Het verleden is, zegt men, een ander land, waar ze alles anders doen. Mensen uit het verleden kunnen we, net als andere culturen, nooit helemaal begrijpen, heet het. Maar er is gelukkig ook zoiets als de primaire historische sensatie. Het moment dat je, geconfronteerd met een tekst of een afbeelding uit het verleden, de historisch andere als een verwant herkent.
Neem nu dit zelfportret uit 1533 van Jacob Cornelisz van Oostsanen. Je hebt het gevoel dat je kijkt naar een mens van nu die voor de aardigheid een zestiende eeuws gewaad heeft aangetrokken en die poseert in de stijl van de schilderijen uit die tijd. Als je het werk de eerste keer ziet, aarzel je even of het wel authentiek is: is dit misschien een hedendaagse pastiche? Dat is hoe de primaire historische sensatie werkt: heel even geven heden en verleden elkaar de hand, heel even staan ze op gelijke voet.
Mensen uit het verleden waren vermoedelijk anders. Maar denkelijk niet zo gek veel anders.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten