Dorpsidioten

Je kunt veel zeggen over de tijd van de tsaren, maar toen bestond er -zoals wordt geïllustreerd in volgend fragment uit Woody Allen's Love and Death- tenminste nog respect voor het ambt van dorpsidioot (filmpje).

Wat dat betreft staan we vandaag nergens. Van de volgende Vlaamse Regering verwachten we toch minstens een Decreet over het Statuut van de Dorpsidioot. En beleid ter zake. Met geoperationaliseerde doelstellingen, kpi's, mijlpalen, tussentijdse rapportering en evaluatie door onafhankelijke experten. En gelijke kansen- en doelgroepenbeleid met quota.

Respect voor de dorpsidioten, verdorie.

(Morgen en vrijdag verschijnen we niet. Besparingen.)

André Maginot

Het valt moeilijk de Franse Derde Republiek helemaal ernstig te nemen. Het Frankrijk van die dagen doet de hele tijd een beetje denken aan een boulevardkomedie. Een land als een gepommadeerd, slobkousdragend en druk gesticulerend heertje, dat de hele tijd meent dat het tekort wordt gedaan. Een land dat zich graag voordoet alsof het nog een wereldmacht is, maar gaten in zijn sokken heeft. Dat soort dingen.

De ondergang van de Derde Republiek is behoorlijk symbolisch. De onineembaar geachte Maginotlijn, die al na een paar dagen oorlog volstrekt nutteloos blijkt, omdat men er eenvoudigweg niet aan gedacht had dat de vijand zich deze keer niet exact op dezelfde wijze zou gedragen als in vorige conflicten. En in zekere zin nog meer symbolisch: de bedenker van de naar hem genoemde lijn, Andre Maginot (zie prentje), die bezwijkt aan tyfus, na besmette oesters te hebben gegeten.

Neen, het valt moeilijk de Franse Derde Republiek helemaal ernstig te nemen.

Vuile ziekte

In de reeks Op Vrijersvoeten Met Boswell, vandaag Boswell had prijs:

Boswell: I hope, Madam, you are at present a single woman? Louisa: Yes, sir. Boswell: And your affections are not engaged? Louisa: They are not, Sir. Boswell: But this is leading me to a strange confession. I assure you, Madam, my affections are engaged. Louisa: Are they, Sir? Boswell: Yes, Madam, they are engaged to you.

En ja hoor: bingo, Boswell had prijs. Boswell en de dame huren, onder het mom dat ze een getrouwd koppel vormen, een kamer voor de nacht en Boswell laat zich van zijn beste kant zien: “A more voluptuous night I never enjoyed. Five times was I fairly lost in supreme rapture…I was somewhat proud of my performance.” Eilaas, een week later voelt hij bij het wateren “little heat in the members of my body sacred to Cupid”: bingo, Boswell had weer prijs. Een vuile ziekte! (Meer hier.)

Jongelui, laat het op een of andere manier een les wezen.

Orchestre El Gusto

In het Algerije van de jaren 1950 woonden moslims, joden en christenen door elkaar. Ze spraken dezelfde taal, deelden elkaars keuken en maakten samen muziek. En toen begon de onafhankelijkheidsstrijd. In het nieuwe Algerije, dat zich nadrukkelijk profileerde als Arabisch en islamitisch, was geen plaats meer voor joden en christenen of voor alcohol en frivool vermaak. De talloze cafés waar chaabi werd gemaakt, orkestrale volksmuziek met teksten over het leven en de liefde, werden gesloten. En dus ging de chaabi ondergronds. Maar zonder optredens, zonder airplay en zonder nieuwe en jonge muzikanten leek het genre tot uitsterven veroordeeld.

Tot cineaste Safinez Basbiah, op wandel in de kasba, in gesprek geraakt met een spiegelmaker die haar over stokoude mannetjes vertelde die samen, in garages en huiskamers, muziek maakten. Basbiah  zocht de bejaarde muzikanten op en bracht de mannen weer samen die in de jaren 1950 Algiers deden swingen. Over die zoektocht maakte ze een film. En toen kwam, zoals dat meestal gaat, van het een het ander: de oud-strijders maakten een cd en gingen optreden en jonge muzikanten vervoegden de groep. En nu is Orchestre El Gusto op wereldtournee.

Hier een impressie van een optreden en van de muziek (filmpje). En op deze website verneem je alles over film en groep. (Als je op musique klikt kun je ongeveer de ganse CD beluisteren.)

Apostelnamen

Uitermate scherpe lezersvraag een tijdje terug in The Guardian:

Given that the 12 apostles were all of Middle Eastern origin, born round about the year 0, how come they all had common English names?

Mike Rance, Byfleet, Surrey

Sterk, Mike!

Het prentje: Meister der Reichenauer Schule, Christus spricht zu den Jüngern, ca. 1010.

Pedagogie

"The word 'pedagogy' comes from the Greek term for the slave who escorted a child to school."

The New Yorker, 13.05.2013

Het prentje: via The Nite Tripper.

Bestaansrecht

Omdat alle feiten bestaansrecht hebben: de allereerste keer gehoord op een transistorradio in de haven van Great Yarmouth. En de daaropvolgende dag vruchteloos gezocht in de platenwinkels van Ipswich: Joy Division's Love Will Tear Us Apart (filmpje). Dan maar de maxi-singel gekocht van zodra terug in het land. (Bij Brabo op de Antwerpse Grote Markt, om precies te zijn.)

Feiten: het enige dat tussen ons en de chaos staat.

De Noorse Partij

En wat als we volgend jaar, in de moeder van alle verkiezingen, nu eens met zijn allen op de Noorse Partij zouden stemmen? De Noorse Partij? Monty Python legt het uit (filmpje).

Hvem har den potten av fett satt på bordet? Jeg allerede snakker godt norsk. Jeg lærer det fra en bok.  Rik Torfs snakker norsk.  Og dronning Paola også. Alle de kule folk snakker norsk.  Stem Norsk Parti. Flandern norsk. Og Wallonia også. Signalet fra velgeren! 

De weduwe Couderc

Vandaag debatteren we over de vraag: "voor wie moeten we supporteren in de zaak van de weduwe Couderc". Maar die kwestie kan wellicht wat toelichting gebruiken.

La veuve Couderc is één van de zogeheten romans durs of psychologische romans van Georges Simenon. De weduwe Couderc trad destijds als veertienjarige in dienst bij de oude boer Couderc. Aldra werd ze door zoon Couderc bezwangerd en nam ze stukje bij beetje het boerenbedrijf in handen. Inmiddels is haar echtgenoot gestorven -vandaar het weduwschap- en is de zoon uitgezwermd. De weduwe blijft achter en houdt, met de oude boer, die na een beroerte stom en doof is geworden, de zaak recht. Naast het erf wonen de twee schoonzusters, die wat blij zijn dat de weduwe zich over de oude boer en de boerderij ontfermt.

En dan verschijnt op een dag Jean. Net ontslagen uit de gevangenis, voor de moord op een man die aanhield met zijn vriendinnetje. Jean is van het type van niet veel zeggen en hard werken. In geen tijd hebben hij en de weduwe de boerderij weer helemaal op orde en er worden zelfs nieuwe machines gekocht en plannen gesmeed over verdere uitbreiding. Jean deelt bij momenten het bed met de weduwe. Dat zint de schoonzusters niet. Die spannen samen om vader -en daardoor de erfenis- in hun kamp te krijgen.

Stoorzender: nichtje Félicie. Die blijkt enigszins los van zeden te zijn.Jean houdt afstand, maar je weet dat het er van gaat komen en dat het slecht zal aflopen. De weduwe vreest dat ook en wijkt geen moment van Jean's zijde.Tot ze na een ruzie met de schoonzusters een klap op het hoofd krijgt en langere tijd het bed moet houden.

Als in de beste tragedies trekt het noodlot zich onafwendbaar op gang. Félicie en Jean rollen in het hooi, de weduwe weet dat het is gebeurd en houdt niet op Jean daarover aan het hoofd te zeuren. Jean weet dat hij zijn beheersing gaat verliezen en dat gebeurt dan ook. Jean slaat de weduwe dood en wacht gelaten op de gendarmes en op het onvermijdelijke schavot.

Wat zo geweldig is aan Simenon is dat je het verhaal kunt vertellen vanuit het perspectief van elk van de slachtoffers en allemaal hebben ze gelijk: de weduwe, Jean, Félicie, de schoonzusters. Simenon oordeelt niet. Iedereen heeft zijn of haar goede redenen. En iedereen doet dingen en die hebben gevolgen.

De beste van Simenon zijn zeker zo goed als de beste van Camus. En de beste van Camus zijn zeer goed.

Het prentje: ook verfilmd met Alain Delon en Simone Signoret. Dat moet vonken geven.

Afwisselend weer

Ongetwijfeld kan er ook veel slechts worden gezegd over de regen. Maar, zoals de boeren ons laten weten van zodra de zon een paar dagen na elkaar schijnt: zonder regen gaat het ook niet. En overigens: hebben wij te klagen? Waar regent het eigenlijk het meest?

Als we ons tot Europa beperken halen we, toegegeven, de top vijf: Brussel staat op vier en moet alleen Kopenhagen, Oslo en Londen laten voorgaan (meer hier). Maar je kunt het ook positief bekijken: Brussel staat ook in de top tien als het over de steden met het meest afwisselende weer gaat: op nummer acht om precies te zijn. En dat terwijl zowel Kopenhagen en Londen in het lijstje staan met het minst gevarieerde weer. Dat wil zeggen: het regent hier inderdaad vaak, maar vaak regent het ook niet.

Zullen we dat enigszins vieren? Claude Nougaro, -La pluie fait des claquettes (muziekje)- herinnert ons er aan dat regen behoorlijk poëtisch kan zijn. Ook waar.

Niets uitzonderlijks

On July 1, 1858, the Linnean Society of London heard a joint presentation by Charles Darwin and Alfred Russel Wallace on the theory of evolution by natural selection.

In his annual report the following May, society president Thomas Bell wrote, “The year which has passed has not, indeed, been marked by any of those striking discoveries which at once revolutionize, so to speak, the department of science on which they bear.”

'Business as ususal', Futility Closet, 18.5.2013

Het prentje: Thomas Bell, de voorzitter die het jaar 1858 dus niet zo uitzonderlijk vond vanuit wetenschappelijk oogpunt, was zelf bioloog. Toen werden biologen nog geacht een aardig handje te kunnen tekenen; hier afgebeeld: een bijzonder fraaie terrapene clausa, uit Bell's "A Monograph of the Testudinata", Londen, 1832-1836.

Huisregels

De huisregel met betrekking tot de dingen is: we staan in principe zeer argwanend tegenover alles wat er nog niet is, we verhouden ons licht sceptisch tegenover wat zich als nieuw aandient en we omarmen met groeiend enthousiasme wat al enige tijd bestaat. Wat er voldoende lang is geweest en dreigt te verdwijnen, verdedigen we desnoods tegen alle redelijkheid in. Nu iedereen op de hoogte is van de huisregels: het schandaal van Thorncrown Chapel.

Wie destijds was afgekomen met het plan om midden in een prachtig bos een modernistische kapel neer te poten, had uiteraard niet op onze instemming hoeven te rekenen. Toen de kapel er net stond, waren we natuurlijk niet onder de indruk. Nadat Thorncrown Chapel had bewezen de glorie van het bos in kwestie alleen nog maar groter te maken, zongen we de lof. Nu de kapel bedreigd wordt door het plan om een deel van het bos om te leggen om nieuwe elektriciteitslijnen te leggen, luiden we de alarmbel (meer hier.) Niet doen! Blijf overal af! Een schandaal!

Ja, een mens heeft huisregels nodig.

Niet fluisteren

Zoals onze moeders voorhielden: "niet fluisteren: dat is onbeleefd". "Als je iets te zeggen hebt", zo ging het onvermijdelijke vervolg, "dan mag je dat luidop zeggen. Als je het niet luidop durft zeggen, dan is het vermoedelijk niet iets waar je fier op moet zijn en dan hou je dat maar voor jezelf". Wat de kerk de stem van het geweten noemt en in de psychoanalyse doorgaat voor het Über-ich, neemt in de praktijk nog het vaakst de vorm aan van de moederlijke monologen die je de rest van je leven te pas en te onpas weer te binnen vallen.

Niet fluisteren, dus. Dat hielden ongetwijfeld ook de moeders van Art Blakey en de Jazz Messengers hun kroost voor. Live in in 1958 in Parijs, Whisper Not (filmpje).

Het prentje: Francis Wolff, Art Blakey during the Jazz Messengers’ Indestructible session, Englewood Cliffs NJ, May 15 1964.

Orwell drinkt

George Orwell had uitgesproken meningen over hoe je een deftige kop thee maakt. Daartoe diende je niet minder dan elf regels in acht te nemen. Die regels legde hij uit in 'A Nice Cup Of Tea', dat in januari 1946 in de Evening Standard verscheen (en in deel drie van de onvolprezen verzamelde essays). Op Brain Pickings (hier) reproduceren ze de tekst en voegen er zelfs een klein stukje klankmateriaal* bij: Orwell legt daarin onder meer uit dat je in geen enkele omstandigheid suiker in je thee doet:

Lastly, tea — unless one is drinking it in the Russian style — should be drunk without sugar. I know very well that I am in a minority here. But still, how can you call yourself a true tea-lover if you destroy the flavour of your tea by putting sugar in it? It would be equally reasonable to put in pepper or salt. Tea is meant to be bitter, just as beer is meant to be bitter. If you sweeten it, you are no longer tasting the tea, you are merely tasting the sugar; you could make a very similar drink by dissolving sugar in plain hot water.

Uiteraard heeft Orwell bijna altijd gelijk. Maar er is werkelijk niets mis met een zo goed als zwarte earl grey met daarin een flinke dollop honing. Meer zelfs: er is weinig dat sterke thee met honing overtreft.

*. Wat dat klankmateriaal betreft: we steken er ons hand niet voor in het vuur dat het authentiek is. Meestal lees je dat alle geluidopnamen van Orwell verloren zijn gegaan (meer hier). Waar dit nu plots vandaan komt is een beetje een raadsel.

Prins Leonard

Eén van de langst regerende vorsten is Prins Leonard van Hutt River. Dat behoeft mogelijk enige duiding. In 1970 besloot de Australische regering de graanproductie te verminderen. Graanboeren kregen quota opgelegd. In Hutt River, Western Australia, vonden ze dat maar niets en legden ze de quota naast zich neer. Dat vond de overheid op haar beurt maar niets en die dreigde ermee de boerderijen te onteigenen.

Dat was enigszins buiten Leonard Casley gerekend. Die dook in de wetboeken en vond een briljante uitweg: hij verklaarde Hutt River onafhankelijk. En in één beweging kroonde hij zich tot Prins Leonard van Hutt River. Zich beroepend op een rechtsregel uit de vroege Engelse geschiedenis konden daardoor zijn buren niet langer worden vervolgd: zij volgden immers hun prins aan wie ze trouw hadden gezworen.

Daarop volgde enig geblunder van de Australische overheid. Vooreerst vergat die bepaalde wettelijke termijnen te respecteren, vervolgens beging ze de fout Leonard Casley aan te schrijven als de facto gezagsdrager in Hutt River. In latere rechtszaken besloten rechters daaruit dat de Australische staat daardoor Leonard's soevereiniteit over het gebied had erkend. Vervolgens besloot de overheid de inwoners van Hutt River te straffen, door ze geen enkele overheidsdienst meer te leveren en geen pensioenen of ziekteverzekeringen meer uit te betalen. Koren op de molen van Prins Leonard, die nu terecht kon claimen dat Australië zijn jurisdictie over het gebied de facto  had opgegeven. De rechtbank volgde hem daarin en sindsdien moet bijvoorbeeld de Australische post brieven met daarop de door het Prinsdom Hutt River uitgebrachte postzegels gewoon bestellen.

Inmiddels zit Prins Leonard (op het prentje afgebeeld met Prinses Shirley) meer dan veertig jaar op de troon. Hutt River doet het economisch zeer goed, in belangrijke mate dankzij de toeristen en dankzij de uitgave van postzegels en munten die begeerd zijn in verzamelaarskringen. Hutt River beschikt over een leger, bestaande uit 8 (acht) in Groot-Brittannië geparkeerde tanks en een politiemacht bestaande uit één (1) in Zweden gestationeerde agent. Meer informatie op de officiële site van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van het Prinsdom Hutt River (hier).

Hond Knak

Hond Met Bijnaam Knak

God, zegen Knak 
Hij is nu dood
Zijn tong, verhemelte, was rood
Toen was het wit
Toen was hij dood
God, zegen Knak

Hij was een hond
Zijn naam was Knak
Maar in zijn hondenlichaam stak
Een beste ziel
Een verre tak
Een oud verbond
God, zegen Knak

Jan Hanlo (1912-1969), Verzamelde Gedichten, Uitgeverij Van Oorschot, Amsterdam, 2006.

Het prentje: Jan Hanlo, hond Knak en, verstopt achter de grote kist, de moto waarmee Jan Hanlo in 1969 tegen een tractor knalde. Toen was hij, net als hond Knak, dood.

Doodgepraat

Kunnen we niet even een soort maatschappelijke time out inlassen? Zijn ongeveer alle opinies over alle mogelijke onderwerpen al niet op alle mogelijke manieren geventileerd? Is er één landgenoot die nog niet heeft mogen opdraven in één of andere talk show of die nog geen forum heeft gekregen op de radio? Nu we al die meningen wereldkundig hebben gemaakt, kunnen we er nu voor een tijdje mee ophouden?

Kunnen we nu bijvoorbeeld niet allemaal wat boeken lezen of ons op andere manieren in de feiten verdiepen? Kunnen we nu gewoon elkaar iets vertellen, zonder meteen de andere te moeten overtuigen van het eigen gelijk? Desnoods tijdelijk maar: een maandje, een paar weken, enkele dagen...

Een mens wordt zo moe van altijd maar weer dat eeuwige geklaag en gezeur, van die voortdurende verontwaardiging en beterweterij.

Een leuk liedje misschien, om het af te leren? Sergio Mendez en Brasil '66: One Note Samba (muziekje).

Via een omweg

Een lezeres oppert dat het, nu de favoriete voetbalclub zo goed als dood is, misschien beter is niet een nieuwe club, maar een nieuwe sport te zoeken. Zo kunnen we via een omweg een nieuwe favoriete club kiezen, zonder het gevoel te hebben postuum verraad te plegen tegenover de oude. Op zich geen slecht plan.

Baseball lijkt bijvoorbeeld wel wat. Stuk voor stuk bijzonder tot de verbeelding sprekende clubs, althans als je op de namen voortgaat: Royal Antwerp Eagles, Hoboken Pioneers, Royal Greys, Koninklijke Borgerhout Squirrels, Koninklijke Deurne Spartans, Koninklijke Mortsel Stars, Brasschaat BSC, Berendrecht Bears, Beveren Lions, Stabroek Chicaboo's, Gent Knights, The Merchtem Cats, Zonhoven Sunville Tigers, Zottegem Bebops, Wielsbeke Pitbulls, Oostende Piranhas, Heist O/D Berg Afterburners, Tongeren Sharks, Steendorp Briqville Sluggers en Oudenaarde Frogs, Poperinge The Frontliners.

Het is, zullen we zeggen, weer eens iets anders dan altijd weer die racings, sporting clubs, FC's en KV's.

Hobbithuis

Er zijn dagen waarop een mens het liefst de wereld de rug zou toekeren om ergens in een vergeten bos in een knus en gezellig hutje in alle rust en eenvoud - ja, wat eigenlijk? Te gaan nadenken, bijvoorbeeld, over de zin van het leven, over wereldvrede en worteltjestaart en over wanneer je in alle fatsoen weer fijn de bus terug naar de stad kunt nemen.

Dit gezegd zijnde: het heeft wel iets zo'n hobbithuisjes-idylle. Simon en Jasmine Dale wonen inmiddels als zo'n jaar of tien in een zelf uit natuurlijke materialen opgetrokken aardewoning (zie prentje). Het ziet er inderdaad uit alsof er bij de Dale's wel elke dag wereldvrede en worteltjestaart wordt geserveerd. Op hun website kan je stap voor stap volgen hoe je zelf zo'n knusse en gezellige kabouterstee kunt bouwen (meer hier). Het is alleszins allemaal geweldig milieuvriendelijk en duurzaam en energie-arm. En er wordt, kun je opmaken uit de begeleidende tekst, ook nog eens een smakelijk biertje gebrouwen.

En dan de bus op, naar de stad.

Freud's sofa

De wellicht beroemdste sofa uit de wereldgeschiedenis is toe aan restauratie. Het Freud Museum laat weten dat het zetelmeubel waarop ich, es en über-ich het licht zagen, dreigt door de beentjes te zakken (meer hier). Het weer helemaal bij de tijd maken van de uit het midden van de negentiende eeuw stammende zetel, die destijds met zijn baasje mee van Wenen naar Londen verhuisde, zou vermoedelijk zo'n 5.000 pond kosten. Op zich een verwaarloosbaar bedrag, maar dat geld heeft het Freud Museum nu eenmaal niet. Wie zijn centjes een nuttige bestemming wil geven, weet dus welk goed doel hij/zij met een milde schenking kan verrassen.

Kakkerlakkenkoers

Kakkerlakkenkoers! Voorlopig in onze gewesten nog een minder beoefende sporttak. Snel contact nemen met de International Mutoscope Reel Company om je eigenste renstal koerskakkerlakken te bestellen. En uiteraard alvast nadenken wat je met het door het organiseren van kakkerlakkenkoersen verdiende fortuin gaat doen. Eindelijk multimiljonair. Of toch zo goed als.

Particularisme

Onbewust is iedereen vandaag Kantiaan. Iedereen vindt dat morele oordelen maar geldig zijn wanneer ze in principe veralgemeenbaar zijn. Vrijwel niemand leeft echter naar dat principe en niet zo geweldig veel mensen hebben daar last van. Tot je het ongeluk hebt daar beginnen over na te denken. Waarom moeten morele oordelen in principe universeel zijn en voor iedereen gelden?

Uiteraard is er de inperking: veralgemeenbaar met betrekking tot vergelijkbare gevallen. Morele oordelen gelden met betrekking tot alle gelijke gevallen binnen een zelfde categorie. Maar dan nog: waarom zou dat zo moeten zijn? Want, in het echte leven bestaan niet zoiets als gelijke gevallen. Je hebt dertien kandidaten voor een betrekking. Je kunt die dertien kandidaten onmogelijk opdelen in, bijvoorbeeld, één; twee, drie of vier categorieën van gelijke gevallen, waarbinnen of waartussen je dan gaat rangschikken. Vanaf het moment dat je de concrete kandidaten elk afzonderlijk bekijkt, merk je dat je rekening zou moeten houden met een nagenoeg oneindig aantal variabelen. En hoe je die variabelen dan weer onderling moet vergelijken en ordenen, opent weer oneindige mogelijkheden. Als je dus moet kiezen -en dus een moreel oordeel vellen- kan je dat onmogelijk doen op basis van veralgemeenbare, universele principes. Wat dan?

In die gevallen -en dat geldt voor ongeveer alle situaties in het dagelijkse leven- val je vanzelfsprekend terug op vuistregels, die je onmogelijk kunt herleiden tot een achterliggend principe, maar die gebaseerd zijn op ervaring en op de inschatting van de particuliere situatie. Het gekke is: vrijwel iedereen hanteert die manier van oordelen, maar niet geweldig veel mensen durven dat ook toegeven. Liever verschuilen we ons achter algemene, universele principes. Hoewel we ons daar in de praktijk dus niets van aantrekken en daar meestal ook geen last van hebben. Tot je het ongeluk hebt daar beginnen over na te denken.

(In een klein stukje op More Intelligent Life (hier) breekt ene Simon Willis een lans voor moreel particularisme. Way to go, Simon. Op het prentje: één van de weinige particularistische patroonheiligen, Ludwig Wittgenstein, voor de gelegenheid vermomd als Oostenrijkse postzegel.)

Paardenkracht

Het is een troostgevende gedachte dat we het vermogen van auto's en andere machines gemakshalve nog altijd in paardenkracht uitdrukken, ook al komen de meesten van ons vrijwel nooit nog een werkend paard tegen. Maar wat slaat die term paardenkracht eigenlijk op?

James Watt -die van de stoommachine én overigens ook van het kopieerapparaat- definieerde, zo omstreeks 1770, één paardenkracht als -en hier volgen we gemakshalve wikipedia- 33000 foot-pounds per minute. Dat wil zeggen: omgerekend het vermogen van een trekpaard om 150 kilogram in één minuut 30 meter op te hijsen. Later, lees je, werden nog wat verbijzonderingen aan die definitie aangebracht.

