zaterdag 14 februari 2009

Verkoudheidsgerelateerde wetenschap


Opmerkelijk toch, hoe je het product kan zijn van vermoedelijk het meest gesofistikeerde onderwijssysteem dat de mensheid ooit bedacht en toch het antwoord niet weet op nogal voor de hand liggende vragen. Waarom worden we precies in de winter verkouden, bijvoorbeeld.

Even eerlijk zijn. Ieder van ons kan zo meteen wel een paar verklaringen bedenken. Verklaringen bedenken is geen kunst. Maar kloppen die verklaringen ook, weten we dat met zekerheid?

Je wordt makkelijker verkouden in de winter, omdat je weerstand, omwille van de lage temperatuur, dan kleiner is. Is dat zo? In welke zin putten de lauwe winters die wij hebben onze weerstand uit? Bovendien leven de meesten van ons bijna altijd binnen: in centraal verwarmde huizen, in temperatuurgecontroleerde kantoren, in met chauffagessystemen uitgeruste auto's. Waar precies komen wij dan in contact met de onze weerstand belagende kou?

Je wordt verkouden in de winter, net omdat we dan met z'n allen binnenshuis leven en zo makkelijker virussen aan elkaar doorgeven. O ja? Alsof de meesten van ons de rest van het jaar op het veld werken of met onze tekstverwerkers en vergaderstoelen naar het bos trekken. We leven het hele jaar door binnenshuis. Dus zouden we elkaar het hele jaar door moeten aansteken.

Verkoudheidsbacillen houden zich het hele jaar gedeisd en komen pas buiten als de temperatuur daalt en de zon weg is. Net tegen de enige verklaring waarvan we denken te weten dat ze niet klopt, kunnen we niet zo meteen tegenargumenten verzinnen. Waarmee we maar willen zeggen: we leven in een door wetenschap en technologie bepaalde omgeving, maar eigenlijk weten we over nogal wat elementaire dingen net zoveel als onze overgrootouders. Dat is geen opbeurende gedachte.

Maar goed, verkoudheden blijken ook voor de jongens en meisjes in de labo's nog verrassingen in petto te houden. Deze week twee nieuwe verkoudheidsgerelateerde wetenschappelijke ontdekkingen in de krant.

Eén, wat doe je als je met een verstopte neus zit? Best heel erg hard snuiten of net niet snuiten? Uit ervaring weten we: eens je begint te snuiten, houdt het nooit meer op. Je hebt net na hard zwoegen je neusgaten bevrijd, of je merkt dat al weer een nieuwe lading wordt aangevoerd. Het lijkt wel of al dat snuiten de productie alleen maar stimuleert. Dan maar niets doen en wachten tot het zaakje uit zichzelf in beweging komt?

De wetenschap heeft ontdekt: niet snuiten. Je forceert er je sinussen mee, die geraken opgezwollen en dat verhoogt dan weer het risico op infectie.

Twee, als je de griep wil buitenhouden, dan vooral goed de lucht vochtig houden, leert onderzoek. Hoe minder water in de lucht, hoe langer het griepvirus leeft en hoe gemakkelijker het zich verspreidt. Daarom gedijt het virus met name in de wintermaanden, de lucht is dan droger dan in de zomer. "Andere verklaringen kunnen overboord: het ligt niet aan het vele menselijke contact van al die binnenblijvers ’s winters, of aan het mindere zonnetje", besluiten ze in de krant.

Het is een wonderlijke wereld.

Geen opmerkingen: