zondag 11 januari 2009

Misschien. Misschien niet


Er zijn zoveel dingen die we niet weten. Waarom de vlag van de VN blauw is, bijvoorbeeld. Iemand een gokje? Omdat het een neutrale kleur is? Waarom zou blauw neutraler zijn dan geel, grijs of paars? Omdat het de kleur van de zee is en er erg veel zee is als je naar de wereldkaart kijkt? Leuk gevonden, maar de zee heeft er niet zoveel mee te maken.

Dat de VN-vlag blauw is en dat we daarom bijvoorbeeld VN-troepen met blauwe helmen uitrusten, danken we aan één man: Oliver Lundquist. Lundquist, die vorige week overleed, kreeg in 1945 als designer de opdracht een leuk logo te verzinnen voor de badges die de deelnemers aan de Conferentie van San Francisco, waar de oprichting van de VN werd voorbereid, kregen opgespeld. Toen die VN er wat later ook kwam, werd teruggegrepen naar die badges om een officieel logo te maken. De rest is geschiedenis.

Waarom koos Lundquist blauw? Eigenlijk zonder veel nadenken. Alle kleuren hadden gekund, behalve rood. Rood leek Lundquist teveel een oorlogskleur. Aan Lundquists oorspronkelijk ontwerp veranderde in de loop der jaren niet zoveel. De tint blauw werd doorheen de jaren iets lichter. En ook de afbeelding van de continenten op de vlag werd wat gewijzigd, zodat nu alle continenten -behalve dan Antarctica, maar daar woont toch geen mens- er zo goed als volledig opstaan.

Enerzijds denk je dan: dat zegt natuurlijk veel over hoe kunstmatig de internationale gedachte is, als de toevallige kleurvoorkeuren van een ingehuurde designer zomaar kunnen bepalen hoe je belangrijkste symbolen er uitzien. Anderzijds: toen ze destijds de kleuren kozen voor de Belgische vlag ging het er al net zo prozaïsch aan toe, leert ons Wikipedia.

Bij het uitbreken van de opstand tegen Willem I werd aanvankelijk de Franse driekleur gebruikt als symbool van verzet. Maar omdat de opstand een eigen karakter moest hebben, zocht men naar een eigen vlag. Op initiatief van Lucien Jottrand, advocaat en redacteur van Brusselse krant Courries des Pays-Bas, werd gekozen voor de kleuren van het wapenschild van het oude hertogdom Brabant: zwart, geel en rood. Bovendien waren dit ook de kleuren van de Brabantse Omwenteling geweest (1789-1790). Edouard Ducpétiaux, eveneens advocaat en redacteur, bracht het idee tot uiting en liet op 26 augustus 1830 de eerste Belgische vlag aaneennaaien door Marie Abts-Ermens in een stoffenzaak op de hoek van de Grasmarkt en de Heuvelstraat.

Maar misschien, zouden Belgoscepticisten opmerken, zegt dat dan weer erg veel over de kunstmatigheid van de Belgische nationale symboliek.

Misschien. Misschien niet.

(Het prentje: Emile Vermeersch (1870-1952), Mevrouw Marie Abts vervaardigt de eerste Belgische vlag, 26 augustus 1830, Koninklijk Legermuseum, Brussel.)

Geen opmerkingen: