Waarnemers

Wie wel eens het nieuws volgt op radio of TV is ze ongetwijfeld al tegengekomen: de waarnemers! Een journalist bericht over wat er bijvoorbeeld die dag op de Navo-top of in de Veiligheidsraad werd besproken en legt dan uit wat er volgens waarnemers eigenlijk aan de hand is of te verwachten valt.

In alle sectoren kom je die waarnemers tegen. Waarnemers denken het hunne van de beurs, weten hoe de prijzen van groenten en fruit evolueren en ook de toestand in Tsjetsjenië heeft voor hen geen geheimen. Nooit hoor je echter de naam van zo'n waarnemer vernoemen. Dat maakt natuurlijk nieuwsgierig. Daarom trokken we naar Herentals, waar Alfons Cools ons te woord stond, voorzitter van de Vlaamse Vereniging Van Erkende Waarnemers (VVVEW) en zelf ook waarnemer.

Wat neemt u zoal waar, meneer Cools?
Ik neem de economie waar, doping in de sport, de visserijsector en sinds kort ook het klimaat. Vroeger deed ik ook nog het Warschaupact en de dekolonisatie.
Dat zijn nogal uiteenlopende onderwerpen. Hebt u die allemaal bestudeerd? Hoe word je trouwens waarnemer?
Waarnemen wordt van vader op zoon -en vandaag natuurlijk ook op dochter- overgedragen. Waarnemen zit in de familie. Bij de Coolsen zitten we, als straks mijn kleinzoon Andy ook in de zaak stapt, toch al gauw aan de vijfde generatie. Je leert de stiel dan ook best in familieverband. Mijn vader zaliger was ook waarnemer. Ook hij deed al de economie. Ik herinner me dat ik als klein baasje bij hem op de knie zat en bijvoorbeeld leerde de bouwsector waar te nemen of de wisselkoers. Toen hij er op zijn vijfenzestigste mee ophield was ik er dan ook helemaal klaar voor.
Dus niet iedereen kan waarnemer worden?
Er geldt, net als voor apothekers of tandartsen, een vestigingswet. De VVVEW deelt vergunningen uit aan wie daarvoor in aanmerking komt. Alleen wie het vak geleerd heeft bij een erkend waarnemer komt in aanmerking. Soms komt er wel eens een vergunning vrij, bijvoorbeeld laatst nog toen de Puttemansen uit Kasterlee er mee stopten. Triest eigenlijk, de familie zat sinds 1870 in het vak. Maar ja, de jongeren worden weggelokt door de hoge lonen die ze in het buitenland betalen.
Hoe ziet het vak van waarnemer er uit? Ik neem aan dat U de hele tijd kranten leest en surft op het internet om bij te blijven op de terreinen die u waarneemt?
Dat valt nogal mee. Zelf ben ik niet zo'n lezer en surfen laat ik aan mijn zoon. Ik steek veel tijd in de vereniging en in mijn hobbies.
Maar hoe blijft u dan geïnformeerd?
Ho, ik luister af en toe ook wel eens naar de radio en TV kijk ik ook graag. Een mooie detective bijvoorbeeld of een programma over de natuur. Altijd interessant.
Maar wat doet u dan als de journalisten u opbellen?
Dat is een beetje een misverstand met betrekking tot ons vak. Wij worden niet gebeld. Ja, het gebeurt wel eens dat een beginnende journalist ons per ongeluk opbelt, maar die maken we dan snel duidelijk dat het zo niet werkt. Ieder zijn job: de journalist moet berichten maken, wij nemen waar.
Maar die journalist haalt zijn informatie dan toch bij u of bij andere waarnemers?
Neeneenee! Journalisten zijn ook maar mensen en ook voor hen duurt een dag maar vierentwintig uur. Als ze voor elk bericht dat ze maken alles ook feitelijk moesten natrekken, dan kwamen ze nooit door hun werk. Dan duurde het nieuws geen halve minuut. Daarom zijn wij er. Als zo'n journalist het niet zeker weet, maar toch wil klinken alsof hij weet waar over gaat, dan beroept hij zich op ons: "volgens waarnemers..."
Maar, als ik het goed begrijp is uw rol dan een beetje die van alibi? Journalisten doen hun werk niet naar behoren en verschuilen zich vervolgens achter u?
Ja, zo kan je het ook zien natuurlijk. Maar het is wel een heel mooi beroep. En je werkt thuis, dus je zit nooit in de file.
Hartelijk dank, meneer Cools.
Graag gedaan!

(Het prentje: aan dit speldje, discreet op de revers gedragen, herken je de Erkende Waarnemer. Als je er één ziet mag je die gerust wat vragen. Dat weten niet zoveel mensen.)