zaterdag 23 mei 2009

De oude Europese hoffelijkheid


Theodor Adorno was een Duits marxistisch filosoof die in de jaren dertig voor Hitler moest vluchten, naar de Verenigde Staten uitweek en daar aan Amerikaanse universiteiten verbleef. Na de oorlog kwam Adorno terug en doceerde aan de universiteit van Frankfurt.

Toen daar, in de jaren 1960, de studentenrevolte losbarstte was Adorno niet mee. Het radicaliserende jonge volkje, dat begrip had verwacht van de oude marxistische filosoof, maakte hem daarom tot mikpunt van hun acties. Rüdiger Safranski, auteur van een hele reeks filosofenbiografieën, vertelt over een merkwaardig incident waarbij hij aanwezig was (De Volkskrant, 22.05.09):

"Dat was in Berlijn waar Adorno een voordracht hield in het auditorium van de Freie Universität. Over Iphigeneia van Goethe. Stel je voor, het was in de hoogtijdagen van de studentenbeweging. Benno Ohnesorg was doodgeschoten door een agent, we wilden graag horen wat Adorno te zeggen had, maar Iphigeneia was niet het onderwerp waarnaar wij reikhalzend uitkeken. Tja, typisch Adorno: de kunst als toevluchtsoord, nietwaar? De Kommune 1, zoals een van die groepen heette, had een happening voorbereid; midden in zijn toespraak zou een studente Adorno, die door zijn vrienden Teddy werd genoemd, een levensgrote teddybeer aanbieden. Tegelijkertijd zouden er balonnen worden opgelaten. Enfin, die studente springt met een teddybeer het podium op. Op dat moment staat op de eerste rij een student op die Adorno te hulp wil schieten. Maar Adorno, die niet helemaal volgde wat er gaande was, zag alleen dat een studente werd lastig gevallen door een jongeman. En als echte gentleman verdedigt hij dan de studente die hem wil beledigen tegen de student die hem in bescherming wil nemen. De oude Europese hoffelijkheid..."

De oude Europese hoffelijkheid.

(Het prentje: Adorno, zelfportret. In 1969 staakte Adorno zijn colleges aan de universiteit nadat hij, tijdens een les, belaagd werd door met ontblote borst protesterende studentes. Later dat jaar overleed de filosoof op vakantie in Zwitserland. Aan een hartaanval, nadat hij tegen het advies van zijn arts, geprobeerd had een 3000 meter hoge berg te beklimmen.)

Geen opmerkingen: