donderdag 13 november 2008

De visconservenfabriek


Interessant stuk in de krant vandaag. En als je de derde wereld nu eens liet meebetalen aan de ontwikkelingshulp? Is net het feit dat ontwikkelingsprojecten de betrokkenen niets kosten, niet één van de redenen waarom het zo vaak niets met die projecten wordt?

De Nederlandse ontwikkelingsdeskundige Gerbert van der Aa zag nogal wat goedbedoelde projecten spaaklopen, eenvoudigweg omdat ze door de betrokkenen als gratis worden ervaren. Stel: er komt zo'n man uit het noorden met een zak geld die zegt, zal ik hier even een fabriek opzetten waardoor jij de vissen die je vangt kunt inblikken en verkopen? Natuurlijk zeg je ja. Het kost je niets en als het iets wordt, passeer je nog eens langs de kassa. Tel uit je winst.

Maar stel dat ze je vroegen: als je zelf geld had, zou je dat investeren in zo'n visconservenfabriek? Dat verandert de zaak. Dan denk je na: is daar wel vraag naar? Hebben we daar de geschikte mensen en materialen voor? Hoe geraken die visblikken in de winkel? Ben ik zeker van voortdurende en verse aanvoer? Misschien zeg je dan wel: neen, dank u, toch maar niet.

Waarom mislukken ontwikkelingsprojecten? Ondermeer ook omdat het een beetje is als winkeltje spelen met monopolygeld. Lukt het niet: niets verloren. De donor geeft een smak geld. Ook al geloof je niet in het project, je zou wel gek zijn om niet mee te doen. Pech voor de donor als het niets wordt, maar het zijn zijn centen.

Van der Aa's idee is schitterend en is ook hier van toepassing. Stel: een minister komt langs met een pot geld en zegt tegen de mensen van een als achtergesteld of uitgeblust omschreven regio: wil je dat geld om hier een gemeenschapscentrum of een streekmuseum op te zetten? Dan zouden die mensen wel gek zijn om te zeggen: neen, dank u.

Maar als je die mensen voorstelt: steek je ook een deel van je eigen geld in dat project? En dan bedoelen we niet geld dat je elders via één of andere subsidiepot kan krijgen, maar echt geld, uit je eigen budget, dan zou je wel eens wat anders kunnen horen. Zo'n centrum of museum, leuk hoor, maar daar komt geen kat op af, dan houden we ons geld liever.

Dan zou je naderhand nogal wat ontgoocheling en cynisme kunnen vermijden. En als die mensen er wel geld voor veil hebben, dan weet je bij voorbaat dat het wel goed zit met je project. Nog beter.

Gratis is geen goed idee.

Geen opmerkingen: