Vaststelling

Een vaststelling waar je moeilijk omheen kunt: als mensen praten over dingen die ze kennen, benadrukken ze steeds weer dat het allemaal niet zo eenvoudig is, dat het best wel over complexe zaken gaat en je de waarheid dus geweld aandoet door te denken dat er simpele oplossingen bestaan. Maar diezelfde mensen hoor je wel zonder enige scrupules over dingen waar ze niets of veel minder van afweten, beweren dat het allemaal niet zo ingewikkeld hoeft te zijn, dat de antwoorden voor de hand liggen en er geen twijfel bestaat over wat er moet gebeuren.

Montaigne, die leefde in de tijd van de godsdienstoorlogen, kwam al vroeg tot dezelfde vaststelling. "De volgende heel alledaagse overweging heeft mij gesterkt in mijn standpunt en mij zelfs in mijn jonge jaren, toen ik nog overmoedig was, in toom gehouden: laat ik niet de zware last op mijn schouders nemen mij als deskundige op te werpen in zo'n belangrijke wetenschap* en bij zoiets precairs mijn nek uitsteken, terwijl ik dat nooit zou hebben gewaagd in de veel gemakkelijker taken van de wetenschap waarin ik ben onderwezen en waarin het totaal geen kwaad kan een onbezonnen oordeel te vellen." ('Over gewoontes en dat je eenmaal aanvaarde wetten niet zomaar veranderen moet', De Essays.)

* Montaigne bedoelt de theologie.

Het prentje: sommige dingen zijn natuurlijk wel gewoon poepsimpel. Je eigen nucleaire onderzeeboot bouwen bijvoorbeeld. Kinderspel. Gewoon het bouwpakket bestellen.