Vandaag 13 oktober herdenken we dat precies honderd jaar geleden Francisco Ferrer werd geëxecuteerd. Ferrer was een Spaans-Catalaans vrijdenker, anarchist en onderwijsvernieuwer.
Ferrer had niets te maken met de revolverhelden en de bommengooiers van de propaganda van de daad, met diegenen die door aanslagen te plegen hoopten de komst van de revolutie te bespoedigen. Ferrer stond veeleer in de praktisch-anarchistische traditie, die probeerde door de kracht van sprekende voorbeelden aan te tonen dat een ander en beter leven mogelijk was.
Daarom bedacht Ferrer het concept van een school waarin het kind en niet de leerstof centraal stond. De bedoeling was om vooral de arbeiderskinderen voor het nieuwe onderwijs te winnen, maar omdat er inschrijvingsgeld moest worden betaald werd Ferrers Nieuwe School vooral door kindjes van de progressieve middenklasse bezocht.
In juli 1909 vond in Barcelona een opstand plaats die de geschiedenis inging als de Tragische Week. Onder aanvoering van de anarchisten verzetten reservisten zich tegen het feit dat ze naar Marokko, waar de Rif-oorlog was losgebarsten, werden uitgezonden. Gedurende een week namen de anarchisten de stad over, waarna de opstand werd neergeslagen.
In het verlengde van de Tragische Week werd een aantal prominente vrijheidsgezinden, waaronder Ferrer, opgepakt. Zonder vorm van proces werd Ferrer, die met de hele zaak niets had te maken, door een militaire rechtbank ter dood veroordeeld. Op 13 oktober 1909 werd hij, ondanks groot internationaal protest, terechtgesteld.
De ideeën van Ferrer leefden verder en lagen aan de basis van de Modern School-beweging in de VS, die via een omweg bepalend was voor ons hedendaagse onderwijssysteem.
In 1909 werden overal in de wereld solidariteitsacties gevoerd voor Ferrer. Na zijn terechtstelling kregen, daar waar socialisten in de gemeentebesturen zaten, straten en pleinen zijn naam. Vaak noemden socialistische vakbonden hun arbeidershogescholen, waar de toekomstige kaders werden geschoold, naar de vermoorde vrijdenker.
Arbeidershogescholen: daar weet ook geen hond meer van dat die hebben bestaan.
Het prentje: Flavio Costantini, Barcelona, 13 oktober 1909. Meer prentjes van deze anarchistische illustrator: hier.
3 opmerkingen:
Inderdaad een inspiratie voor ons allen, want zelfs vrijdenkers en goddelozen hebben hun iconen nodig.
En zowat een eeuw later staan arbeiderskinderen tegelijk verder, maar ook verder af van een school waarin mensen (hetzij kind, hetzij de leraar) centraal staan. misschien vanavond toch een fles cava kraken, kwestie van de herdenking van enig ceremonieel te voorzien. Salud!
merci, had die opfrisser net nodig. Wil wel je data even corrigeren misschien?
Ha! Steph, je hebt het over de in de tekst beschreven Barcelonese opstand van 2009. Ach, wat maakt honderd jaar in het licht van de eeuwigheid...
Wel leuk dat we nauwlettende lezers hebben.
Bij deze passen we het jaartal aan.
Een reactie posten