Populisme is niet zozeer een ideologie dan wel een stijl van politiek bedrijven. Populisten beweren dat de fundamentele scheidslijn in de samenleving die is tussen het volk en de elite. Het volk is de bron van alle wijsheid. De elite is vervreemd en denkt alleen aan haar eigen voorrechten en pleziertjes.
En de populist? Die zit er ergens tussenin. Enerzijds beweert hij, beter dan de anderen, aan te voelen wat onder het volk leeft. Anderzijds werpt hij zich op als de potentiële leider. Uiteraard niet tot meerdere glorie van hemzelf, maar om de mensen, het volk, te dienen. Daarom wordt hij, vertelt hij, op alle mogelijke manieren tegengewerkt door de gevestigde machten. Maar hij weet wat de mensen willen en put daar kracht uit.
Zo is het ook met de Man van Achthonderdduizend Voorkeurstemmen. Dit weekend lees je in De Standaard bijvoorbeeld: "Sinds ik de verkiezingen gewonnen heb, ben ik vijand nummer één, of minstens tegenstrever nummer één. Ik ben geliefder bij de mensen dan in de Brusselse politieke kringen, en ik schaam me daar niet voor".
Populisten leven van argwaan en achterdocht. Overal zien ze corruptie en bedreiging. De hele gevestigde wereld is tegen hen. De pers natuurlijk ook. Gemanipuleerd door de elite. De populist weet dat gewoon. Zelf leest hij immers geen kranten of kijkt hij geen TV. Want die belazeren toch alleen maar de boel.
Zo is het, weerom, met de Man van Achthonderdduizend Voorkeurstemmen. Zelf kijkt hij geen TV, lezen we in De Standaard. Maar in de Gazet Van Antwerpen laat hij verstaan dat de RTBF net is als Radio Mille Collines, de haatzender die de Rwandezen aanzette tot genocide.
Eigenlijk hebben we ook wel medelijden met de Man van Achthonderdduizend Voorkeurstemmen. Niemand verdient het om zo’n zware last te moeten torsen. De hoop van al die mensen moeten realiseren, al die verwachtingen moeten inlossen. Dat kan alleen maar slecht aflopen. Macht is niet goed voor mensen. Noch voor diegenen die de uitoefening ervan ondergaan, noch voor de machthebbers. Noch knechten, noch meesters, luidt daarom ons devies.
En dat brengt ons bij belangrijker zaken: vandaag is het Kropotkindag. We herdenken dat 165 jaar geleden Peter Kropotkin werd geboren. De grote anarchistische denker schreef minstens twee boeken die elk weldenkend mens moet lezen. Ten eerste zijn autobiografie, Memoires van een Revolutionair. Eén van de beste boeken over tsaristisch Rusland. En spannend ook: lees hoe Kropotkin uit de gevangenis ontsnapt. Ten tweede, Mutual Aid, een alternatieve lezing van de evolutieleer.
Kropotkin was wetenschapper, geograaf om precies te zijn. Op expeditie in Siberië viel hem op wat vandaag elke kijker van National Geographic weet: samenwerking loont, ook in de natuur. Dat was niet hoe destijds de sociaal-darwinisten de evolutieleer interpreteerden: die zagen overal het bewijs van het recht van de sterkste. Kropotkin beschreef hoe diersoorten -en mensen- overleven door samen te werken. Evolutie selecteert wie zich het best weet aan te passen aan de omgeving. En vaak is samenwerken, tussen en binnen soorten, de beste vorm van aanpassing. Een boek waar je een stuk hoopvoller van wordt.
Je kan zowel de Memoires als Mutual Aid gratis van het net halen. Zeg het voort.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten