Geen kunstje

Een figuratief schilderij geeft onwillekeurig zelf de criteria aan waarmee het kan worden beoordeeld. Eén, is wat de schilder/schilderes heeft afgebeeld ook gelijkend. Twee, is die gelijkenis gelukt: benadert het hoe we ons het af te beelden onderwerp voorstellen. Als het figuratief schilderen zich daartoe beperkt is het evenwel meer een kunstje dan kunst: wie heel erg goed met lucifers de kathedraal van Antwerpen nabouwt, voldoet ook aan bovenstaande criteria.

En zo begeef je je in het domein van het onuitsprekelijke, van het alleen maar in omcirkelende woorden uitdrukbare, van datgene dat zich grotendeels aan consistente redeneringen onttrekt. Waarom zeggen we van één foto dat die geslaagd is en van een andere niet. Dat heeft niet zozeer met de twee bovenstaande tastbare criteria te maken. De ene foto drukt iets uit, vangt iets wat de andere blijkbaar heeft gemist. Wat? Dat. Ah, dàt.

Haley Hasler -hierboven beeldde ze zichzelf af met dochter (2009)- schildert figuratief en raakt moeiteloos over de gelijkend en gelukt-hordes. Ze maakt haar prentjes ook altijd lekker vol: goed veel om naar te kijken. Hier krijg je er bijvoorbeeld naast twee portretten ook een landschap bij, met wolken en struiken en sneeuw en lucht die nog meer sneeuw lijkt te beloven. Er is een rok met flink wat plooien in prettig glanzende en van kleur veranderende stof en een gewatteerde jas waar je ook even mee aan de slag kunt. En die rare strook camouflage-behangpapier, die je het signaal geeft: geen gewoon dagelijks tafereel. Al dat soort dingen vinden ogen leuk: dat houdt ze bezig.

Maar hier raakt Hasley daarenboven ook aan het onuitsprekelijke: zo vangt ze hier bijvoorbeeld die typisch altijd een beetje vermoeide en alerte oogopslag van jonge moeders. Hoezeer zo'n moeder zich ook inspant om jolig en vrolijk en de beste vriend van de kleintjes te zijn,  moeders stapelen ook slaaptekort op en vrezen dat elk moment weer één van de koters zich een buil valt of iets in de oren van een broertje propt dat er niet meer kan worden uitgepulkt en waarmee je dan hals over kop, de armen nog onder het cakebeslag, naar de spoed moet. Dat soort dingen weet Haley Hasler te vangen. Geen kunstje dus.