zondag 19 april 2009

Habsburgonderkaak


Culturen zijn het best wel over een aantal dingen eens. Het incestverbod hoort daar bijvoorbeeld bij. Vrijwel overal vind je regels die naaste familieleden verbieden net iets te intiem met elkaar te worden. Incest was en is universeel taboe.

Net omdat incest taboe was, vond je er soms uitzonderingen op. Soms werd bijvoorbeeld van koningen of priesters verwacht dat ze het in familiekring deden. Net die overtreding van de regel bevestigde dat de koningen of priesters in kwestie geen gewone stervelingen waren. Als zo'n gewoon mens het incestverbod schond, zou die daarvoor immers onherroepelijk door de goden worden bestraft. Q.E.D.

Vermoedelijk lag het een stuk eenvoudiger bij de Habsburgers. Daar werden huwelijken binnen de naaste familie gesloten om het machtsnetwerk bij elkaar te houden. Dat lukte wonderwel, maar de Habsburgers betaalden daarvoor een prijs. De lelijkaard op het prentje bovenaan, de Spaanse koning Karel de Tweede, vormt daarvan het bewijs.

Karel de Tweede was het product van een huwelijk tussen een oom en diens nichtje. En die waren allebei op hun beurt ook al het product van een hele reeks huwelijken in de naaste familiekring. Onderstaand prentje (en bijgevoegd artikel uit The Independent) brengt die dwarsverbanden in kaart.


Het gevolg was dat Karel lichamelijk en mentaal enigszins gehandicapt in het leven stond. Het meest opmerkelijk was natuurlijk de spreekwoordelijke Habsburgonderkaak, die je per generatie zag aangroeien. Karel was het eindpunt van die ontwikkeling. Karel kreeg zijn mondje niet meer toe. En zijn tong was zo buitenmaats dat onze vriend nauwelijks te verstaan was en voortdurend kwijlde. Belangrijker in het licht van de geschiedenis was wellicht dat Karel ook onvruchtbaar bleek en met hem deze tak van de Habsburgse familie uitstierf.

Wat hebben we geleerd? Er bestaan blijkbaar goede redenen voor het haast universele incestverbod. Maar dat roept natuurlijk nieuwe vragen op. Hoe wisten onze voorouders dat? Spontaan denk je: die brave borsten hadden geen verstand van de beginselen van genetica en erfelijkheid, dus waar haalden ze eigenlijk dat inzicht? Maar eigenlijk is dat, denken we, een te theoretische kijk op de zaak.

Onze voorouders kweekten planten en dieren, tot nut en vermaak. Daardoor wisten ze in de praktijk hoe genetica werkt, zonder de beginselen ervan te kennen. Je kon, wist iedereen, door exemplaren van een soort te kruisen die een gewenste eigenschap deelden, die eigenschap bij de nakomelingen uitselecteren. Maar op een bepaald moment hield het ook weer op en kreeg je vervelende bij-effecten. Vermoedelijk legden onze voorouders al snel het verband met hoe het er bij mensen aan toeging. Vandaar het incestverbod. Denken wij althans.

De moraal: niet onderschatten, die voorouders.

4 opmerkingen:

KM zei

Nog niet zo lang geleden hebben we inderdaad in Zambia nog een mooi voorbeeld gezien van dit doorbreken van het taboe op incest om het koningschap te legitimeren. Slimmer dan de Habsburgers echter, doden zij meestal het eventueel naslachtelijk product ervan. Voor het echte nageslacht wordt een brede schare jonge deernen van goeden huize ingezet. Dat is waarschijnlijk toch wel leuker dan met je eigen moeder.

Maar of het inzicht in genetica ons is bijgebracht door planten en dieren te kweken.... ik weet het niet. Als ik naar onze eigen beestenboel kijk, zie ik niets dan incest. Zowel bij vegetariƫrs van schapen als bij vleesetende poezen. Volgens onze buurman, sinds mensenheugenis actief in het produceren en versnijden van lekkere vlees, is dat ook logisch: er staat geen familienaam op hun voorhoofd.

Blijkbaar kan het bij dieren dus gemakkelijker dan bij mensen. En waarom ? Juist: de familienaam. De familienaam creƫert zoiets als een stamboom, een lijn waarlangs we als kapitalistische wezens ons hebben en houwen - en dus ook onze genetische rommel - doorgeven.

