En de winnaar is...

Als je zelf al eens op congres gaat, heb je ongetwijfeld ook al rondgelopen met zo'n naambadge opgespeld. Is het je dan ook opgevallen dat vrijwel iedereen die badge op de linkerborst draagt? En is daar een verklaring voor?

Zo werkt de wereld van Sherlock Holmes. Holmes is een aandachtiger observator dan de meesten van ons en merkt daardoor dingen op die we allemaal wel hebben gezien, maar vergaten te registreren. Bovendien legt Holmes verbanden tussen verschijnselen. Observeer wie van de congresgangers linkshandig schrijft. Kijk vervolgens op welke borsthelft ze de badge dragen. Inderdaad: rechts. You know my methods, zou Holmes zeggen, now apply them.

Wat ons leert dat de meeste congressisten de badge links dragen, niet omwille van mode of gewoonten en voorkeuren, maar omdat de meeste mensen rechtshandig zijn. En dan kun je gemakkelijker zo'n badge aan de linkerborstzijde opspelden. Elementaire, mon chèr Watson.

Ook de winnaar van de akg-Literatuurprijs 2008 heeft iets met Sherlock Holmes. Toen de prijswinnaar de puberteit bereikte, zo legt hij uit in het boek, kwam de wereld hem voor als ordeloos, bedreigend en absurd. Vooral dan dat deel van de wereld waarin hij met meisjes en vrouwen werd geconfronteerd. Waarom kon de mensheid, en de vrouwelijke helft ervan in het bijzonder, niet meer zijn zoals de wiskunde? Gegeven een paar axioma's en redeneerregels kon je mathematisch orde brengen waar chaos heerst, rust waar dreiging bestaat en zin waar die ontbrak. Sherlock Holmes was dezelfde gedachte toegedaan en paste ze bovendien toe op de wereld. Zo werd de wereld leesbaar. En beheersbaar.

Sherlock Holmes is slechts één van de passies waarover de auteur van het prijsboek het heeft. Het gaat ook over wiskunde, over architectuur, over erotiek, over stripverhalen, over vrijmetselarij, over pseudo-wetenschap, over lachen om geloofskwesties. Het prijsboek van dit jaar is een beetje een rariteitenkabinet. Dat is, zou Holmes opmerken, geen toeval. Ook verzamelen is een manier om orde te scheppen waar chaos heerst, om de wereld beheersbaar en samenhangend te maken.

De akg-literatuurprijs 2008 gaat naar ... Jean Paul Van Bendegem, voor zijn boek der boeken Over wat ik nog wil schrijven. Een boek dat je nieuwsgierig maakt, dat je op het spoor zet van dingen die je ook wil lezen of leren kennen. Een boek dat je enthousiast maakt, dat je ook andere mensen zou willen laten lezen. Een boek dat je, ook al is dat vermoedelijk de bedoeling van de auteur niet, houvast geeft. Dat wil zeggen: dat je een manier toont waarop je ook tegen de wereld kan aankijken. Met enige ironie, maar ook met een zeker respect voor de geniale prutsers die wij mensen zijn. Wezens die er, soms althans, zoals Holmes, in slagen, door aandachtig te observeren en verbanden te leggen, onvermoede samenhangen te vinden.

Een boek, kortom, dat je graag zelf zou hebben geschreven. Gefeliciteerd, Jean Paul!