Heist-op-den-Berg

Stadssociologen hebben het moeilijk om neutraal te staan tegenover hun onderwerp. Voor een vorige generatie was de stad des duivels: bandeloosheid, ontworteling, anomie. Vandaag is het net het omgekeerde: de stad is het mooiste dat de mens overkwam. Stedelingen heten, aldus de sociologen, creatief te zijn, cosmopolitisch en wat al niet meer.

Vandaag is de slechte van het verhaal de voorstad. Daar is het leven doods, de mensen bekrompen, de wijken sociaal en etnisch gesegregeerd. Omdat de stadssociologen zo vol zijn van de stad komen ze vrijwel nooit in de voorstad. Dat zouden ze wel eens moeten doen.

In The Economist hebben ze wat cijfers verzameld (An Age of Transformation, The Economist, 31.05.08). Wat blijkt? Vandaag zijn -nu al in de VS en de rest lijkt te volgen- steden meer sociaal en etnisch gesegregeerd dan de voorsteden. In de binnenstad zijn er kantoren en restaurants en wonen de bemiddelde blanke mensen. In de stadsrand woont wie armer is en gekleurd. In de voorstad woont men meer door elkaar: zowel wat kleur als inkomen betreft.

Doods versus cosmopolitisch? Ook dat valt nogal mee. Vroeger trokken bijvoorbeeld homoseksuelen naar de stad. Daar vond je gelijkgestemden en daar was lol te beleven. Vandaag is er blijkbaar minder behoefte aan een eigen clubcircuit. De grote Amerikaanse steden -dat wordt blijkbaar allemaal bijgehouden- verliezen homo's aan de voorsteden. Naarmate de maatschappelijke discriminatie vermindert is er ook minder behoefte aan ghetto's. Datzelfde geldt blijkbaar ook voor zwarten en Aziaten. Ook die verhuizen naar de voorstad.

Creatief? Vandaag zijn de nieuwe banen in groeiende mate in de Amerikaanse voorsteden te vinden, niet meer in de stad. Ook gespecialiseerde winkels en bedrijfjes trekken weg. In de voorsteden zie je winkelcentra ontstaan die nog het meest lijken op de oude binnensteden: winkels op loopafstand van waar je woont. Nieuwe ziekenhuizen? In de voorsteden. Waarom? De huur- en de grondprijzen. De stad blijkt in velerlei betekenissen onbetaalbaar.

Is voor The Economist dan alles geweldig in de voorstad? Neen. Voorstadwonen en -werken zijn meer belastend voor het milieu. Voorstedelingen zitten meer in de auto en zorgen voor meer verkeersopstoppingen. En vooral: als iedereen in de rust van de voorstad wil wonen is er vrij snel geen voorstad meer over.

Even naar Vlaanderen. De ongetwijfeld uitermate sympathieke, maar enigszins karakterloze Antwerpse gemeente Heist-op-den-Berg sprak marketingmensen aan, lezen we in de krant. Die vertelden de gemeente dat ze er 10.000 inwoners bij moet hebben. Heist-op-den-Berg moet een regionale aantrekkingspool worden, dat moet gebeuren door woonuitbreidingsprojecten en een aantrekkelijk uitgangsleven:

Als grote blikvanger schuiven de vorsers een nieuwe invulling van de Heistse berg naar voren. “Na vijf uur ’s avonds is het daar nu doods. We stellen voor om er een horecaplein van te maken met grote toeristische aantrekkingskracht. Ook een kunstgalerij zou er niet misstaan”.

New York, Tokyo, Barcelona: let maar op. Hier komt Heist-op-den-Berg.

(Het prentje: één van de meer diervriendelijke gemeentelijke wapenschilden, dat van Heist-op-den-Berg.)