Maar met doorgeven alleen komt er niets bij. Wil je met rasse schreden kunnen vooruitgaan in het leven dan moet je fusies aangaan, andere bedrijven opkopen. Wij doen dat door een huwelijk aan te gaan met een 'goeie partij'. Doe je dat niet, dan blijf te ter plaatse trappelen en iedereen weet: niet groter worden is zoveel als almaar kleiner groeien. Het taboe rust volgens mij eerder daarop dan op een accidentele incest en de bijhorende kans op een mislukte nakomelingen.

Indien dit zo zou zijn, ik geef toe: een stoute hypothese, dan zou de taboe op het incest wel ongeveer rond dezelfde periode ontstaan moeten zijn: toen mensen planten en dieren voor eigen nut begonnen kweken, aldus moesten investeren in eigendom en dus kapitalisten geworden zijn.

Het kapitalistisch systeem is gebaat met een strenge seksuele moraal, incest verstoort kapitaalaccumulatie en mag dus niet. Dieren leven niet in dergelijk systeem en daar komt incest dus wel voor. Seks en ideologie: daar moeten zeker boeken vol over geschreven zijn, niet ?

pst zei

Je ontwikkelt een zienswijze, KM, die enige verwantschap vertoont met Friedrich Engels' theorie over de oorsprong van het gezin, privaateigendom en de staat. Engels maakt een onderscheid tussen opeenvolgende types familie -en de daarmee gepaard gaande uitbreiding van het incestverbod- en het ontstaan van privaateigendom. Voor wie er meer over wil weten: naar de bibliotheek, "De Oorsprong van het Gezin, het Eigendom en de Staat" halen. Of, voor wie sneller tevreden is, naar wikipedia: zoeken naar "The Origin of the Family, Private Property and the State".

Anoniem zei

Als ik naar ons verleden kijk, dan neem ik de 'Salische Wetten' van de Franken als voorbeeld voor de wetten van de andere Germaanse stammen. Die van de Friezen bv. verschilde slechts op details van die van de Franken (Saksen idem). De wetten voorzagen meestal in geldstraffen voor vergrijpen. Het doden van een Romein kostte 25 Soldi. Het doden van een Frank koste 65 Soldi. Barbaren vonden de Romeinen het. Wel voorzagen de Salische Wetten in de doodstraf voor ernstige gevallen zoals iemand anders zomaar doden of.. ALS EEN ZOON MET ZIJN MOEDER TROUWDE, dan moesten die beiden sterven! Moeders hielden van hun kinderen en dat moest niet te ver gaan, de mannen waren jaloers en moesten de vrouwen kunnen vertrouwen als ze op jacht, of op het oorlogspad waren. Omgekeerd de vader-dochter wet heb ik (nog) niet ontdekt, maar ik denk dat de vrouwen (hoewel lager gepositioneerd) daar wel iets voor hadden. De Franken hier zijn relatief vlug geromaniseerd met Romeinse wetten, maar de Angelen, Saksen, Friezen en Juten in Engeland hebben nog tot in de middeleeuwen volgens de Germaanse wetten geleefd. Het begrip 'Mother Fucker' wordt daar taalkundig nog steeds intensief gebezigd. Dat de Germanen destijds gezonder waren dan de Romeinen of de Egyptenaren, waar incest bij de "seksuele voorlichting" hoorde, is daarmee tevens verklaard, maar het voortplantingsgedrag van de Germanen was dus niet ingegeven door kennis over en voor gezond nageslacht, maar het had wel een gunstige invloed daarop.

Rini zei

Incest blijft een intrigerend onderwerp, omdat onze houding ertegenover automatisch ook iets zegt over onze eigen voortplantingsdriften. Er zijn primitieve 2-slachtige levensvormen die alleen in nood zichzelf bevruchten en anders altijd genen uitwisselen met een andere 2-slachtige partner waarmee ze beiden voor hun nageslacht de genetische diversiteit zo groot mogelijk houden en zo het geslacht voor uitsterven te behoeden. Van 2 rashonden liet een loopse teefje zich niet dekken door de reu, die genetisch kennelijk te dicht bij haar stond, want de eerste de beste straathond mocht meteen. Ook vrouwen, die tijdens een keuze test de hen seksueel meest opwindende mannen selecteren op basis van de zweetgeur van het aanwezige mannelijk ondergoed, maakten daarbij tevens genetisch de beste matchkeuze! Cleopatra moest trouwen met haar jongere broertje, om het familiebezit bijeen te houden en nu kan dat best een ettertje zijn geweest hoor en dat ze hem daarom later heeft vermoord, maar aan de andere kant... Marcus Antonius mocht later wel meteen.