd de Franse verantwoordelijke voor de verkoop van de PC, Marcel Boulogne, gevraagd welke tekens hij direct bereikbaar op het toetsenbord wilde houden: de dode tekens ¨ en ^ of de µ. Hij zag in dat de pc weldra de typemachine zou vervangen, en hij wilde het teken niet zomaar verstoppen. Het µ-teken wordt gebruikt in sommige eenheden (µF: microfarad, µs: microseconde) en hij wilde vermijden dat men uF en us ging typen. Daarom besliste hij ook het µ-teken te behouden."

Uitgerekt

Nog zo'n raadsel. Als je naar schilderijen of tekeningen van voor de negentiende eeuw kijkt, kom je zelden een hond of een kat tegen die treffelijk is afgebeeld. De beesten zien er vaak te uitgerekt uit, of te dun. Hun hoofd is te klein of de poten zijn te lang. Aan een gebrek aan meesterschap kan het zeker niet liggen: in regel kon zo'n tekenaar of schilder ongeveer alles wat je hem voorzette waarheidsgetrouw afbeelden. Je ziet diezelfde knulligheid overigens ook wanneer er baby's en kleine kinderen op doek moeten worden gezet. Vergeleken met de volwassenen ziet zo'n kleuter er vaak niet erg goed geproportioneerd uit. Alsof het bij het afbeelden plots niet meer zo nauw stak eens Blackie of junior aan de beurt kwamen.

Uiteraard kan het dat de katten- en hondensoorten zoals wij ze vandaag kennen er toen anders uit zagen of dat er meer variatie bestond. Met betrekking tot de kindertjes kunnen we alleszins aannemen dat het daar niet aan ligt. Je moet bijna concluderen dat ze toen gewoon anders naar kinderen en dieren keken dan wij dat vandaag doen. Je leest wel eens dat het maar in de achttiende eeuw is dat kinderen de aparte status van kind kregen en dat het ook pas in die eeuw meer en meer gemeengoed werd huisdieren als een soort onderdeel van het gezin te beschouwen. Is het doordat men kinderen en dieren minder als generiek en meer als drager van een specifieke identiteit ging beschouwen dat het afbeelden plots ook beter lukte? Een vreemde zaak.

Over droefheid

"Dit gevoel is mij volslagen vreemd; ik houd er niet van en zie er niets goeds in, al vinden de mensen als bij onderlinge afspraak dat je het een bijzondere eer moet bewijzen. Dwaas genoeg denken de mensen dat de droefheid een glans geeft aan de wijsheid, de deugd en het geweten: een wanstaltig sieraad!"

Montaigne, Over droefheid, De Essays.

Opmerkelijk hoe er, althans in dat opzicht, in al die tijd niets is veranderd. Nog altijd houden we droefheid voor een meer verheven toestand dan blijheid, nog altijd schrijven we wie de toestand somber inschat hoger aan dan wie meent dat het wel zal meevallen. Meelezende darwinisten zouden zeggen: als die hogere waardering van droefheid wist te overleven, dan had dat een reden. Al die somberende en zich zorgen makende voorouders slaagden er op die manier in zich, in tegenstelling tot hun opgewekte en hoopvolle medemensen, te wapenen tegen nakend onheil en overleefden ramp en tegenspoed en brachten vervolgens massa's sombere en zich zorgen makende kindjes voort.

(Het is opvallend hoe gemakkelijk je ongeveer alles kunt verklaren met wat huis-tuin-en-keuken darwinisme. Dat zou ons tot enig scepticisme moeten aanzetten.)

Het prentje: Josiane en Marcel Van De Kieboom-Herregodts uit Rijkevorsel. Géén sombere mensen. Kan ook moeilijk als je, zoals Josiane en Marcel, regelmatig Ray Charles uit de boxen laat knallen: "Let The Good Times Roll" (filmpje).

Superbenen

Alles wat je eigenlijk moet weten over de wielersport leer je uit het uitermate fijn Le vélo de Ghislain Lambert, met daarin een aandoenlijke Benoit Poelvoorde als de van veel goede wil en inzet getuigende, maar jammer genoeg nooit over superbenen beschikkende Ghislain Lambert. Ook een bijzonder mooie enscenering van het België van de jaren zeventig: bolle volkswagenbusjes, gendarmes met een hoge kepie, meisjes in oranjebruine jurken en behangpapier om duizelig van te worden. Sympathieke film.

(De trailer doet niet helemaal recht aan de film, maar bij gebrek aan beter: hier.)

Mensenleven

 Een inzicht waarvan het je meestal driekwart mensenleven kost om er zelf achter te komen:

"If you always do what interests you, at least one person is pleased." - Katharine Hepburn.

Eeuwig jong

Iets om in huis te halen tegen dat er kinderen of kleinkinderen komen: de -écht waar- kinderboekversie van Dylan's Forever Young. Bob schreef dat liedje destijds voor zoontje Jakob. Hier kan je kennis maken met het boek. En, het wordt steeds leuker, er bestaat ook een geanimeerde versie van (filmpje).

Het prentje: Mensen vragen wel eens of Bob - die dit jaar vierenzeventig wordt en zich effectief lijkt voorgenomen te hebben eeuwig jong te blijven- zelf ook kind is geweest? Dat blijkt inderdaad het geval te zijn, zoals bovenstaande jeugdfoto duidelijk maakt. Die Bob. Weinig menselijks is hem vreemd.

Universele Wetten

Dit universum -en vermoedelijk alle andere mogelijke universa- kan in twee eenvoudige wetmatigheden worden gevat:

1. Het is altijd iets
2. Het is overal iets.

Aan de hand van die twee uitermate elegante wetten kan je alles verklaren. Werkelijk alles.

Wie desondanks meent dat het zo eenvoudig niet is, kan zich natuurlijk ook informeren over hoe andere denkers dat zien: "This Explains Everything. 192 Thinkers on the Most Elegant Theory of How The World Works". Lees en oordeel: niets kan op tegen de twee hierboven geformuleerde wetmatigheden. Er zijn er die voor minder de Nobelprijs voor Natuurkunde hebben gekregen.

Neanderthalogie

Frank Church*, hoogleraar genetica in Harvard, wil de Neanderthaler terug tot leven brengen (meer hier). Niet zo maar één Neanderthaler, maar een hele stam. Uiteraard niet, of niet in de eerste plaats, uit curiositeit en omdat we het kunnen, maar in het belang van de wetenschap. En de mensheid natuurlijk:

Der Spiegel: How do we have to imagine this: You raise Neanderthals in a lab, ask them to solve problems and thereby study how they think?
Church: No, you would certainly have to create a cohort, so they would have some sense of identity. They could maybe even create a new neo-Neanderthal culture and become a political force.
Der Spiegel: Wouldn’t it be ethically problematic to create a Neanderthal just for the sake of scientific curiosity?
Church: Well, curiosity may be part of it, but it’s not the most important driving force. The main goal is to increase diversity. The one thing that is bad for society is low diversity. This is true for culture or evolution, for species and also for whole societies. If you become a monoculture, you are at great risk of perishing. Therefore the recreation of Neanderthals would be mainly a question of societal risk avoidance.

Vooral dat aspect dat Neanderthalers "could become a political force" spreekt tot de verbeelding. Moeten we er zitjes voor reserveren in het parlement? Moeten er quota komen? Moeten die Neanderthalers een eigen land krijgen? Mogen wij ons bemoeien met hun zeden en gewoonten? Mogen zij vrolijk als vanouds en omwille van de traditie op inmiddels beschermde diersoorten als beer, wolf en tijger jagen? Bijdehandse politicologen kunnen nu allerhande fijne onderzoeksprojecten beginnen verzinnen. Uiteraard niet, of niet in de eerste plaats, uit curiositeit en omdat we het kunnen, maar in het belang van de wetenschap. En de mensheid natuurlijk.

*. Voor een goed begrip: niet de man op het prentje,

Moddervet

Voorouders, vriendelijke mensen hoor, maar toch wel een beetje een andere soort. Smaakloze tonic waar je bovendien ook nog eens gegarandeerd -no cure no pay- moddervet van wordt!? En toch verkocht het goedje destijds beter dan coca-cola. Fijn natuurlijk voor uitvinder Edwin Wiley Grove.

Goed en kwaad

Q: Which is the worst thing men do?

A: To stink, to cheat, to torture.

Q: Which is the best?

A: To be kind, to be proud, to be fearless.

Uit Strong Opinions, de verzamelde interviews met Vladimir Nabokov (prentje). (Via BrainPickings.)

Bij verlies

Een wijsheid van de Dalai Lama waarvan we hopen dat de favoriete voetbalclub nu wel heel dringend werk maakt: When you lose, don't lose the lesson.

Overigens een inzicht waar ook niet-voetballiefhebbers hun voordeel mee kunnen doen.

Het prentje: via Samer M.

Camouflage

In de reeks Grote Omwentelingen In De Militaire Technologie, demonstreert vandaag Carmen Miranda de uitvinding van de camouflage.

Indrukwekkend, Carmen!

Gene Page

Dringend toe aan het eerbetoon waar hij recht op heeft: Gene Page. Page introduceerde de swingende strijkarrangementen in de soul en gaf daardoor ook de disco een noodzakelijk zetje. Het geheim van Barry White's Love Unlimited Orchestra? Yup, Gene Page.

Gene Page schreef ook de muziek voor ontelbare Blaxploitation-films die in het begin van de jaren 1970 werden gemaakt. Uit die tijd: jonge mensen die hun ding doen op The Stalkway uit de legendarische film Blacula in het al even legendarische programma Soul Train (filmpje).

Pibloktoq

"Pibloktoq is een vorm van hysterie die voorkomt bij mensen die rond de Noordpool leven. Symptomen zijn onder meer echolalia, het zinloos herhalen van woorden, en naakt door de sneeuw lopen", (Bron: wikipedia).

Het prentje: via Crafty Dogma.

Achtertuinen

Je kunt welhaast niet meer onbevangen naar Van Gogh kijken. Als je bovenstaande afbeelding -Achtertuinen van de oude huizen in Antwerpen in de sneeuw (1885)- allereerst onder ogen krijgt als opdruk van een keukenschort of als motief van een fijn afkledend damessjaaltje, dan is het niet zo gemakkelijk om dat schilderij naderhand nog het krediet te geven dat het verdient.

Alleen al om die vuilgeelgrijze lucht zou je dat moeten doen. En uiteraard omwille van die deerniswekkende scheefgezakte ramen. En dat algehele gevoel van het is winter en een uur of vier en veel vrolijker wordt het niet meer.

Achtertuinen van de oude huizen in Antwerpen in de sneeuw is, als je het de kans geeft, eigenlijk best een bijzonder fraai schilderij.

Botsende knikkers

"Als iemand die wij beledigd hebben ons in zijn macht heeft gekregen, is de gebruikelijke methode om hem te vermurwen en van wraak af te houden: hem onderdanigheid betonen en medelijden en deernis in hem opwekken. Toch leiden hieraan volstrekt tegengestelde methodes, zoals een ferm en dapper optreden, soms tot eenzelfde resultaat."

Montaigne, 'Verschillende methodes kunnen tot hetzelfde doel leiden', De Essays.

Een oude droom van de mensheid: de maatschappelijke werkelijkheid, net als de fysieke, ooit in een aantal eenvoudige wetmatigheden kunnen vangen. Dan wordt menselijk gedrag perfect verklaarbaar en voorspelbaar; dan komt alles goed. En daarom laten we ons om de zoveel tijd door weer nieuwe intellectuele modes het hoofd op hol brengen: menselijk gedrag kan worden verklaard vanuit structuren, neen vanuit driften en instincten, neen vanuit genen. Zo'n mode domineert dan voor een poosje de debatten, maar waait onvermijdelijk ook wel weer over. Dan komen we tot bezinning en leggen we er ons bij neer dat het menselijk leven blijkbaar niet van die aard is dat we het ooit, net als tegen elkaar botsende knikkers, in overzichtelijke formules zullen kunnen samenvatten. Tot er weer een nieuwe mode de hoofden op hol brengt.

En het wonderlijke is dat je bij Montaigne al uitgelegd vindt waarom het nooit iets wordt met die eenvoudige wetmatigheden of overzichtelijke formules. "De mens is een verbazend ijdel, complex en veranderlijk wezen. Je kunt er haast geen staat op maken of er algemene uitspraken over doen."

Zo is het maar net.

Blondines

“There are blonde and blondes and it is almost a joke word nowadays. All blondes have their points, except perhaps the metallic ones who are as blonde as a Zulu under the bleach and as to disposition as soft as a sidewalk. There is the small cute blonde who cheeps and twitters, and the big statuesque blonde who straight-arms you with an ice-blue glare. There is the blonde who gives you the up-from-under look and smells lovely and shimmers and hangs on your arm and is always very, very tired when you take her home. 

There is the soft and willing alcoholic blonde who doesn’t care what she wears as long as it is mink or where she goes as long as it is the Starlight Roof and there is plenty of dry champagne. There is the small perky blonde who is a little pale and wants to pay her own way and is full of sunshine and common sense and knows judo from the ground up and can toss a truck driver over her shoulder without missing more than one sentence out of the editorial in the Saturday Review. There is the pale, pale blonde with anemia of some non-fatal but incurable type. She very languid and very shadowy and she speaks softly out of nowhere and you can’t lay a finger on her because in the first place you don’t want to and in the second place she is reading the Wasteland or Dante in the original, or Kafka or Kierkegaard or studying Provencal. She adores music and when the New York Philharmonic is playing Hindesmith she can tell you which one of the six bass viols came in a quarter of a beat too late. I hear Toscanini can also. That makes two of them.

And lastly there is the gorgeous show piece who will outlast three kingpin racketeers and then marry a couple of millionaires at a million a head and end up with a pale rose villa at Cap d’Antibes, and Alfa Romeo town car complete with pilot and co-pilot, and a stable of shopworn aristocrats, all of whom she will treat with the affectionate absentmindedness of an elderly duke saying good night to his butler.”

Raymond Chandler, The Long Good-bye.

En dan nu de vraag: tot welke categorie blondines behoort Twiggy (prentje)? Leg uit en illustreer met voorbeelden.

Koning Farouk

Koninklijke families zijn saai geworden. De Egyptische koning Faroek -legendarische veelvraat en eigenaar van één van de grootste pornocollecties ter wereld- was ook nog eens een geoefend zakkenroller. Wie op audiëntie werd ontvangen, controleerde daarna best of men nog over portefeuille, ringen of halsketting beschikte. Faroek (rechts op het prentje) ging helemaal op in deze, zeker voor een monarch, ongewone hobby. Toen hij Winston Churchill over de vloer kreeg, maakte hij hem diens horloge afhandig. Nadat de Britse diplomatieke diensten discreet protest aantekenden tegen deze protocollair niet zo courante praktijk, werd het kleinood terugbezorgd, met als uitleg dat Farouk het "gevonden" had. En toen in 1944 de kist met daarin het stoffelijk overschot van de in Zuid-Afrika overleden Perzische koning een tussenlanding maakte in Caïro, stal Farouk het ceremoniële zwaard, de medailles en de broeksband van de afgestorvene.

En dan zijn er mensen die zeuren omdat onze koninklijke familie een ietsiepietsie beetje met haar dotatie sjoemelt.

Dikke kilogram

Eens je wat ouder wordt komen de kilo's er sneller bij dan je voor mogelijk houdt. Dat overkwam ook de moeder van alle kilogrammen, de International Prototype Kilogram. In 1884 maakte het Internationaal Bureau van Maten en Gewichten veertig replica's van de Standaardkilo die als universele ijk op het Parijse hoofdkwartier wordt bewaard. Achttien van die replica's worden in Groot-Brittannië bijgehouden, in het National Physical Laboratory. Nijvere wetenschappers hebben die achttien kindjes van de universele kilo gewogen en, wat blijkt, ze zijn aangedikt: er kwamen gemiddeld 100 microgrammen bij. Dat klinkt als niet geweldig veel, maar tegen dat tempo krijg je op termijn wel een behoorlijke dikke kilo natuurlijk (meer hier).

Uitermate tot de verbeelding sprekend is de oplossing die de geleerden suggereren: de replica's moeten wat vaker in de zon zitten. Blijkbaar helpt zonlicht om de aangedikte microgrammen weer af te breken. Dat principe kan een revolutie teweeg brengen in de dieetindustrie, lijkt ons. Je eet je buikje rond en vervolgens ga je een uurtje of twee in de zon zitten en weer slank. Makkelijk zat.

Wel goed insmeren natuurlijk, als je gaat zonnen.

Reisgras

Misschien wel iets voor al die mensen die voor hun werk de hele tijd van hot naar her reizen en hun leven verdoen in steeds weer eendere hotelkamers. Gezellig van thuis meenemen: een koffer met gras. Reisgras, als het ware. Als de hotelkamerblues opspelen: even de koffer open en tussen het van thuis meegebrachte gras staan. Klaar voor weer een dag brainstormen, swot-analyses verzinnen en met de balanced scorecards spelen.

Het prentje: Kimmo Kaivanto (1932-2012), Lycklig Resa, 1982.

En de winnaar is...

Uiteraard lezen we al die boeken niet zelf. Daarvoor hebben we Mannetjes in dienst (prentje). Die nemen die boeken plichtsvol door en maken daar vervolgens een kort verslag van. Daar gooien wij dan met onze pet naar en kiezen op basis daarvan een winnaar. Geen werk.

Een minpunt aan dit systeem is dat die Mannetjes er mogelijkerwijs wel eens een loopje mee nemen. Zo is wellicht de helft of meer van de dit jaar genomineerde boeken gewoon verzonnen. Je gelooft toch niet, als je dat lijstje overloopt, dat iemand die goed bij zijn hoofd is dat soort boeken uitgeeft? Iets over over de kleur van onze herinneringen? Een boek over een man die zichzelf met de post verstuurt? Komaan, zeg. Stuk voor stuk hoogst twijfelachtig allemaal: een boek over de winter, over een moordende tijger in Siberië, over een wereld die nooit is geweest. Een boek over de vraag hoe, als ik met de kat speel, ik dan weet dat ik met de kat speel of de kat met mij? Ja, hallo.

Het zij zo. De Mannetjes hadden ook een winnaar in gedachten. Voor wat het waard is, de almaar kleiner groeien-literatuurprijs 2012 gaat naar ... Abhijit Banerjee en Ester Duflo's Poor Economics: Barefoot Hedge-fund Managers, DIY Doctors and the Surprising Truth about Life on less than $1 a Day!

En waarom dan wel?

"In theorie is armoede al oneindig veel keer uit de wereld geholpen. Meer overheid, geen overheid. Hulp, geen hulp. Grootschalig aanpakken, kleinschalig aanpakken. In theorie klopt alles. In de praktijk niets. Maar ook dat is niet waar: soms helpen dingen, soms niet. Maar wanneer dan precies wel en wanneer niet? Daarover gaat dit boek. "Poor Economics" is geen gemakkelijke lectuur, omdat je er uit leert dat er geen gemakkelijke antwoorden zijn. Banerjee en Duflo -en daarachter een bataljon onderzoekers/sters- doen gewoon experimenten. Twee vergelijkbare dorpen: in A doe je iets, in B niet. Veranderde er in A na afloop iets dat in B niet is veranderd, dan weet je iets. Een heel klein beetje, althans. En zo ga je verder, stapje voor stapje. Er niet noodzakelijk op hopend dat er een one size fits all-oplossing uitkomt. Maar er wel op betrouwend dat als je iets vindt dat werkt, je voortaan ook werkelijk begrijpt waarom het soms werkt en soms niet. Eigenlijk heel eenvoudig, eigenlijk gezond verstand. Maar als het over armoede gaat laten we, gek genoeg, meestal andere dingen spelen dan gezond verstand."

Zo, om die reden dus. Hoe verzinnen ze het, die Mannetjes.*

*De Mannetjes besloten na lectuur van het bovenstaande stukje voor onbepaalde tijd in staking te gaan. Het uitgebreide juryverslag zal dus voor later zijn.

Denken als Sherlock

Denken als Sherlock? Binnenkort binnen ieders bereik. De Amerikaanse psychologe Maria Konnikova schreef een boek waarin ze uit het werk van 's wereld grootste detective een aantal vuistregels destilleert dat elk van ons moet toelaten betere beslissingen te nemen. Konnikova heeft een column in Scientific American en wees daarin eerder al op het verband tussen Sherlock's manier van in het leven staan en de praktijk van mindfulness (hier). Meer over het boek: hier.

Het prentje: Holmes afgebeeld door Frederic Dorr Steele, de man die Sherlock van zijn deerstalker voorzag.

Scrupuleus schrijven

A scrupulous writer, in every sentence that he writes, will ask himself at least four questions, thus: What am I trying to say? What words will express it? What image or idiom will make it clearer? Is this image fresh enough to have an effect? And he will probably ask himself two more: Could I put it more shortly? Have I said anything that is avoidably ugly?

 George Orwell, Politics and the English Language*

Orwell -iemand heeft daar ongetwijfeld al wel een geleerd essay of een proefschrift over geschreven- is zelf bijzonder bedreven  in het gebruik van even eenvoudige als onverwachte en, wellicht net daardoor, effectieve beeldspraak. Twee voorbeelden, ook uit Politics and the English Language. Over een schrijver die zich in politiek jargon verliest: "an accumulation of stale phrases chokes him like tea-leaves blocking a sink". Over academisch taalgebruik: "A mass of Latin words falls upon the facts like soft snow, blurring the outlines and covering up all the details".

* in: The Collected Essays, Journalism and Letters: Volume 4.

Oorbeschermers

Wellicht niet van het niveau van het Higgsbosondeeltje, maar alleszins gemakkelijker uit te leggen: de oorbeschermers-voor-huisdieren die ene James D. Williams in 1980 patenteerde. Het systeem is de logica zelve: om te vermijden dat de fijn gecoiffeerde oren van Fifi na elke maaltijd door klodders Chappi of Bonzo worden ontsierd, stopt men de oren van de huisvriend, alvorens hem of haar aan de dis te noden, in de hierboven afgebeelde plastic kokers. Nadat huisvriend de eenvoudige doch voedzame maaltijd heeft genuttigd, verwijdert men weerom de oorbeschermers. Fifi blij, baasje blij, iedereen blij. Behalve dan wellicht James D. Williams die vermoedelijk niet puissant rijk is geworden van deze in zijn eenvoud nochtans briljante uitvinding.

Denkelijk zijn tijd ver vooruit, die James D. Williams.

Het prentje: via Futility Closet.

Zesde zintuig

Dingen waarvan je aanneemt dat ze van nature zo zijn, blijken ook naar tijd en plaats te veranderen. In een standensamenleving was alles hiërarchisch geordend, zo ook de ruimte*. Mensen hielden letterlijk afstand van wie hoger of lager in de sociale orde stond. Vandaar het grote belang van ceremonieel in het dagelijkse leven: dat was een manier om iedereen precies zo tegenover elkaar te positioneren dat de sociale afstanden ook ruimtelijk werden bewaard. Voor mensen die tot dezelfde stand behoorden, telden dan weer geen afstandsbeperkingen: mensen leefden veel dichter op en met elkaar dan vandaag het geval is. Logisch ook: wie afstand zou willen houden tot wie formeel zijn gelijke was, matigde zich in zo'n samenleving toe zich hoger geplaatst en dus beter te voelen dan zijn gelijken (en gelijk aan de hoger geplaatsten en dus beteren).

Waar de standen zijn verdwenen, is ook de ruimte gedemocratiseerd. Iedereen kan ten aanzien van de ander staan waar hij/zij wil. Om die reden hebben we het ook moeilijker met ceremonieel: we vinden het ongemakkelijk om ons op zo'n manier van elkaar te onderscheiden dat het lijkt alsof er ongelijkheid bestaat. Maar wat gek is, is dat hoewel we elkaars gelijken zijn, we ruimtelijk gesproken meer afstand houden.

Mogelijk heeft dat te maken met dat men in een standensamenleving veel minder individu is. In een standensamenleving ontleent men wie men is aan wat men is: boer, burger, heer. Wie in zo'n samenleving met gelijken omgaat, gaat als het ware op in wat men met elkaar deelt. In een democratische samenleving is, hoe zeer we ook elkaars gelijken zijn, wat we met elkaar delen veel minder groot. We leiden andere levens, wat het moeilijker maakt ons in de ander te verplaatsen. Daarom houden we afstand.

*. Misschien net omdat in zijn tijd de dingen beginnen te veranderen, merkt Saul Frampton op, gaat het bij Montaigne (prentje) bijzonder vaak over de relaties van mensen tot elkaar in de ruimte. "Voor de mensen uit Montaigne's tijd was het een besef dat tot hun tweede natuur behoorde- men zou bijna kunnen spreken over het zesde zintuig van de zestiende eeuw".

Sex en socialisme

Niets menselijks was de socialisten vreemd, dus werd er ook in het vroegere Oostblok graag naar de meisjes gekeken, in het bijzonder als die niet zo geweldig veel om het lijf hadden. Wat Helmut Newton voor het Westen was, was Günter Rössler voor het Oosten. De foto's van Rössler, die vorige week op zesentachtigjarige leeftijd overleed, verschenen in de DDR-tijd in socialistische modebladen als Modische Maschen en Sybille. Het Artistiek Verantwoord Naakt was voorbehouden voor het culturele maandblad Das Magazine of voor de gespecialiseerde tijdschriften, gericht op de arbeider die zich in zijn vrije tijd aan de kunst van de fotografie wijdde. Toen glasnost en perestrojka om de hoek kwamen kijken, verschenen Rösslers Mädchen der DDR ook in het Westen, bijvoorbeeld in de uiteraard vooral voor de interviews gekochte Playboy (meer hier).

Het prentje: Günther Rössler, Berlin, 1970.

In een ton

Marathonlopen is zo 2012. Werkelijk iedereen heeft inmiddels al wel eens een marathon gelopen. Wie in het komende jaar zijn of haar grenzen wil verleggen en dat liefst doet op zo'n manier dat ook anderen er van onder de indruk zijn, laat zich in een ton timmeren en vervolgens van de Niagara-waterval storten. Deze vrijetijdsbesteding was redelijk groot op  het einde van de negentiende eeuw. Wie het overleefde -het was niet helemaal zonder risico's, maar, hey, wat is wel zonder risico's: je kunt ook je nek breken als je het keukentrapje bestijgt en in de voorraadkast naar een nieuw pak muesli grijpt- wie het overleefde, schreven we, was zonder meer beroemd en verdiende gegarandeerd een goed belegde boterham als kermisattractie of voordrachthouder.

De mevrouw op het prentje, Annie Edson Taylor, was inderdaad de eerste dame die in een ton de Niagara trotseerde. Mevrouw Taylor deed dat op haar drieënzestigste verjaardag. Niet zozeer om grenzen te verleggen, maar uit financiële noodzaak. Geweldig rijk werd ze er overigens niet van: haar manager ging met de hierboven afgebeelde ton lopen, waarop mevrouw Taylor privédetectives diende in te huren om terug te krijgen wat van haar was.

Overigens: vooraleer ze zichzelf in de Niagara stortte, liet mevrouw Taylor eerst een kat in een ton sluiten en het experiment wagen. Ook de kat overleefde de afdaling. Of ze er naderhand financieel beter van werd is niet bekend.

Rotary Connection

Belangrijk in de geschiedenis van de swingende muziek was het kortstondig intermezzo van de psychedelic soul.  In navolging van Jimmy Hendrix begaven zwarte muzikanten, grootgebracht in de r&b en motown-tradities, zich op het experimentele pad dat de witte jongens hadden verkend. Tegen de achtergrond van de klanken van vervormde gitaren en van enigszins ongewone instrumenten zoals de sitar of het spinet, werden -ongetwijfeld daarbij geholpen door de inname van geestverruimend spul- onderwerpen van, eh, kosmische aard aangesneden. Maar, en dat was het leuke, dat gebeurde altijd op een pulserend, dansbaar ritme. Dat was wel eens anders bij de witte jongens.

In dat kortstondig intermezzo werd de basis gelegd voor de latere funk en zelfs de disco. Eén van die vele psychedelic soul-groepjes uit die tijd was de Rotary Connection, opgericht door Marshall Chess, de zoon van de man achter het legendarische Chess soul-label. Zoon Chess engageerde een groepje witte en zwarte muzikanten met een zeer uiteenlopende muzikale achtergrond en voegde daar Minnie Riperton aan toe, de sympathieke receptioniste uit vaders bedrijfje. Riperton ging later solo en scoorde een monsterhit met Lovin' You, waarna ze op ontstellend jonge leeftijd aan kanker overleed.

Maar daar ging het niet over: een plaatje van de Rotary Connection uit 1971, I Am The Black Gold Of The Sun (muziekje). Ver uit!

Het prentje: 1968, Minnie Riperton en de Rotary Connection spelen ten dans

Hout identificeren

Er is zo geweldig veel dat je in het nieuwe jaar kunt doen. Zelf hout leren identificeren, bijvoorbeeld. Maak indruk op vrienden en kennissen met je nieuw verworven kennis. Wijs ze op het verschil tussen perenhout en palissander, tussen eikenhout en es. Een gegarandeerd succes op feesten en partijtjes!

Neen, 2013 wordt een geweldig jaar voor wie zelf hout kan identificeren. Niet aarzelen: R. Bruce Hoadley's Identifying Wood: Accurate results with simple tools bestellen, nu.

Wat de wereld

Wat de wereld nodig heeft in dit nieuwe en alle volgende jaren? Goh, wel redelijk wat dingen. Maar laten we het nieuwe jaar inzetten met wat enigszins binnen ieders bereik ligt: liefde, beste vrienden, liefde. Voor elkaar, in eerste instantie. En voor ongeveer alles wat leeft en, waarom ook niet, voor wat niet leeft. Dat is het leuke aan liefde: het kost werkelijk niets en je kunt blijven geven.

Jackie DeShannon (prentje) zal nu de congregatie voorgaan in What The World Needs Now, een klassieker van Hal David en Burt Bacharach uit 1965 (filmpje). Een fijn jaar, iedereen. Liefde!