Lokale noir

Wat ook een mooie verzameling en, op basis daarvan, een mooi boek zou opleveren: noir uit verschillende landen. Noir, is een subgenre binnen de misdaadliteratuur waarin, zoals wiki dat omschrijft: "de hoofdfiguren in een existentieel bedreigende en nihilistische wereld leven". En wiki somt vervolgens nog wat kenmerken op: "overheersende stemmingen van melancholie, vervreemding, somberheid, teleurstelling, ontgoocheling, pessimisme, ambiguïteit, morele corruptie, schuld en paranoia. Typische, vaak optredende personages zijn de cynische, eenzame held (antiheld) en de femme fatale, waartussen zich allerlei intriges afspelen tegen de achtergrond van een louche grote stad".

Dit duidelijk gemaakt zijnde, terug naar het te maken punt. Het boeiende is dat je blijkbaar in elk land op een bepaald moment variaties op dat thema vindt. Soms worden gewoon de aan Raymond Chandler en Dashiell Hammett ontleende stijlelementen getransponeerd. Maar soms wordt het veel meer dan dat en ontstaat uit de variatie, om nog even in de muzikale metaforen te blijven, een nieuwe melodie. Denk aan de Scandinavische thrillers waarin de noir-elementen manieren werden om uit te drukken wat eigen wordt geacht voor de Scandinavische cultuur. En zo heb je bijvoorbeeld ook Italiaanse, Franse, Spaanse, Duitse en Latijns-Amerikaanse noir. Nergens vind je bijvoorbeeld treffender beelden van de uitzichtloosheid van de uitgewoonde oude industriestadjes dan in de Britse representanten van het genre. Wie Ted Lewis' Get Carter leest (ook magistraal verfilmd met Michael Caine, zie prentje), zal daarna wellicht voor geen geld een voet in het daarin geportretteerde Scunthorpe zetten.

(Binnenkort iets over wat er op vergelijkbare momenten leefde in de Vlaamse en Nederlandse misdaadliteratuur.)