Sergeï Eisenstein is vooral bekend als cineast. In vroegere tijden, toen mensen nog bijzonder onder de indruk waren van de romantiek van de revolutionaire Sovjetcinema, vormde Pantserschip Potemkin één van de klassiekers die elke weldenkende filmliefhebber had gezien.
(Strikt genomen volstond het als je de de klassieke kinderwagenscène -filmpje- kon navertellen.)
In 1928 liet Stalin Eisenstein naar Europa vertrekken om daar propaganda te maken voor de Sovjet-Unie en om de nieuwste filmtechnieken te bestuderen. Wat als een kort tripje was bedoeld, groeide echter uit tot een halve emigratie. Zeker toen in 1930 de Paramount Studios Eisenstein naar Hollywood lieten overkomen. Of hij voor hen geen mooie film wou draaien.
Maar dat bleek niet zo goed te lukken. Eisenstein werkte opmerkelijk traag en dacht niet in commerciële termen. Twee aanbevelenswaardige eigenschappen, maar waar in Hollywood niet zo gek veel vraag naar was. Via het echtpaar Sinclair -Upton Sinclair was een in die dagen in de VS en de USSR gevierd socialistisch schrijver- werd een nieuw filmproject bedongen, deze keer in Mexico.
Mexico was toen een beetje wat Cuba in de jaren 1960 was: een exotisch tweede verblijf voor linkse mensen. Het Mexicaanse regime, erfgenaam van de revolutie van 1910, stond geweldig sympathiek tegenover linkse intellectuelen en kunstenaars. En die intellectuelen en kunstenaars vonden Mexico op hun beurt geweldig. Vooral de Mexicaanse attitude tegenover leven en dood, die een wonderlijke mix van aardsheid en mystiek opleverde, sprak tot de verbeelding. Dat in combinatie met het schitterende weer en de lage levenskost, natuurlijk.
Van Eisensteins Mexicaanse filmproject is niet zoveel gekomen. Eisenstein schoot kilometers film, maar een verhaal zat er niet in. En toen kwam vanuit de Sovjet-Unie bericht van Stalin dat het welletjes was geweest: terugkeren of als deserteur worden gebrandmerkt. Terug, dan maar.
Maar dat was minder eenvoudig dan gedacht. De Amerikaanse douane vond Vuile Tekeningen in Eisensteins bagage. Prentjes waarin Gelachen werd met Jezus en waarop Naakte Dames stonden. Aan dat soort Vuiligheid hadden ze in de VS geen behoefte. No way, Sergeï. Meer dan een maand kampeerde Eisenstein aan de grensovergang. Pas dan kreeg hij een transitvisum om via New York naar de Sovjet-Unie af te reizen.
Die Vuile Tekeningen -vandaag bekend staande als zijnde The Mexican Drawings- kan je nu zien in Extra City - Centrum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen. Zeker de moeite waard. Fijne illustraties bij het verhaal van Macbeth (zie prentje onderaan), bij dat van Salomé, bij Jezus aan het Kruis. In een stijl die bij momenten zowel aan Willy Vandersteen, pre-Columbiaanse kunst als Jean Cocteau doet denken. En je krijgt er ook de kans om te zien wat er van Eisensteins Mexicaanse film, Que Viva Mexico (zie prentje bovenaan) is bewaard gebleven.
En je komt ook eens in Antwerpen-Noord. Ook een belevenis. (Bij warm weer: hou tevens halt bij het helemaal gerestaureerde art déco zwembad in de Veldstraat. Hier probeerde men kleine pst. -dik tegen zijn goesting, waar toen overigens volstrekt geen rekening mee werd gehouden- de beginselen van de zwemsport bij te brengen.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten