Apache Junction

Sterke voorspelling van de trendwatchers: ‘Mogelijk debat over Zwarte Piet in 2014’. Ook Jimmy Hendrix was in veel dingen zijn tijd vooruit: op het prentje poseert hij bijvoorbeeld als zwarte kerstman.

(Overigens fel overroepen die Noordpool, liet de kerstman zich laatst in een interview ontvallen: Kid: What's the North Pole like? / Santa: It's like a suburb. / Kid: Which suburb? / Santa: Apache Junction. What the fuck do you care? Now get off my lap.

Apache Junction, laat wikipedia weten, "is een plaats in de Amerikaanse staat Arizona, en valt bestuurlijk gezien onder Maricopa County en Pinal County". 

Jimmy Hendrix had dan weer Cherokee-voorvaderen en -moederen. De Cherokee behoorden met de Chickasaw, Choctaw, Creek en Seminole tot de zogeheten Five Civilized Tribes. Geen vrienden van de Apaches, dus.)

Zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Misschien toch maar gewoon een plaatje? Jimmy Hendrix, Hey Joe, op Monterey, 1967 (filmpje).

Er was de man

Er was de man die 's morgens de krant opensloeg en zichzelf tegenkwam. Of toch bijna. In die krant vertelde de beroemde schrijver over de wilde jaren en over hoe ze toen van niets iets maakten. Net als Jezus, grapte de schrijver, gaven we een heel gezelschap te eten met twee vissen en wat hompen brood. Doorgespoeld met flink veel bier, natuurlijk. Véél bier. Ja, de schrijver had geleefd, dat was wel duidelijk.

Er was de man die vroeger de kamer met de schrijver had gedeeld. En ze hadden geleefd en van niets iets gemaakt. Van die broden en die vissen, bijvoorbeeld. Toch wel prettig om na al die jaren de schrijver te horen over die tijd toen ze samen woonden en samen dingen deden. Die Jezus-vergelijking was destijds zelfs zijn grap geweest. Waarom spreek je eens niet met hem af, vroeg de vrouw van de man. Vindt hij vast leuk, oude vrienden terug zien. Doe ik, besloot de man.

Er was de schrijver. O jee, dacht die. Een oude vriend. Wat wil die van mij? Let maar op, zei de vrouw van de schrijver. Die wil geld. Jij bent vermoedelijk het hoogtepunt in het miezerige leven van die man. Nodig hem uit, op restaurant. Dan komt zo'n man nog eens ergens. Maar maak wel duidelijk dat het daar bij blijft: voor je het weet staat hij hier elke dag, met zijn hand omhoog.

Er waren de man en de schrijver. Ze zagen elkaar weer. De man vertelde van vroeger. Dat zal de schrijver wel leuk vinden, dacht hij. De schrijver zweeg: die man leeft nog in het verleden. Ik ben zijn hoogtepunt. Zielig. Dit moeten we vooral niet te vaak doen. Het gesprek stokte. Neen, voor je lol moet je dit niet doen, dacht ook de man. Een keer en niet weer.

Er was de Perzische meneer. Die zat wel vaker in het restaurant. De Perzische meneer was nu twaalf jaar in het land en een toonbeeld van integratie. De Perzische meneer sprak nooit met andere Perzen en droomde -in het Nederlands- van de dienster. Hé, dacht de Perzische meneer. Daar zit de beroemde schrijver, met vermoedelijk een andere beroemde schrijver. Ik ga ze groeten en vertel ze wat een fijne taal het Nederlands is vergeleken met het Perzisch.

Er was de dienster. Toen ze het tafeltje van de schrijver en de man afruimde, sprak de Perzische meneer haar aan. Of ze wel wist dat de beroemde schrijver daar had gezeten, samen met een collega. Ja, schrijvers zijn gevoelige mensen. Die komen vaak inspiratie op doen op café of, in dit geval, op restaurant. Hé, dacht de dienster. Toch wel typisch oosters van die Perzische meneer: die denkt meteen aan inspiratie en gevoeligheid en dat soort dingen. Ja, dat Oosten dat is toch wel heel bijzonder.

Er waren de man, de schrijver, de Perzische meneer en de dienster.

Het prentje: Georges Braque (1882-1963), Les poissons noires, 1942.

Trage zondag

Eén van de fijnere momenten in de popgeschiedenis: die korte periode toen het geen mod meer was en nog niet helemaal psychedelisch. Zo de tweede helft van 1967 en een stuk van 1968, vermoedelijk. Toen maakten ze plaatjes als "Lazy Sunday". Ogenschijnlijk nog klassiek top-dertig materiaal, maar behoorlijk kierewiet. Vrij snel werd het terug serieus. Dan moest het allemaal weer netjes in een vakje passen. Ofwel commercieel, ofwel progressieve muziek. Werelden van verschil.

Dus: The Small Faces met Lazy Sunday. Twee keer zelfs: (filmpje) en (filmpje).

Batkerst

Batman hoopte op een probleemloze eindejaarsperiode. Het nieuws dat The Joker deze keer voor de jaarwisseling zonniger oorden had opgezocht, gaf daar ook reden toe. Het heeft echter niet mogen zijn. Dacht Robin gisteren dat de ster bovenaan de kerstboom toch niet helemaal goed zat en wou hij dat meteen eventjes corrigeren. "Misschien niet helemaal verstandig, young master", adviseerde Alfred, de trouwe Batbutler, nog. Maar als Robin het in zijn hoofd heeft, dan heeft hij het nergens anders. Robin dus de ladder op. Het gevolg laat zich raden: ladder omgevallen, kerstboom omgekieperd, Robin naar de spoed. Dat wordt dus oudejaar vieren aan Robin's ziekbed. Sneu.

Huldufólk

Interessant stuk in The Atlantic over de IJslanders die geloven in het bestaan van elven en trollen, ter plaatse Huldufólk of "verborgen volk" genoemd (hier). Blijkbaar vormt dat geloof in elven en trollen de kracht waaruit de IJslanders een groot milieubewustzijn putten. Moeten we, als we de wereld in stand willen houden, dan ook maar best in het verborgen volkje beginnen geloven? We vroegen het aan Reimonda Grijspeerdt (prentje), verpleegster in ruste.

Reimonda, geloven in elven en trollen om de wereld te redden, een goed idee? 
Het is sympathiek, maar toch twee tegenwerpingen. 
Laat horen.
Hoe doe je dat: bewust beginnen geloven in iets waar je eigenlijk niet in gelooft. Je kunt betreuren dat je niet gelooft en je kunt heel erg wensen dat je gelooft, maar tegen je verstandelijke vermogens in bewust besluiten in iets te geloven: niet makkelijk. Ik zie het dus niet op grote schaal gebeuren.
En je had nog een tweede tegenwerping?
En waarom zou het geloof in elven en trollen alleen maar fijne dingen tot gevolg hebben? Stel dat de ene of de andere beweert dat de elven en trollen hem influisterden dat, ik zeg maar wat, alle allochtonen het land uit moeten of dat vrouwen ondergeschikt zijn aan mannen.
Ojee, niet goed. Dan maar zonder het verborgen volkje?
Mensen bedienen zich nu een paar eeuwen, met vallen en opstaan, van de wetenschappelijke methode. Mensen hebben ook veel andere dingen geprobeerd: traditie, geloof, ideologie. Als je ze met elkaar vergelijkt, dan toch liever wetenschap. Mag ik eindigen met een citaat? 
Doe gerust. 
Het komt van de Franse Verlichtingsdenker Destutt de Tracy. Die beschreef in 1802 de wetenschappelijke methode als volgt: “la méthode consiste à observer les faits avec le plus grand scrupule, à n’en tirer des conséquences qu’avec pleine assurance, à ne jamais donner à des simples suppositions la consistence des faits, à n’entreprendre de lier entre elles les vérités que quand elles s’enchaînent tout naturellement et sans lacune, à avouer franchement ce qu’on ne sait pas, et à préférer constamment l’ignorance absolue à toute assertion qui n’est que vraisemblable”. 
Wijze woorden, Reimonda.
Dacht ik ook.

Zonder baasjes

Toch wel enigszins ontluisterend nieuws over de zogeheten beste vriend van de mens. Wetenschappers ontdekten dat honden weliswaar plaatjes met daarop het gezicht van hun baasje herkennen, maar de voorkeur geven aan plaatjes van andere honden boven die van de hogergenoemde baasjes (meer hier).

Het is een goed bewaard geheim, maar 's nachts dromen honden van een ander leven. Zonder baasjes. Op eigen benen. De hele dag buiten rondhangen, met andere honden. Zonder halsband, zonder pootjes geven of bedelen voor een hapje. Gewoon jagen, wilde beesten vangen. Maar als honden 's morgens wakker worden en het regent buiten en de baas schept een smakelijk bordje smurrie voor ze uit, denken veel honden: ach, vast werk, ook wel makkelijk en later kan ik altijd nog voor mezelf beginnen.

En dat is op een bepaalde manier niet zo verschillend van de baas. Die zag 's nachts de dingen ook anders, maar wurmt nu toch maar weer de cornflakes naar binnen en neemt zich voor straks, na het pendelen, vriendelijk te zijn tegen zijn baas. Ach, vast werk, ook wel makkelijk en later kan ik altijd nog voor mezelf beginnen.

Het prentje: Jean Louis Gérôme (1824-1904), Boy, z.j.

Darwinballen

Gezelliger dan dat wordt het niet deze kerst: fijn de Darwinballen in de boom hangen. Waarom zouden alleen de gelovigen dezer dagen plezier mogen hebben?

Om de meer orthodoxe Darwinianen gerust te stellen: vermoedelijk is er wel één of ander evolutionair voordeel te bedenken bij het tooien van een dennenboom met kerstballen. En indien dat niet het geval is: het kan, vanuit datzelfde evolutionair oogpunt, vermoedelijk ook geen kwaad.

(Wie voor volgende kerst zelf zijn of haar Darwinballen wil bestellen: hier).

Leonardo's lijstje

De geoefende kerstshopper gaat de deur niet uit zonder boodschappenlijstje. De meeste lijstjes worden overigens na het verlaten van supermarkten en shoppingcentra achtergelaten in en rondom de winkelkarretjes. Geweldig interessant studiemateriaal. Er zijn, zo leert systematische observatie, wat de boodschappenlijstjes betreft twee scholen; de Apollinische en de Dionysische. Apollinisten gaan voor rustig, overdacht en beheerst: een boodschappenlijstje leest als een krijgsplan. Dionysisten zijn begeesterd, bevlogen en gepassioneerd: hun lijstjes zijn kunst, de meest persoonlijke expressie van de meest persoonlijke emotie. Leonardo da Vinci's boodschappenlijstje (prentje) biedt stof voor discussie. Enerzijds netjes en overzichtelijk geordend (het linkerrijtje), anderzijds toch ook heel persoonlijk (het rechterrijtje).

(De tweedeling apollinisch/dionysisch is overigens niet helemaal willekeurig. Het boodschappenlijstje, zo leert de wetenschap, dateert zoals wel meer dingen uit de klassieke oudheid. Zo maakten onze Romeinse vrienden gebruik van houten tabletten, met daarop een laagje was. Dat was meteen ook recycleerbaar en dus duurzaam. Kwam je terug van de winkel, deed je een nieuw laagje was op je tablet en was je klaar voor een volgende aankoop.)

Saloua Choucair

In allerlei uithoeken van de wereld lopen er vermoedelijk fantastische schrijvers rond waarvan je nooit een boek zult kunnen lezen omdat ze nooit worden vertaald. Overal ter wereld wordt er ook geschilderd. En dan valt minstens dat taalnadeel weg.

Het prentje: Uit Libanon, van de hand van de schilderes en beeldhouwster Saloua Raouda Choucair, Les Peintres Célèbres (1948-49). Dit jaar kreeg de nu zevenennegentigjarige kunstenares een overzichtstentoonstelling in Tate Modern. Jammer genoeg gemist.

De genomineerden

Aagje Kerkhofs, studente Toegepaste Cultuurstudies aan de Provinciale Hogeschool Harelbeke en stagiaire op de redactie, controleert de genomineerde boeken op ongedierte. Vuile boeken worden, het dient gezegd, onverbiddelijk van de lijst gezwierd. Wie weet wat je via die op het internet bestelde exemplaren allemaal binnenhaalt. Na strenge controle, waarbij zoals Aagje demonstreert de modernste technieken worden gebruikt, haalden dit jaar* deze kandidaten de eindronde:

Giorgio Bassani, De Tuin van de Finzi-Contini's. Een klassieker uit 1962. Italië 1938, een joods-Italiaanse familie, tennis, Engelse boeken en zomerliefde. Achter de hoge tuinmuren, weg van de wereld. Even toch.

Thomas Berger, Little Big Man. Uit 1964, we komen al iets dichter bij huis. De honderd-en-elfjarige  Jack Crabb vertelt de ware geschiedenis van het Wilde Westen. Of toch bijna.

Phillip Bounds, Orwell and Marxism. The Political and Cultural Thinking of George Orwell. Kan je nog iets toevoegen aan een klein metertje Orwell-biografieën? Toch wel: Bounds verdiept zich in de door Orwell gelezen klein-linkse literatuur en positioneert Orwell in de concrete debatten van die jaren.

Bill Bryson, One Summer - America 1927. Een willekeurig land, een willekeurig jaar, een willekeurig seizoen en wat er allemaal gebeurde. Zo eenvoudig kan geschiedschrijving zijn. Niets is op zich saai of onbenullig. Het hangt er van af hoe je het brengt.

Adrian Carton de Wiart, Happy Odyssey. Onze favoriete held: in beide Wereldoorlogen wel een stuk of wat organen en ledematen kwijtgeraakt, maar zich desalniettemin geweldig amuserend. Maar nog leuker, lezen we, waren de jaren van het interbellum, jagend in de Poolse moerassen. Zo maken ze ze niet meer.

David Esterly, The Lost Carving. A Journey to the Heart of Making. Over de liefde voor het handwerk. Esterly vertelt over het jaar waarin hij de door brand geteisterde houtsnijwerken van Gibbons restaureerde.

Nicolaj Gogol, Hoe Ivan Ivanovitsj ruzie kreeg met Ivan Nikiforovitsj. In de nieuwe vertaling van Aai Prins, de aanloop naar de Verzamelde Verhalen. (De lectuur daarvan staat voor volgend jaar geprogrammeerd.)

Arthur Hopcraft, The Football Man. People & Passions in Soccer. Klassiek voetbalboek uit 1968, dit jaar heruitgegeven. De voorloper van de meer literaire en sociologisch geïnspireerde sportcommentaar uit het volgende decennium.

Patrick Leigh-Fermor, The Broken Road: From the Iron Gates to Mount Athos. Het langverwachte slotdeel van de legendarische reisdagboeken. In de jaren 1930, te voet door Midden-Europa. Een wereld die op het punt stond te verdwijnen; een wereld waar het leven alleszins meer kleur en smaak leek te hebben.

Duncan Pryde, Nunaga: Ten Years Among the Eskimo's. Vooral fijne literatuur in de wintermaanden: wetend dat het altijd nog kouder kan zijn. Wel best goed vertoeven, zo bij de Eskimo's. Verbazend breeddenkende mensen.

Tom Reiss, The Black Count. Glory, Revolution, Betrayal and The Real Count of Monte Christo. Het verhaal over de vader van Alexandre Dumas, over de zwarte generaal van Napoleon en over hoe de kleine keizer de revolutionaire idealen én zijn generaal de rug toe keerde.

Margaret Salinger, Dream Catcher. Reflections on Reclusion. Dochter Salinger over vader Salinger. Dochter schrijft ongemeen goed. Bij momenten hard, maar vader Salinger maakte er soms dan ook een potje van.

Doug Saunders, Arrival City: How the Largest Migration in History is Reshaping Our World. Migratie is geen verhaal van zielenpoten en kneusjes, van achterstelling en miserie. Migratie gaat over materiële lotsverbetering, over sterke mensen die vooruit willen en vooruit gaan.

Jonathan Sperber, Marx. A Nineteenth-Century Life. Eén van de betere Marx-biografieën. Marx als negentiende-eeuwer, voortdurend achterom kijkend naar de Franse Revolutie en van daaruit de wereld interpreterend.

Sylvain Tesson, Zes maanden in de Siberische wouden. Buiten beren, binnen boeken. Het leven teruggebracht tot wat zo ongeveer de essentie is.


*. "Dit jaar" loopt van 22 december 2012 tot en met 21 december 2013. "Dit jaar" omvat in totaal 141 boeken. Dat is het kleinste aantal sinds het begin van de registratie. Het excuus dat er dit jaar wel een aantal heel dikke tussen zaten, is belachelijk. Er dient gewoon ernstig te worden bezonnen over de prioriteiten in het leven. Internet: buiten!

In het honderd

Oef, het worden rustige eindejaarsdagen voor de brave burgers van Gotham City en daardoor meteen ook voor Batman. The Joker is er voor de feestdagen even tussen uit: een all-in surfvakantie in zonniger oorden. Benieuwd of The Joker er ook op vakantie in de kortste keren voor zorgt dat alles in de spreekwoordelijke honderd loopt.

Wat meteen de vraag oproept: wie of wat is die spreekwoordelijke honderd waar het dus beter niet in loopt? Dat zochten we op. Het gebruik van het telwoord "honderd" in gezegdes en uitdrukkingen duidde vroeger gewoon aan: erg veel, ontelbaar. Vervolgens kreeg het de afgeleide betekenis van: in het wilde weg, lukraak. En nog later werd die honderd synoniem voor chaos, ordeloosheid.

En chaos en ordeloosheid: dat is inderdaad helemaal des Jokers.

Levine's rumba

De vriendelijke mensen van de Idelsohn Society for Musical Preservation verzamelen Amerikaans-joodse muziek en stellen die beschikbaar voor de nieuwe generaties. Af en toe brengen ze een plaatje uit, waarop ze muziekjes bundelen die op één of andere manier bij elkaar horen. Heel leuk is bijvoorbeeld de compilatie Black Sabbath, waarop ze zwarte joodse soulzangers verzamelden.

En nu is er weer een nieuwe en fijne compilatie: It's A Scream How Levine Does The Rumba. Allerlei muziekjes binnen het Latin-idioom die één of andere joodse connotatie hebben. Hier kan je alvast wat nummers beluisteren. Vergeet zeker het door Ruth Wallis uitgevoerde titelnummer niet:

Arbeidsvraagstuk

Tussen de bedrijven door was dr. Johnson niet te beroerd om ook zijn licht te laten schijnen op het arbeidsvraagstuk:

“There is no kind of idleness, by which we are so easily seduced, as that which dignifies itself by the appearance of business and by making the loiterer imagine that he has something to do which must not be neglected, keeps him in perpetual agitation and hurries him rapidly from place to place . . . To do nothing, every man is ashamed and to do much, almost every man is unwilling or afraid. Innumerable expedients have therefore been invented to produce motion without labour, and employment without solicitude.”

Uit: Dr. Samuel Johnson, 'Essay No. 48', The Idler, 17 maart 1759.

Het prentje: een minder gekend portret, uit 1769, van de hand van Joshua Reynolds (1723-1792). Johnson zonder pruik.

James Finlayson

Eén van de absolute sterkhouders van de stomme film: James Finlayson. Uitermate geschikt om slachtoffer te worden van de fratsen van, bijvoorbeeld, Laurel en Hardy. Eén van de oorspronkelijke Keystone Cops ook, wiens belangrijkste bijdrage tot de filmgeschiedenis er uit bestond, een fijn excuus te bieden om de gevestigde machten belachelijk te maken.

Enigszins verrassende feiten? Eén, Finlayson was Schot en sprak in het dagelijkse leven met een zwaar accent uit die streken - wat je uiteraard niet kan weten op basis van de stomme films. Twee, Finlayson had helemaal geen snor. Het wereldberoemde exemplaar dat je onder meer op bovenstaand prentje ziet, was vals.

Er zijn niet zoveel zekerheden in het leven, hoewel deze vaststelling op zich eigenlijk goed op weg is er één te worden.

Tutwiler Street

In het speciale aan de muziek gewijde nummer van The Oxford American -het literaire tijdschrift van en over the American South- schrijft Roseanne Cash, één van de dochters uit het eerste huwelijk van Johnny Cash, over haar vader (prentje). Mooi verhaal (hier). Een klein stukje:

I have only one memory of living on Tutwiler Street. There was a candy store at the end of our block, and I remember walking hand-in-hand with my dad to the little shop on the corner and being allowed to choose any candy I wanted. My cousin Jackie Cash, daughter of my Uncle Roy, has a more potent memory. She was eight years old, visiting us in the duplex when I was a baby, and sitting next to my dad on the sofa while he played guitar and fooled around with lyrics. She recalls him yelling to my mother in the kitchen, “Honey, listen to this,” and he sang,“But that train keeps a’rollin’/ on down to San Antone.” Alas, I don’t remember that at all.

En wat Jackie zich herinnert is natuurlijk het ontstaan van Folsom Prison Blues (filmpje).

Reizigers

Bericht aan de reizigers

Bestijg de trein nooit zonder uw valies met dromen,

dan vindt ge in elke stad behoorlijk onderkomen.

Zit rustig en geduldig naast het open raam:

gij zijt een reiziger en niemand kent uw naam.

Zoek in 't verleden weer uw frisse kinderogen,

kijk nonchalant en scherp, droomrig en opgetogen

.Al wat ge groeien ziet op 't zwarte voorjaarsland,

wees overtuigd: het werd alleen voor u geplant.

Laat handelsreizigers over de filmcensuur 

hun woordje zeggen: God glimlacht en kiest zijn uur.

Groet minzaam de stationschefs achter hun groen hekken,

want zonder hun signaal zou nooit één trein vertrekken.

En als de trein niet voort wil, zeer ten detrimente

van uwe lust en hoop en zuurbetaalde centen,

Blijf kalm en open uw valies;  put uit zijn voorraad

en ge ondervindt dat nooit een enkel uur te loor gaat.

En arriveert de trein in een vreemdsoortig oord,

waarvan ge in uw bestaan de naam nooit hebt gehoord,

Dan is het doel bereikt, dan leert gij eerst wat reizen

betekent voor de dolaards en de ware wijzen...

Wees vooral niet verbaasd dat, langs gewone bomen,

een doodgewone trein u voert naar 't hart van Rome.

Jan Van Nijlen (1884-1965), 'Bericht aan de reizigers', Uit: Geheimschrift, 1934.

Het prentje: het manuscript van bovenstaand gedicht.

Klein-Brittannië

Binnenkort beslissen de Schotten of ze tot Groot-Brittannië willen blijven behoren. Om op alle eventualiteiten voorbereid te zijn, kan het uiteraard geen kwaad om nu ook al na te denken over een Britse toekomst zonder de Schotten. Bijvoorbeeld: hoe moet de vlag van het daaruit voortvloeiende Klein-Brittannië er uit zien? Op de BBC lieten ze hun verbeelding de vrije loop en bedachten ze nieuwe versies van de Union Jack (hier).

Onze favoriet: deze van het Schotse blauw en het witte Sint-Andries-kruis ontdane Klein-Britse vaandel.* Met in het midden het koninklijke wapen, omringd door symbolen die de bijdrage van de Commonwealth aan de Britse geschiedenis symboliseren.

Na 18 september 2014 weten we meer.

*: Voor wie even was vergeten waar die verschillende kruisen en kleurelementen op de Britse vlag ook weer voor staan: hier.

Zwaar

Tom Clark, Heavy. Tom Clark, dichter en biograaf van nogal wat beat poets, heeft overigens een blog, met daarop ook prachtige foto's.

Het prentje: via biblioklept.

Mutsje op

Niets leukers dan Fikkie een mutsje opgezet en fotograferen. Toch wel: Fikkie én Mops een mutsje opgezet en samen fotograferen. Onder dierenvrienden bestaat discussie over dit soort praktijken. Dat is logisch. Dieren hebben allerlei manieren om de onderlinge pikorde te bepalen; mensen ook: die doen dat bijvoorbeeld door middel van discussie. Dieren mutsjes opzetten is dieronvriendelijk! Nietes, dieren vinden het wat leuk om dit soort dingen met hun baasjes te doen! De ene is nog net iets meer dierenvriend dan de andere.

Het gaat, dat vergeten we te gemakkelijk, in discussies tussen mensen zeer zelden om wie of wat gelijk heeft. Het gaat in de meeste gevallen om iets veel eenvoudiger: wie is het alfamannetje of -vrouwtje.

Mensen zijn dieren. Als je dat onthoudt kom je al een heel eind.

Het prentje: een foto gemaakt door Paul Croes, via Charlotte Mutsaers hier aangewaaid.

Lambretta

Omdat alle beetjes helpen: als we ons nu eens, in plaats van in die lelijke auto, verplaatsten met deze sierlijke Lambretta-met-sidecar. En nog mooier: moesten er op de taxistandplaatsen van dit soort fijne motorfietsen-met chauffeur klaarstaan om een mens door de stad te loodsen. Het straatbeeld zou een stuk stijlvoller ogen.

Omdat alle beetjes helpen.

Marc Mendelson

Gisteren overleden op de eerbiedwaardige leeftijd van achtennegentig: Marc Mendelson.Ooit één van de boegbeelden van de Jeune Peinture Belge die de na-oorlogse Belgische schilderkunst een boost gaf.

Mendelson was misschien een beetje het vriendelijke gezicht van het modernisme. Bovenstaand fijn schilderij, Midsummer, normaal gezien te bewonderen in het Antwerpse Koninklijke Museum voor Schone Kunsten (maar dat is nog tot een eind in 2017 gesloten), verzoent zelfs de meest verzuurde dat-kan-mijn-klein-neefje-ook-moderne kunsthater met de abstracte werkwijze. Dat is nog meer het geval met het vrolijke Happy Metro To You dat dagelijks ontelbare Brusselse pendelaars begroet wanneer ze de roltrappen afdalen om metrostation Park/Parc te betreden (hier).

Overigens, op zich ook een beetje kunst, die Brusselse gewoonte om metrostations een Nederlandse en Franse naam te geven: Parc/Park, Veeweyde/Veeweide, Trône/Troon, Stockel/Stokkel, Louise/Louiza, Maelbeek/Maalbeek...

Kerstpudding

Vandaag, lieve lezers, maken we -met eindejaar in zicht- een echte Engelse christmas-pudding, naar het recept van George Orwell. (Enige duiding: hier). Zowel het enigszins wobbly tikwerk als de vetvlekken (zie blad twee) zijn van de hand van de meester zelf.

Het wordt weer een fijne kerst.

Bata-schoenen

Ooit het symbool van de vermaledijde consumptiemaatschappij: de Bata-schoen. Als men in de periode tussen de twee wereldoorlogen wou afgeven op de kleinburger, dan werd spottend verwezen naar het dragen van confectiepakken en Bata-schoenen. De Tsjechoslowaakse schoenen werden machinaal gemaakt, waren goedkoop en vielen dus binnen het bereik van wie graag behoorlijk gekleed ging, maar weinig geld had. Kon niet goed zijn.

Maar, als je dit prentje bekijkt: vandaag zouden fashionista's flink geld geven voor zo'n leuk paar canvasschoenen. Jammer, maar helaas. Het oorspronkelijke bedrijf verdween na 1945 toen de communisten Tsjechoslowakije overnamen.* Na de val van het communisme probeerde een Bata-erfgenaam het oude bedrijf opnieuw op te starten. Tevergeefs. In 2000 ging Bata voorgoed failliet.

(*. Thomas J. Bata -zoon van oprichter Thomas G. Bata- vertrok naar Canada en begon daar opnieuw. Dat is de Bata zoals wij die vandaag kennen; ook Bata, maar niet helemaal meer dezelfde Bata. Meer hier.)

Zelfredzaamheid

"Een ouder kan natuurlijk al eens helpen als een kind vastzit, het weer op weg helpen. Maar ouders die een hele dag naast hun kind zitten en zijn hand vasthouden? Nee. Zoiets doodt alle zelfredzaamheid, alle creativiteit.

François Englert, De Standaard, 7.12.2013.

De bibliothecaris

"The profession on which all other professions and occupations depend."

Ontlasting

In 1927 vloog Charles Lindbergh als eerste zonder tussenstop de oceaan over. In één beweging werd hij de beroemdste mens ter wereld. Dat was wel even wennen voor de als gevolg van zijn Zweeds-protestantse opvatting enigszins in zichzelf gekeerde en nogal preutse luchtvaartpionier. Lindbergh werd overal door massa's mensen omstuwd, werd van de ene plechtigheid naar de andere gesleept en werd ook door alle gekroonde vorsten ontvangen. Zo ook door de Britse koning George V (zie prentje):

"Eventually he made it to Buckingham Palace where the King famously startled Lindbergh by asking him how he had peed during the flight. Lindbergh explained, a touch awkwardly, that he had brought a pail for the purpose. 

George V, not te be deflected from a full understanding of this aspect of his flight, asked how many times Lindbergh had employed it. 

Coming from the family he did, Lindbergh may never before in his life have discussed his evacuations with anyone, and now here he was doing it with the king of England. 

'Twice," he whispered hoarsely, looking as if he might faint. 

And where was that?' the king persisted. 

'Once over Newfoundland and once over the open ocean.' 

The king nodded thoughtfully, satisfied."

Uit Bill Bryson, One Summer. America 1927, New York 2013.

Op reis

One of the best known of the Desert Fathers of fourth-century Egypt, St. Sarapion the Sindonite, travelled once on pilgrimage to Rome. Here he was told of a celebrated recluse, a woman who lived always in one small room, never going out. Skeptical about her way of life – for he was himself a great wanderer – Sarapion called on her and asked: “Why are you sitting here?”. To this she replied “I am not sitting here, I am on a journey.

Kallistos Ware, The Orthodox Way, New York, 1979.

Schoenpoetsen

Wat je in de klassieke socialistische en antisocialistische literatuur vaak tegenkomt: schoenpoetsen. Antisocialisten pareerden de socialistische utopische toekomstbeelden met de vraag: en in dat arbeidersparadijs, wie gaat dan het onaangename werk doen, het schoenpoetsen bijvoorbeeld. Klassiek is de riposte van Marx toen één van zijn sociaal-democratische vrienden, de gynecoloog, dr. Ludwig Kugelmann hem die vraag stelde: "U, dr. Kugelmann."

Latere socialisten hadden door dat dit ad hominem-verweer misschien niet het meest doeltreffend was. In De Vrouw onder het Socialisme bedacht August Bebel een meer afdoend antwoord: onder het socialisme zullen we schoenpoetsmachines uitvinden, zodat niemand dat werkje nog hoeft uit te oefenen. Die schoenpoetsmachine lag hem na aan het hart: in de laatste door hem verbeterde druk meldt hij in een voetnoot dat die machine effectief is uitgevonden. In New York! Nu was er niets dat het socialisme nog kan tegenhouden.

Gek eigenlijk dat in die polemiek niemand op het idee kwam dat we ook gewoon zelf onze schoenen kunnen poetsen, of dat we onze schoenen ongepoetst kunnen laten of schoenen dragen uit materiaal dat helemaal niet meer hoeft worden gepoetst. En ook dat leert ons weer wat: als mensen zich de toekomst voorstellen dan is dat altijd een extrapolatie van hun eigen tijd. Tot en met de verhouding tot hun schoeisel.

Beelden

"Er zijn beelden, die men soms met de nauwkeurigheid van een fototoestel registreert en toch, wanneer men ze later in de herinnering terugvindt, kan het gebeuren, dat men zich het hoofd breekt waar men ze heeft gezien." 

Georges Simenon, Maigret en de geschaduwde schoolmeester, 1953.

Overigens: fotografie, zo leert de wetenschap, is slecht voor het geheugen (meer hier).

Geduldig onderzoek

Er lijkt zich wat le Corbusier betreft een patroon af te tekenen. Als Le Corbusier het groot ziet, is het vaak niet zo best. Als het klein en concreet is, is het briljant. De allermooiste dingen die Le Corbusier maakte wellicht de kleine woningen.Er is het formidabele hutje in Roquebrune - Cap Martin. Er is de Villa Le Lac in Corseaux.

Nog kleiner zijn de schriftjes die Le Corbusier maakte en publiceerde. Alleen al die fantastische reekstitel: "les carnets de la recherche patiente". Gedurende zijn hele loopbaan schreef Le Corbusier boeken die hij ook volledig zelf vorm gaf. Catherine De Smet bracht ze allemaal bij elkaar in Le Corbusier: Architect of Books: een prachtig boek. Wie nog op zoek was naar een fijn kerstgeschenk voor zichzelf is meteen ook al weer uit de nood.

Met Kapitaal

Stilleven met, in dit geval, een keure van communistische boeken. We herkennen in de rugdekking verlenende stapel onder meer Das Kapital en, rechtopstaand, de officiële en dus voortdurend weer herschreven Geschiedenis van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, destijds in klein-linkse kringen ook wel De Bolsjeviek genoemd.

Clive Branson (1907-1944) was communist. Hij schilderde scenes uit het dagelijkse leven van de communistische militant: de verkoop van het partijkrantje aan de fabriekspoort, de arbeider, de staking, de betoging. Vermoedelijk zou zijn schilderstijl in de Sovjet-Unie niet zijn gesmaakt: niet socialistisch-realistisch genoeg. En dat was dan meteen het voordeel van het kapitalisme: je kon je er als communistisch kunstenaar, als je wat minder klassiek schilderde, altijd van af maken dat je een soort van kapitalistisch realisme maakte: de verwrongen realiteit van het leven onder de markteconomie of iets dergelijks.

Het prentje: de Londense Tate Gallery heeft een paar Bransons in de collectie (hier), waaronder dus dit Stil Life uit 1940.

Arme Laïka

Calypso heeft hier een slechte naam. In ontelbare flauwe jaren zestig-films zag je Amerikaanse toeristen Caraïbische eilanden bezoeken, rare hoedjes opzetten, drankjes-met-parasol bestellen en vervolgens belachelijke dansjes doen op muziek. Dat werd dan geacht calypso te zijn. Niets van. Calypso, beste vrienden, was zo'n beetje het gesproken dagblad van de West-Indies. De actuele vraagstukken uit samenleving en politiek werden op muziek gezet. Calypso ging over drugs en drank en overspel, over corruptie, verkiezingen en kolonialisme. Calypso was in die zin niet zo verschillend van wat tegenwoordig rap is. Er braken rellen uit over liedjes, wanneer de ene zanger de andere onrespectvol had behandeld. Partijen huurden calypsozangers in om hun lof te zingen of de draak te steken met de concurrentie. En ook de grote wereldthema's ontbraken niet: zo meteen zingt The Mighty Sparrow (prentje) over het droeve wedervaren van het Russische hondje Laïka dat de ruimte werd in geschoten:

Although they trying their best, you know they making a mess with the Russian Satellite / They should be all sent to prison for the dog that they poison in the Russian Satellite / Two Sputniks in the skies had everybody hypnotized / Now I am very sorry for the poor little puppy in the Russian Satellite

En hier met een muziekje erbij, Slinger Francisco, alias The Mighty Sparrow, Russian Satellite.

Rijnlands

Wat we nooit zullen weten: hoe Marx eigenlijk klonk. Onwillekeurig schrijf je Karl Marx een stem toe die past bij diens Oud-Testamentische uitstraling. Bij zo'n profetenbaard hoort een stem als een bronzen klok: diep, warm, sonoor. Een stem die moed geeft, die massa's in beweging brengt, die de zekerheid van de eigen overtuiging en van de revolutionaire eindzege uitdrukt. Dat soort stem.

Maar dat zullen we dus nooit weten.

In een recente biografie brengt historicus Jonathan Sperber de nogal ontluisterende boodschap: Marx was geen goed spreker. Sperber, die alles heeft gelezen wat Marx schreef en wat de tijdgenoten over hem schreven, concludeert dat Marx en petit comité weliswaar heel erg overtuigend en meeslepend kon zijn, maar in grotere gezelschappen niet zo'n beste indruk maakte. Marx werd daarbij niet geholpen door zijn stemgeluid. Marx lispelde. Bovendien sprak Marx met een zwaar Rijnlands accent.

Misschien hadden we dat liever niet geweten.

Het prentje: Marx en echtgenote Jenny von Westfalen, vrolijk op stap met kleine Jenny en met -uitblazend op de bank- oom Friedrich Engels. En dan denk je aan dat gelispel en dat Rijnlandse accent en is de lol er af.

De bibliothecaris

Voor veellezers niet eens een afschrikwekkende gedachte: helemaal één worden met je boekencollectie. De realiteit stelt je wel eens teleur. Boeken zeer zelden.

Het prentje: Giuseppe Arcimboldo (ca. 1526-1593), De bibliothecaris, 1566.

Vrouwenfilms

Zullen we vandaag gezellig debatteren? Filmmaker Jos Stelling (De Volkskrant, 26.11.2013) ziet een duidelijk verschil tussen mannen- en vrouwenfilms. Wat vinden we daarvan?

"Vrouwen houden van een onbegrijpelijke film met een begrijpelijk einde, mannen willen een film met een plot. Ik vergelijk het altijd met een auto die voorbij komt rijden. Mannen kijken naar de auto, vrouwen naar diegene die achter het stuur zit."

Het prentje: onder specifieke omstandigheden houden mannen ook best wel van een onbegrijpelijke film zonder plot.

Dr Leonard Sax

Wat ze artsen vergeten te vertellen tijdens hun opleiding: dat er een speciale hel bestaat voor die dokters die menen een medisch oordeel te moeten vellen over beroemde afgestorvenen, waar ze nooit enig contact mee hebben gehad en waarvan ze de diagnose stellen op basis van prentjes, schilderijen of nagelaten brieven of dagboeken. In die speciale hel krijgen die dokter de hele dag oude mannetjes op bezoek die doof zijn, een beetje vreemd ruiken en niet langer helemaal waterdicht zijn.

In die speciale hel houden ze een plaatsje vrij voor ene Dr Leonard Sax, directeur van het Montgomery Centre for Research in Child Development in Maryland in de VS. Die concludeerde na studie van de diagnoses die destijds van Nietsche werden gesteld, dat de geestelijke vader van superman niet leed aan syfilis, maar -veel banaler- aan één of ander soort van kanker. En onze Dr Leonard Sax, directeur van het Montgomery Centre for Research in Child Development in Maryland in de VS, ging nog even door. Hij beweert ook dat de vroegere diagnose van syfilis eigenlijk pas na de Tweede Wereldoorlog opgang maakte. Vermits de nazi's hadden gedweept met de papa van superman, was het nu zaak om Nietzsche kalt zu stellen. De suggestie dat diens filosofie misschien niet veel meer was dan het koortsige gebazel van een syfilispatiënt, paste daar wonderwel in. (Meer hier.)

Dat is hineininterpretieren in het kwadraat. Oude mannetjes die doof zijn, een beetje vreemd ruiken en niet langer helemaal waterdicht zijn zullen Dr Leonard Sax' lot zijn. Tot in de eeuwigheid, amen.

Het prentje: Dora Maar (1907-1997), Sans Titre, 1934.

Vliegende bus

En weer klaar voor een nieuwe werkweek. Zo meteen de Vliegende Schotel-bus op en in geen tijd waar we moeten zijn. Zeggen dat mensen vroeger u-ren in de file stonden of op het perron vruchteloos uitkeken naar de trein die weer vertraging had. Neen, dan hebben we het nu toch goed.

Het prentje: via lucdorff

Albert van Leuven

Vandaag vraagt  de Rooms-katholieke kalender aandacht voor de heilige Albert van Leuven, die toevallig ook nog eens de patroonheilige is van de Belgische dynastie. Albert werd, als gevolg van een aanslepende twist over zijn bisschopszetel, vermoord door de handlangers van keizer Hendrik VI. De keizer kwam er van af met een milde straf: hij moest, bij wijze van boetedoening, twee kapellen bouwen. Albert kreeg postuum schadevergoeding en werd heilig verklaard.

Zoals dat dan vroeger ging: de relieken van de heilige Albert van Leuven werden eerst hier bewaard, dan daar, een deeltje van de stoffelijke resten werd aan die kerk geschonken, een ander aan dat klooster. In 1822 werd wat men her end er kon verzamelen samengebracht in Reims en vervolgens naar de kathedraal van Luik getransporteerd. Eind goed, al goed. En dan komt het: in 1919 ontdekten ze in Reims dat ze destijds eigenlijk de verkeerde resten naar België hadden laten verhuizen. Eigenlijk hebben ze in Luik de resten van ene Odalrik de Eerbiedwaardigde, aartsbisschop van Reims.

En dat kan in termen van symboliek dan weer niet worden verbeterd. Wie van slechte wil is, vindt in deze persoonsverwisseling de bevestiging dat België niet meer is dan een vergissing van de geschiedenis. Wie wel wat beter heeft te doen dan zijn of haar tijd te verprutsen door van slechte wil te zijn, vindt het op een bepaalde manier wel weer menselijk en sympathiek. Je gaat voor Albert van Leuven en je komt thuis met Odalrik de Eerbiedwaardigde. Zo is het leven nu eenmaal.

Het prentje: Luik, omstreeks 1890, via The Library of Congress.

Duke's dieet

Duke Ellington (prentje) voerde zijn hele leven -zonder veel succes-  strijd tegen de extra kilo's. Misschien was zijn dieet wellicht ook niet helemaal je dat. Wel origineel:

Duke, who is always worrying about keeping his weight down, may announce that he intends to have nothing but Shredded Wheat and black tea. . . . Duke’s resolution about not overeating frequently collapses at this point. When it does, he orders a steak, and after finishing it he engages in another moral struggle for about five minutes. Then he really begins to eat. He has another steak, smothered in onions, a double portion of fried potatoes, a salad, a bowl of sliced tomatoes, a giant lobster and melted butter, coffee, and an Ellington dessert — perhaps a combination of pie, cake, ice cream, custard, pastry, jello, fruit, and cheese. His appetite really whetted, he may order ham and eggs, a half-dozen pancakes, waffles and syrup, and some hot biscuits. Then, determined to get back on his diet, he will finish, as he began, with Shredded Wheat and black tea.

Uit: Terry Teachout, Duke. A Life of Duke Elllington, 2013.

Ellington was beter in muziek dan in dieet. Hier in 1962 samen met Charlie Mingus en Max Roach in Very Special: (muziekje).

Vroegere reizigers

Wat je vroegere reizigers kunt benijden: de sensatie dingen te zien, te ruiken, te voelen waar je je geen voorstelling had van kunnen maken.

C'est en vain que l'on se prépare, par la lecture des livres, au spectacle des usages et des mœurs des nations; il y aura toujours loin de l'effet des récits sur l'esprit à celui des objets sur les sens. Les images tracées par des sons n'ont point assez de correction dans le dessin, ni de vivacité dans le coloris; leurs tableaux conservent quelque chose de nébuleux, qui ne laisse qu'une empreinte fugitive et prompte à s'effacer. Nous l'éprouvons surtout, si les objets que l'on veut nous peindre nous sont étrangers; car l'imagination ne trouvant pas alors des termes de comparaison tout formés, elle est obligée de rassembler des membres épars pour en composer des corps nouveaux; et dans ce travail prescrit vaguement et fait à la hâte, il est difficile qu'elle ne confonde pas les traits et n'altère pas les formes. Doit-on s'étonner si, venant ensuite à voir les modèles, elle n'y reconnaît pas les copies qu'elle s'en est tracées, et si elle en reçoit des impressions qui ont tout le caractère de la nouveauté?

C.F. Volney (1757-1820),  Voyage en Egypte et en Syrie pendant les années 1783, 1784 et 1785, Parijs 1788-89.

Het prentje: David Roberts (1796-1864), Front elevation of the Great Temple of Aboosimble, 1839.

Vlaamse Reus

Ook ontluisterend: als Vlaanderen dan al een bijdrage levert aan de nomenclatuur van plant en dier, dan gaat het om dit enigszins oversized konijn. De Vlaamse Reus: oorspronkelijk uit Gent en vooral populair wegens groot en zwaar. Een wild konijn weegt in het beste geval twee kilogram, een Vlaamse Reus gemakkelijk zevenenhalf.

Het moet overigens destijds bij de Overtuigde Vlamingen niet zo best zijn gevallen dat de Duitsers vanaf 1937 claimden dat het eigenlijk om de Duitse Reus (Deutscher Riese) ging. En vervolgens gingen de Duitsers aan de slag om het beest nog groter en zwaarder te krijgen.

Zoals meestal: het streven naar groter en zwaarder wordt op een bepaald moment eerst potsierlijk en dan gevaarlijk (zie hier). Vervolgens loopt het slecht af.

Het prentje: Mari Kloeppel, Schubert the Flemish Giant on His Cinder Block, 2011.

Big Dick

Wat niet op het verlanglijstje van de opgroeiende jongeling mag ontbreken: een fijn machinegeweer.

"Get Big Dick and be envied by every boy in town." Bij Little Folks Magazine wonden ze er geen doekjes rond.

Gewoon toeval

Soms is er ook gewoon toeval. Dat kan er niet in bij samenzweringsdenkers. Zo is er de uiterst merkwaardige samenloop van omstandigheden dat Lee Harvey Oswald, de vermoedelijke moordenaar van president Kennedy, in oktober 1963, enkele weken voor de moord dus, naar Mexico reist -om een bezoekje te brengen aan de Cubaanse en Russische consulaten- en op dezelfde bus zit als Albert Osborne. Die Osborne was tijdens de Tweede Wereldoorlog een notoir nazi-sympathisant en werd sindsdien de hele tijd door de FBI in het oog gehouden. Oswald en Osborne samen op de bus, van op een afstandje gevolgd door de FBI: dat kan, denken samenzweringsdenkers, nooit gewoon toeval zijn. En toch: dat soort dingen gebeurt. Moeilijk te geloven, maar ze gebeuren.

Net zoals het moeilijk te geloven valt dat Claudia Cardinale en Frank Zappa in 1967 samen voor fotograaf Richard Avedon hebben geposeerd (prentje). Maar ook dat soort dingen gebeurt. Moeilijk te geloven, maar ze gebeuren.

Er valt ongetwijfeld ook veel goeds te zeggen over dit universum, maar er gebeuren bij momenten inderdaad wel vreemde dingen.

De liefde

De liefde: het is uiteraard iets dat zich in essentie tussen specifieke mensen afspeelt en waar anderen geen boodschap aan hebben. Het leven van andermans liefdesbrieven is, bij uitbreiding, not done. Desalniettemin: toch mooi te zien dat je even mag meekijken over de schouder van Charles Eames terwijl hij Ray Eames -toen nog Kaiser- zijn liefde verklaart en ten huwelijk vraagt.

Charles was 34 toen hij deze brief schreef en klinkt half zo oud. En wie, wereldwijs geworden, nu oppert: tja, liefde is niet bevorderlijk voor de verstandelijke vermogens van de mens, die heeft het mis en is dringend aan een nieuwe liefde toe. Het vermogen de hele tijd mentaal je biologische leeftijd minstens te kunnen halveren is levenskunst. Sommige mensen krijgen dat vermogen inderdaad van de natuur mee, anderen moeten er gewoon wat harder voor werken. Of er zo meteen een uurtje voor uittrekken en zich verdiepen in A Virtual Encyclopedia Of All Things Eames: een fantastische collectie dingen gemaakt door het echtpaar Eames.

Orlando

Orlando, het hoofdpersonage uit Virginia Woolf's gelijknamige roman belandt tijdens zijn/haar omzwervingen door tijd en ruimte ook bij de zigeuners. (Politiek-correcte lezers: Virginia Woolf heeft het over gypsies, niet Rom of welke term ook die vandaag verkieslijk wordt geacht. In deze volgen we dus voor het gemak gewoon even Virginia Woolf.) Orlando bezingt -"stricken with the "English disease, the love of nature", de schoonheid van de lucht en de aarde. Vermits -weerom, we volgen Virginia- de zigeuners in kwestie geen woord hebben voor mooi, moet Orlando terugvallen op het woord dat in de zigeunertaal het dichtst het gevoel van schoonheid benadert: "How good to eat! How good to eat!".

En dan volgt Woolf's commentaar:

[I]t is a curious fact that though human beings have such imperfect means of communication that they can only say "good to eat" when they mean "beautiful" and the other way about, they will yet endure ridicule and misunderstanding rather than keep any experience to themselves.

En die commentaar vat eigenlijk enkele eeuwen kunstkritiek samen. We beschikken niet over de woorden om uit te drukken waarom dingen die niet in woorden kunnen worden gevat, zijn wat ze zijn. Muziek, literatuur, tekeningen, architectuur, film, dans, beeldhouwwerken: alles wat we er over zeggen en schrijven is niet veel meer dan een variant op "How good to eat! How good to eat!". En daar moeten we het mee doen. Wat ons uiteraard niet moet beletten het te proberen.

Gebruiksaanwijzing

Voor wie wel eens moppert dat ze bij het leven beter ook een gebruiksaanwijzing zouden meegeven: voilà. Erg veel ingewikkelder dan dat is het niet. Maar je moet het, zoals dat dan vaker gaat, wel weten.

Bij deze dus: het leven, de gebruiksaanwijzing. (Hier ook beschikbaar als wallpaper).

Tommy Hunt

Tommy Hunt, nog één van die vele soulartiesten die in de jaren 1960 en 1970 de Verenigde Staten voor Europa ruilden.

Uit 1976 en destijds een soort van clubhymne in de dancings op de Antwerpse Stadswaag: Loving On The Losing Side (muziekje). Voor de kenners: bij het muziekje worden foto's getoond van Wigan Casino, één van de tempels van de Northern Soul. Tommy nam het nummer op rijpere leeftijd nog een keer op, deze keer met een filmpje er bij.

Als daar muziek

Als daar muziek voor is, wil ik het horen

Als daar muziek voor is, wil ik het horen:

ik wil muziek voor oude mensen, die nog krachtig zijn,
en omgeploegd met lange, diepe voren
en ongelovig. Die de wellust en de pijn
nog kennen. Die bezaten en verloren.
En àls er wijsheid is, die geen vermoeidheid is,
en helderheid, die geen versterving is,
wil ik die zien, wil ik die horen.
En anders wil ik zot en troebel zijn.

M. Vasalis (1909–1998), Uit: Gezichten en Vergezichten, Van Oorschot, 2009.

Het prentje: Bo von Zweigberk (1897-1940), Vrouw in café, 1921.

Marcus Garvey

De door zwarte nationalisten, rastafari's en reggae-adepten nog steeds aanbeden Marcus Garvey (zie prentje) - ijveraar voor de zwarte emancipatie én voor een thuisland in Afrika - kwam op een manier om het leven die je in boek of film als hoogst onwaarschijnlijk en dus ongeloofwaardig zou overkomen. Marcus Garvey stierf aan de gevolgen van een beroerte, toen hij bij het openen van de krant zijn eigen overlijdensbericht onder ogen kreeg.

Kwatongen beweren dat het de niet van enige ijdelheid gespeende Garvey vooral teveel werd toen hij de passage onder ogen kreeg waarin de omstandigheden waaronder hij zou zijn overleden werden samengevat als "broke, alone and unpopular".

Ergens, als je goed zoekt, kan je hier vermoedelijk ook wel weer een levensles uit destilleren. En indien niet, toch weer prettig om weten.