Het nadeel met dat soort realistische omschrijvingen is dat ze de verbeelding prikkelen. Koos Watt een willekeurig trekpaard uit en liet hij dat éénmalig 150 kilogram in één minuut 30 meter ophijsen? Liet hij dat paard dat verschillende keren doen en berekende hij dan het gemiddelde? Hoeveel keer liet hij het bewuste paard dan hijsen?  Was het een vrouwtjespaard of was het een mannetje? Was het zijn paard? Hoe oud was het? Hoe heette het? Wat is er later van geworden?

Wellicht net om dat soort redenen besloot het Internationaal Bureau van Maten en Gewichten in 1978 de paardenkracht als eenheid van vermogen uit te bannen. Tegenwoordig worden we geacht in termen van de volledig geabstraheerde kilowatt te rekenen: de opgewekte of verbruikte hoeveelheid energie per tijdseenheid

Er wordt werkelijk niets meer aan de verbeelding overgelaten.

Het prentje: paardenkracht aan het werk.

Geesje Kwak

Ha! Binnenkort eindelijk weer naar het Amsterdamse Rijksmuseum. Naar de Breitners kijken, bijvoorbeeld. George Hendrik Breitner (1857-1923), schilderde en fotografeerde  het Amsterdamse stadsleven omtrent de vorige eeuwwisseling. En soms bleef hij ook gewoon een dagje thuis en schilderde hij naar levend model. Vaak gebruikte hij daarvoor ene Geesje Kwak, zoals bijvoorbeeld op het prentje hierboven, als Meisje in Rode Kimono, 1893. Die relatie -voor wie meteen denkt: "artiestenvolk, ja,ja"- bleef overigens louter professioneel: Geesje was minderjarig en zag er ook altijd een beetje ziekjes uit. Een paar jaar later zou ze, nadat ze met haar zus naar Zuid-Afrika was geëmigreerd, overigens effectief aan tuberculose overlijden.

Dit gezegd zijnde: binnenkort eindelijk weer naar het Amsterdamse Rijksmuseum. Naar de Breitners kijken.

Trieste jongemannen

Wel mooi van Fran Landesman en Tommy Wolf om een nummertje te schrijven, speciaal ter ondersteuning van de trieste jongemannen. Mannen zijn sowieso extra zielig als ze triest zijn. Vooral dan omdat mannen dat niet willen geweten hebben. Ze houden zich sterk tot het echt niet meer gaat, maar dan gaan ze meteen ook maar helemaal door het lint. Een trieste man in vrije val: dat wens je niemand toe.

Vrouwen, het dient gezegd, weten in regel beter om te gaan met triestheid. Ze klagen al veel vroeger hun nood. Dat lucht op en maakt ruimte om er iets aan te doen. Mannen zijn redelijk indrukwekkend als het op ontkennen aankomt. En jongemannen doen dat in overtreffende trap: een jonge man kan zich eenvoudigweg niet voorstellen dat het universum niet om hem draait en zal dus nog heviger ontkennen dat het hem niet voor de wind gaat. Tot zo'n jongeman zichzelf tegenkomt. Miserie alom.

Trieste jongemannen: eentje speciaal voor juliie. The Ballad of the Sad Young Men, uitgevoerd door het Marcin Wasilewski Trio (filmpje).

Het prentje: via This Isn't Happiness.

Fiat 850 Spider

Het ontbreekt automobielbezitters aan verbeelding. Tegenwoordig zijn ongeveer alle auto's zwart of grijs. De verklaring daarvoor ligt, zegt men, in de tweedehandswaarde. Wie zijn auto verder verkoopt, geraakt er blijkbaar moeilijker vanaf wanneer die een beetje kleur heeft.

Automobielbezitters! Zo ver is het dus gekomen. Jullie kopen een auto, met in het achterhoofd al de gedachte: wat als ik hem later verkoop? Waar is de romantiek gebleven? Waar is de onvoorwaardelijke en allesverterende liefde? Is dan alle passie dood? Als je dan toch een substantieel deel van je leven achter het autostuur moet doorbrengen, al dan niet aanschuivend in de file: doe je dat dan niet liever in een wagen waar je steeds weer verlangend naar uitkijkt? Een auto die rood is, zoals de op hol geslagen zinnen. Of die er zo sexy uitziet, dat je 's avonds af en toe nog even naar de garage gaat om je hand op zijn wellustige welvingen te leggen.

Automobielbezitters! Er was een tijd waar iedere auto bijzonder was. Waar, als je 's morgens de deur open deed en naar het automobielpark keek, je getrakteerd werd op alle kleuren van de regenboog. Er was een tijd dat mensen rondreden in een Fiat 850 Spider (prentje). Automobielbezitters! Denk ook eens aan ons niet-gemotoriseerde reizigers: verfraai het straatbeeld, leg wat meer verbeelding aan de dag.

(Meer fijne prentjes uit oude automobieltijdschriften hier.)

Baardpausen

Jezus droeg een baard en Petrus droeg een baard. Maar tegenwoordig zie je nooit pausen met een baard. Hoe komt dat? Als je de lijst van pausen -met prentjes erbij- overloopt, dan merk je dat je tot de vijftigste paus altijd met baarddragers hebt te maken. De eerste 498 jaar uit de geschiedenis van de katholieke kerk heb je niets dan baardpausen. Dan verschijnt er ene Anastasius de Tweede en weg is de baard.

Tegen de zestigste paus -dan zijn we in 561 bij Pelagius- maakt de baard gelukkig zijn rentree. In het jaar 707, bij nummer 86, Johannes de Zevende, is echter het om zeep: weer kale kaken. Nummer 91, Zacharius, weet de baarddracht te herstellen, maar vanaf dan wisselen pausen met en zonder kinbegroeisel elkaar af. Rond nummer 202, Urbanus de Zesde, lijkt de strijd in het voordeel de kaalkaken te zijn beslecht. Vanaf nummer 220 -Paulus de Derde- tot en met nummer 231 -Leo de Elfde- zetten de baarden hun slotoffensief in. Tevergeefs. Leo Elf zat welgeteld 27 dagen op de Heilige Stoel en toen was zijn rijk en dat van de baardpausen uit. Sinds 1605 alleen maar gladde kaken.

De nummers 233 -Paulus de Vijfde- tot en met 242 -Innocentus de Twaalfde- sturen nog even aan op een compromis en dragen een sik of ringbaardje. Dan volgt evenwel de genadeslag. Nummer 243, Clemens de Negende, presenteert zich fris geschoren en sindsdien: geen baardpausen meer, zelfs geen enkele kinnebaardpaus of snor- of sikpaus.

Het prentje: de laatste der ondubbelzinnige baardpausen, Leo de Elfde (1535-1605). Alle pauselijke haar- en baardstijlen kun je hier aanschouwen.

Oliver Nelson

Oliver Nelson schreef de muziek voor een hele reeks films en televisieseries, van Columbo tot The Six Billion Dollar Man. En misschien omdat Nelson gewoon zijn brood verdiende met muziekjes bedenken op bestelling en omdat hij het ongeluk had al op zijn drieënveertigste naar de grote jazzclub in de hemel te worden geroepen -niet als gevolg van één of andere romantisch aandoende verslaving, maar door een banale hartaanval- kon hij nooit rekenen op de reputatie die hij verdiende. Nelson was minder de geniale solist, dan wel de briljante componist en arrangeur. Nelson maakte een soort kamermuziekjazz. Sommige mensen vinden dat misschien wat bloedeloos. Sommige mensen verdienen dan ook wel eens een pakje kletsen.

Uit een klassiek album: The Blues and Abstract Truth, opgenomen met een soort van all star band, Nelson's meest kenmerkende stuk, Stolen Moments (muziekje).

Annus Mirabilis

Sexual intercourse began
In nineteen sixty-three
(which was rather late for me) -
Between the end of the Chatterley ban
And the Beatles' first LP.

Up to then there'd only been
A sort of bargaining,
A wrangle for the ring,
A shame that started at sixteen
And spread to everything.

Then all at once the quarrel sank:
Everyone felt the same,
And every life became
A brilliant breaking of the bank,
A quite unlosable game.

So life was never better than
In nineteen sixty-three
(Though just too late for me) -
Between the end of the Chatterley ban
And the Beatles' first LP.

Philip Larkin, 'Annus Mirabilis', High Windows, Londen, Faber and Faber, 1974

Het prentje: Elaine Mayes, Girls Waiting for the Beatles, NYC, 1963.