Neem een willekeurig groepje mensen. Vraag ze samen iets te doen. Observeer: in geen tijd ontstaat de pikorde. Sommigen dringen zich op het voorplan en geven nadrukkelijk leiding, anderen houden zich gedeisd en voeren uit wat voor hen wordt beslist. Wat je ziet ontstaan is een hiërarchie. Mensen vormen, tot spijt van wie het graag anders zag, een diersoort die zichzelf spontaan in leiders en volgelingen opdeelt.
Maar wat ook in onze genen zit is ressentiment. Net dat deel van de menselijke bevolking dat zich op het eerste gezicht instemmend in zijn uitvoerende rol schikt, besteedt een bijzonder groot deel van zijn tijd aan mopperen, zagen en klagen over diegenen waarvan ze het leiderschap nooit openlijk in vraag durven stellen. Mopperen, zagen en klagen zijn eigenlijk manieren om de onderschikking draaglijk te maken. Wie in de wandelgangen, als de baas het niet hoort, treurt en zeurt, is geen rebel maar houdt het systeem van meesters en knechten mee in stand.
En behoort dat tot de menselijke conditie en is daar dus niet zoveel aan te doen? Ja en neen. De kans is, lees je in dit Australische artikel, groot dat hiërarchie effectief deel is van onze natuur. Maar dat maakt het alleen maar belangrijker om er overal waar dat kan voor te zorgen dat macht gecontroleerd wordt door tegenmacht.
Een gouden raad bij het organiseren van verenigingen, clubs, partijen en volksvergaderingen: maak de regels en de omstandigheden zo dat zelfs de slechtst mogelijke baas zo min mogelijk onheil kan aanrichten. Hou er de hele tijd rekening mee dat ook vriendelijke en beminnelijke mensen, eens ze bovenaan de hiërarchie staan, er van overtuigd raken dat ze het beter weten dan wie lager staat in de pikorde. Spreek ze daarom op tijd en stond tegen. Dat bespaart veel treuren en zeuren achteraf.
Wat Bob Dylan er precies mee bedoelde hebben we nooit helemaal begrepen, maar het blijft een belangrijk principe: Don't follow leaders, watch the parkin' meters. Maar misschien luister je beter even naar hoe Bob het zelf verwoordt: klassiek filmpje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten