De valse tanden van George Washington

Als je heel erg somber wordt over hoe het vandaag met mens en samenleving is gesteld volstaat het aan de tandarts te denken en je voelt je snel weer een stuk vrolijker.

Stel je voor hoe dat vroeger ging: een rotte kies, een abces of een ontstoken zenuw. Dagen, weken, rondlopen met helse pijn. Allerhande lapmiddeltjes uitproberen, kruidenmengsels en compressen. En dan ten einde raad toch maar naar de barbier, die met een grote tang of hamer de zere plek te lijf gaat. Verdoving? Het hielp enigszins als je je eerst een stuk in je kraag dronk.

George Washington had zijn hele leven last van zijn gebit. Tegen de tijd dat hij volwassen was waren al zijn tanden getrokken. Washington had dan ook een hele set valse gebitten: in hout, in ivoor, in lood, in goud. In het National Museum of Dentistry, op de campus van de University of Maryland, Baltimore, kan je een paar fraaie exemplaren bekijken.

De tandtechnologie was nog niet zover gevorderd. Om twee rijen valse tanden in het gelid te houden, werd gebruik gemaakt van twee springveren. In rust had je dus een onderste en een bovenste tandenrij met daartussen een ontspannen veer. Om het geheel in je mond te krijgen plooide je het zaakje dicht, waardoor de veer werd aangespannen. Dan snel je mond in en hopen dat, als je begon te praten, het geheel er niet werd uitgekatapulteerd.


Als je zelf al eens een blaasje in je mond hebt of als er een stukje van een tand is afgebroken, weet je hoe je tong onweerstaanbaar de hele tijd door dat obstakel wordt aangetrokken. In geen tijd draait je hele wereld rond dat ongemak. Wat moet dat dan geweest zijn met twee springveren in je mond?

Geen van Washingtons gebitten deugde. Een niet onaanzienlijk deel van zijn correspondentie was dan ook van dentale aard. (Tijdens de Onafhankelijkheidoorlog onderschepten de Britten zelfs de briefwisseling met de tandarts: daaruit probeerden ze af te leiden waar Washingtons zich verstopte.) Hier een typerend stukje uit een brief aan gebittenmaker John Greenwood:

Sir: I must again resort to you for assistance--The teeth herewith enclosed have, by degrees, worked loose; and, at length, two or three of them have given away altogether--I would thank you for returning them as soon as possible for although I now make use of another set, they are both uneasy in the mouth and bulge my lips out in such a manner as to make them appear considerably swelled . . . Send with the teeth, springs about a foot in length, but not cut; and about double that length of a tough gold wire, the size you see with the teeth, for fastening the springs--Accompany the whole with your account, and the amount shall be immediately sent by post in a bank note. I am Sir Your very Hble Servant.

Geen wonder dat George Washington niet als een lachebekje de geschiedenis is ingegaan. Op afbeeldingen kijkt hij ofwel stuurs, ofwel afwezig. Je zou voor minder.

Vooruitgang: niet zo'n slecht idee, dus.

(De illustraties komen repectievelijk van hier en hier)