Drank en vrouwen, protectionisme of corruptie? Wat verklaart de spectaculaire afgang van het Zaïrese nationale elftal op het WK van 1974? Voorlopig houdt de wetenschap het op een mengeling van alledrie. Dat leggen we even uit.
(Voor wie niet zo van voetbal houdt: even volhouden. Onderaan staan twee verwijzingen naar leuke Congolese liedjes. Dat maakt veel goed.)
Er is, jongere lezers kunnen dat misschien moeilijk geloven, een moment geweest waarop het niet zo slecht ging met onze ex-kolonie. De late jaren zestig en vroege jaren zeventig zat het Zaïre mee. Mobutu’s staatsgreep bracht tijdelijk stabiliteit, de grondstofprijzen leken wel eeuwig te stijgen en buitenlandse investeerders beloofden gouden bergen. En of het niet opkon: het nationale voetbalteam bleek onklopbaar. In 1968 en 1974 veroverde Zaïre de Afrikaanse landenbeker. In datzelfde jaar kwalificeerde het zich ook als eerste zwart-Afrikaanse land voor de wereldbeker.
Daar ging het dramatisch fout. De eerste wedstrijd tegen Schotland viel, achteraf bekeken, nog mee: de Léopards verloren weliswaar met 0-2, maar het individueel technisch talent van de Zaïrese spelers werd alom geloofd en geprezen. Dat het tactisch en ook fysiek allemaal wat rammelde werd met de mantel der liefde bedekt. De tweede wedstrijd, tegen Joegoslavië, was een ramp: Zaïre werd met 0-9 ingemaakt. Zo’n monsterscore was nog nooit op een WK vertoond.
Paniek in het Zaïrese kamp: de volgende wedstrijd was immers tegen regerend wereldkampioen Brazilië. Telefoon vanuit Kinshasa: als de ploeg met meer dan drie doelpunten verschil verloor, mochten de spelers het bij hun terugkeer komen uitleggen bij de president-fondateur zelf.
Het Zaïrese team betrad het veld met knikkende knieën. Er werd gespeeld alsof hun leven er van afhing, wat vermoedelijk niet zo ver bezijden de waarheid was. De Léopards slaagden er effectief in het verlies tot 3-0 te beperken. Deze scène, waarbij verdediger Mwepu Ilunga bij een Braziliaanse vrijschop uit het muurtje wegstormt en zelf de bal wegtrapt, illustreert de wanhopige vechtlust van het Zaïrese team.
Waarom ging het allemaal zo verschrikkelijk fout? De opgang van de Léopards viel samen met Mobutu’s Zaïriseringscampagne. Alle in het buitenland spelende internationals moesten voortaan in de nationale competitie uitkomen. Om te vermijden dat ze bezweken voor aanbiedingen van buitenlandse clubs werden ook alle internationale contacten vermeden. Dat was de factor protectionisme. En het gevolg laat zich raden: bij gebrek aan stevige concurrentie stagneerde het Zaïrese voetbal.
Om de internationale spelers tevreden te houden werd ze evenwel niets ontzegd. Ze kregen mooie huizen en leefden als prinsen. Er wordt verteld dat ze meer tijd doorbrachten in de bars dan op het voetbalveld. Dat was de factor drank en vrouwen. Niet zo bevorderlijk voor de fysieke conditie, natuurlijk.
En de factor corruptie? Een kwartier voor de Léopards tegen Joegoslavië op het veld moesten, vernamen ze dat de bondsbestuurders met hun geld waren gaan lopen. Er was behoorlijk wat overredingswerk nodig om de ploeg alsnog het terrein op te krijgen. Dat er op dat moment aan andere dingen dan aan voetbal werd gedacht valt te begrijpen. Dat verklaart de pandoering die ze van de Joegoslaven kregen.
Hoe verklaren we echter de tegenvallende resultaten van onze eigen jongens? De inzet, zoals vandaag tegen het tweede gerangschikte Poppel, is groot. Daar niet van. Er wordt bij momenten zelfs goed gevoetbald, maar er wordt -we schreven het al vaker- teveel gepingeld: altijd maar weer de bal proberen rondspelen. Zo worden kansen verprutst en vallen er gaten in de verdediging.
Ach, het kan altijd erger. In 1974 kelderden de koperprijzen en belandde de Zaïrese economie in een crisis die ze nooit te bovenkwam. De Léopards vielen na hun terugkeer in ongenade, kregen geen fatsoenlijk contract meer en de meesten geraakten aan lager wal. Zo’n vaart zal het bij ons wel niet lopen.
(Een mooi sfeermuziekje: hier even klikken voor een klassieke Congolese rumba: uit 1968 Pole Mzee, door Tabu Ley Rochereau. Prettiger dan dat kunnen we het niet maken. En dezelfde Tabu Ley met Vive les Léopards, een loflied op het nationale voetbalteam, na het behalen van de Afrikaanse beker in 1968. Met dank aan kinshasa kiesse, een leuke blog over all things Congolese.)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten