Als de Vlaamse Primitieven het Heilig Land afbeeldden, dan zag dat er altijd opmerkelijk Europees uit. Meestal vaag Italiaans ogend, soms zelfs gewoon Vlaams. Dat was ook logisch: als je iets moet proberen uit te beelden dat je niet kent, dan maak je gebruik van dingen die je wel kent. Dat is ook zo in het dagelijkse leven. Enkele generaties geleden hadden mensen hier te lande vrijwel nooit een olifant gezien. In de lagere school werd de olifant beschreven als iets als een koe, maar groter en met twee staarten. Wat hadden die leraars anders moeten zeggen? Waar hadden ze andere beelden of andere woorden moeten halen?
Als je daar begint over na te denken: alle nieuwe kennis wordt eerst uitgedrukt in termen van oude kennis. Een olifant begint als koe, het Heilig Land lijkt eerst op de streek rond Damme. En dan wordt het interessant: hoe gaat dat afgooien van de oude gewaden precies in zijn werk? Wanneer worden woorden, beelden, inhouden, inzichten helemaal nieuw, wanneer laten ze het handje van hun voorgangers los en beginnen ze op eigen beentjes rond te stappen? Gek, dat een mens dat eigenlijk niet weet.
Het prentje: Rogier van der Weyden (1399-1464), Sint-Lucas tekent Onze Lieve Vrouw, 1435-36.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten