Schilderijen kijken, altijd leerrijk. Een opmerkelijk subgenre in de achttiende eeuwse schilderkunst: de schilderende aap. In de Vlaamse en in de Franse schilderkunst vind je in deze periode nogal wat apen afgebeeld die palet en penseel hanteren. Wat is hier aan de hand?
Twee verklaringen. Een historische en een filosofische. Historisch: in de jaren 1740-1750 wordt in schilderskringen gebakkeleid over wat en hoe er aan de academies dient te worden onderwezen. Beginnende schilders, zo ging de kritiek, werden als aapjes getraind om steeds weer dezelfde trucjes op te voeren. Vandaar dat critici zich van het motief van de schilderende aap bedienden.
Filosofisch: wij mensen houden nooit op ons te verbazen over het gegeven dat dieren net als mensen zijn (of, zo kan je het ook zien: dat mensen net als dieren zijn). Kijk naar wat mensen vandaag op facebook of op youtube posten: honden die piano spelen, katten die zelf de lichtschakelaar bedienen, papegaaien die meezingen met TV. Net mensen. En dat vonden ze vermoedelijk in de achttiende eeuw ook. Vandaar dat ze zich van het motief van de schilderende aap bedienden.
De historische verklaring verklaart waarom schilders, zoals hier Jean-Baptiste Deshays (1729-1765), zich precies toen van dit motief bedienden. De filosofische verklaring helpt begrijpen waarom we er vandaag nog steeds naar blijven kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten