Achter belangrijke gebeurtenissen gaan grote oorzaken schuil, denken mensen wel eens. En daardoor zien ze de kracht van kleine incidenten over het hoofd. Constantin-François Chasseboeuf, alias Volney (1757-1820), vertelt over de beruchte bijeenroeping van de Staten-Generaal, de eerste stap in het proces dat we naderhand de Franse Revolutie hebben genoemd. Volney was verkozen als afgevaardigde. Hij beschrijft hoe de vertegenwoordigers van de zogeheten Derde Stand, die allemaal zeer vol van zichzelf waren en zich heel erg belangrijk achtten, dagelijks werden vernederd door de vertegenwoordigers van de twee andere standen, weliswaar zonder dat die andere standen zich daar van bewust waren.
De drie standen werden geacht aan de besprekingen deel te nemen in het galakostuum dat bij hun maatschappelijke status behoorde. Terwijl de adel zich in reglementair beschreven sierlijk paars fluweel kon uitdossen, met kanten cravate en hoed met pluimen, was de burgerij verplicht zich een kostuum aan te passen "ressemblant à celui des rôles qu'on appele au théâtre rôles à manteau: vêtement tout noir, manteau de même couleur, grande cravatte blanche, comme celui des Frères des écoles chrétiennes. C'est d'après La Révellière, le costume de 'M. Orgon dans Tartuffe' ou celui 'de Sganarelle dans le Mariage forcé, d'après le marquis de Ferrières qui ajoute avec la légèreté d'un grand seigneur: 'Cela n'est il pas drôle?'".
De burgers vonden dat geenszins grappig. Die kleine dagelijkse vernedering maakte, aldus Volney, dat de afgevaardigden van de Derde Stand radicaliseerden en zich steeds onverzoenlijker opstelden, met de gekende gevolgen. De kracht van kleine incidenten.
Uit: Jean Gaulmier, Volney. Un grand témoin de la Révolution et de l'Empire, Hachette, Parijs, 1959.
Het prentje: een 19de eeuwse uitbeelding van M.Orgon uit Molière's Tartuffe.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten